Aleksandrowi Abazie, dzisiejszemu właści cielowi. Ed. Rul. Szpołka, rzka, w pow. zwinogródzkim, lewy dopł. Zgniłego Tykicza, wierzchowiny Siniuchy. Bierze początek pod wsią Tereszki, płynie zrazu w kierunku płd. aż do Szpoły, poczem przybiera kierunek zach. , mija Wasilków, Iskrzyno, Stecówkę, Jurkówkę i poniżej wsi Jerki ma ujście. Od praw. brzegu przybiera ruczaje od Chyłków, Łozowatki, Kamienowatki, Kniazę, Czyczyr al. Czyczyrkozę i Sasowę, od lewego zaś ruczaj od Skotarewa, uchodzący w Wasilkowie. J. Krz. Szpon już r. 1710, niem. Spohn, 1780 r. Szpohn, wś włośc. na Kaszubach, pow. kościerski, 2 3 4 milii od mta pow. , st. p. Nowa Karcz ma, par. kat. Stare Grabowo; zawiera 10 gburstw i 3 zagr. , 270 ha 147 roli or. , 12 łąk; 1888 r. 19 dm. , 26 dym. , 132 mk. , 43 kat, 89 ew. Wizyta Szaniawskiego z r. 1710 pisze Szpon secundum erectionem tenetur solvere siliginis modios sex, aTenae sex; et modo tantum solvit quatuor pag. 11. Da wniej należała ta wś do kartuzyan, którzy ją założyli w XVII w. i osadzili Niemcami. R. 1670 było tu 5 gburów, każdy płacił 9 fl. , karczmarz 10 fl. ob. Zietsch. d. Westpr. Gesch. Ver. , XV str. 176. Wizyt. Rybiń skiego z r. 1780 donosi, że tu było 15 kat. i 17 ew. ob. str. 245. Przy konfiskacie dóbr duchownych zabrał rząd tę wś; 1820 r. na stąpiło uwłaszczenie. Kś. Fr. Szpondowo, wś i folw. nad rz. Płonką, pow. płoński, gm. Kuchary, par. Płońsk odl. 5 w. , ma 11 dm. , 87 mk. Wykazy urzędowe podają ogólny obszar na 673 mr. Fol. Sz. w r. 1885 rozl. mr. 290; gr. or. i ogr, mr. 272, łąk mr. 9, nieuż. mr. 9; bud. mur. 2, drewn. 8. Szpora nazwa wątpliwa, rzeczka, lewy dopł. Maskawy, praw. dopł. Warty. Płynie od miasta Środy. Szpora, jezioro, w pow. wileńskim. Na brzegach leżą wsi Dojlidy i Łowkieniki oraz zaśc. Jurkiszki i Kiertojka. Szporek, jezioro, w pow. ostrzeszowskim, ob. Piwońska Struga. Szpot, ob. Spad. Szprachy, w dok. Szprachów, wś nad rzką Połonką, pow. łucki, na płd. zach. od Łucka. Szprejcy, wś, pow. wojerecki wojrowicki. W 1840 r. było 196 Serbów; 1860 r. . 277; 1880 r. 305 Serbów ewang. Wś ta podana już była pod nazwą Spreetza al. Spreewitz, Ludność tylko mylnie była podaną. Szprewja al, Szprowja, Sprewa, Sripawa, niem. Spree, główna rzeka Łużyc zachodnich, lewy dopł. Haweli praw. dopł. Elby. Płynie z płd. pochyłości Karkonoszów na Budziszyn, Wojerecy, Chociebuż, Lubin; 46 mil długa. Obszar dorzecza 172 mil kw. Dopływy jej Słownik Geograficzny T, XII. Zeszyt 133. Schoeps Szepc Biały i Czarny poniżej Budziszyna i Malko al. Mathe. Por. Łużyce. t. V, 841. Szprochowice, czeskie Szprochovec, niem. Sprochowitz, wś na Szląsku austr. , w pow. cieszyńskim, należy do gm. Toszonowice Dolnepar. kat. Dobracice, ew. Ligota. W 1880 r. 28 dm. , 150 mk. , 127 rz. kat, 23 prot; 135 Morawian, 14 Polaków. Katolicy mówią po morawsku, ewangielicy po polsku. Wś leży na granicy polskiej części Szląska. Szprotawa, Sprotte, rzka, prawy dopływ Bobrawy, lew. dopływu Odry. Uchodzi do Bobrawy pod mtem Szprotawą. Szprotawa, w dok. Sprottaw, Sprottavia, niem. Sprottau, msto pow. na dolnym Szląsku, w regencyi lignickiej, przy ujściu Szprotawy Szproty do Bobru z praw. brzegu, przy drodze żelaznej łączącej Głogowe z Żeganiem Sagan; odl, 44 klm. na zach. od Głogowy, 8 1 2 mil na płn, ,zachód od Lignicy. Posiada kościół par. ewang. , kościół par. kat. i drugi filialny, szkołę realną, fabryki sukna, mydła, krochmalu, przędzalnio, st. dr. żel. głogowskiej, 448 dm. , 1823 gospodarstw, 7552 mk. , 811 żołnierzy; co do wyznania 5904 ew, , 1545 kat. , 101 żyd. Do miasta należy 811 ha 580 ha roli, 118 ha łąk i 15 ha lasu. Zawiązkiem osady był starożytny gród, wzniesiony tu podobno za rządów Chrobrego. Przy grodzie wcześnie bardzo powstała osada i parafia. Konrad, ks. głogowski, nadał osadzie prawo niemieckie r. 1263 i umocnił zamek. W 1304 r. wydał tenże książę potwierdzenie wszystkich poprzednio otrzymanych przez miasto przywilei. W 1263 r. już słynie z 40dniowego odpustu ołtarz P. Maryi w kościele par. a liczne wsi wchodzą w skład parafii. Kościół w tym czasie zostaje znacznie rozszerzonym. Około 1422 r. przeniesiono tu klasztor magdalenek z Bytomia nad Odrą, w skutek pożaru jaki zniszczył to ostatnie miasto. Hans z Żegania zdobył Sz. w r. 1476 a Matyas, król węgierski, oblegał w r. 1489. Pożar zniszczył osadę w r. 1473. R. 1564, po śmierci Jerzego v. Schoenaich, zastawnego pana na Sz. , wdowa pozostała z synem ustąpili miastu zamek z przyległościami, dwie wioski podmiejskie, dwa młyny i prawo wyższych i niższych sądów za spłacenie sumy zastawnej 10, 270 tal. węg. złot. i 1900 miśnijskich na 22 lat zaczynając liczyć w rok po śmierci wdowy, z prawem dalszego wykupu. Jednak dopiero r. 1709 miasto ostatecznie stało się właścicielem zupełnym. Reformacya wcześnie się tu rozszerzyła. Już w latach 1517 1520 pleban tutejszy Franciszek Ahenobarbus występował z kazalnicy przeciw sprzedaży odpustów. Około 1528 r. kościół św. Jerzego na przedmieściu Głogowskiem został zajęty Szpołka Szpołka Szpon Szpondowo Szpora Szporek Szpot Szprachy Szprejcy Szprewja Szprochowice Szprotawa