nad Górną Morawicą, przedzielony przełęcza mi od dwóch poprzednich. Na płd. wschód łączy się słabą przełęczą z szczytem Rosen berg po nad mkiem Wildgrub. 4. T. 596 mt. , szczyt w Jesioniku Niskim, w płn. wyż szej jego części, na płd. , tuż po nad Johan nesthal; tworzą go pokłady dewońskie. Od zach. i płn. opływa jego stopy Petersbach dopł. Ossobłoki. . Tad. Wiśn. Teufelsberg, góra przy Kamienieckim Młynie, niedaleko Potęgowa, w pow. kartuskim, zkąd sio ma piękny widok naokoło aż do wsi koso. Bukowiny, w pow. lęborskim. Kś. Fr. Teufelsberg 1. ob. Czarcia góra, 2. T. , ob. Diabla góra por. też t. III, 286. Teufelsbruch, osada, pow. kartuski, ob. Szarłata. Teufelsfels niem. , ob. Lesienice. Teufelshoehle nmm, Dyabla pieczara, podziemna pieczara, w pow. woimarskim gub. inflanckiej ryskiej, na brzegu rz. Salis, pod wsią Salisburg, w czerwonym piaskowcu dolnej warstwy formacyi dewońskiej, bogata w stalaktyty. Długa i szeroka około 10 kroków, bardzo wysoka, o 18 st. pod powierzchnią ziemi. Teufelsinsel, Czarci Ostrów, wysepka na jeziorze Śniardwy, w Prusach wschodnich. Teufelskopf 1035 mt. , szczyt lesisty w Rudawach spiskich, 10 klm. na płd. zach. od Nowej Wsi Igło. Wznosi się w środko wym pasie strefy łupków, na samej płn. granicy pasu zielonych iłołupków, zwanych przez miejscowych górników Hiobsschiefer, dla odróżnienia od podobnych pokładów kruszconośnych. Potok wypływający na zachod, stokach góry uchodzi z lew. brzegu do poto ku Taubnitz. Tad. Wiśn. Teugelswueste niem. , pow. elbląski, ob. Gronowskie pmthi, Teutului Lehuczeny, ob. Lehuczewj 2. . Teweże, wś, pow. telszewski, w 2 okr. pol, o 61 w. od Telsz. Tewelówka, wś nad rzką Dreniczką, dopł. Leśnej, pow. żytomierski, par. Cudno w, o 8 w. , ma 22 mk. , 131 mk. Należała z Jasnogrodem i Sadkami do Żeleńskich. Przy osta tnim właścicielu z tego rodu początkowo Jasnogród i Sadki za dług bankowy a nastę pnie T. za dług skarbowy sprzedane zostały przez licytacyę. Kś. Szym. Tewkowicze niegdyś królewszczyzna, w pow. pińskim, w okolicy Kuchczy i Morowina, wspomniana w dokumencie pod 1558 r. i później ob. Rewizya Puszcz, str. 11, 123, 316. A. Jel Tewle 1. dobra, pow. kobryński, w 1 okr. pol, gm. Koziszoze, o 15 w, od Kobrynia. Podług lustracyi z 1566 r. sioło Tewele należało do dworu Czerewaczyckiego i miało 50 włók Lustr. , 4 196. 2. T. , wś i dobra, pow. prużański, w 3 okr. pol, gm. murawjewska, o 28 w. od Prużany. 3. T. , dobra i st. dr. żel moskiewskobrzeskiej, tamże, o 30 w. od Prużany. St. dr. żel moskiewskobrze skiej, między Żabinką o 20 w. a Liniewem o 24 w. , odl o 44 w. od Brześcia, 277 w. od Mińska. J. Krz. Texeln al Degaeln, wś nad rz. Romintą, pow. gołdapski, st. p. Kiauten. Wały starego zamczyska, malownicze jeziora. Teza, rzeka, w gub. kostromskioj i włodzimierskiej, lewy dopł. Klaźmy. Bierze początek z błot pow. nerechockiego gub. kostromskiej, płynie w kierunku południowym na przestrzeni 160 w. Szeroka od 10 do 20 sąż. , głęboka od 1 1 2 do 12 st. , dno i brzegi ma piaszczyste, bieg ma kręty i dość szybki, ztąd częste zmiany łożyska i mielizny. Śpławna od mta powiat. Szui. Teżnia, rzka, w pow. trockim, pod wsią Bukowciszki. Tęcza, wś nad rz. Pokrzywianką, pow. opatowski, gm. i par. Iwaniska, odl 13 w. od Opatowa, ma 10 dm. , 79 mk. , 106 mr. Wchodziła w skład dóbr Iwaniska. W 1827 r. T. al Planta miała 7 dm. , 63 mk. Por. Planta. Tęcza, zaśc, pow. oszmiański, ob. Tucza, Tęczki, wś, pow. łukowski, gm. Jaku8ze, par. Trzebieszów, ma 59 dm. , 341 mk. , 1076 mr. Tęczyn, folw. nad bezim. rzką, pow. oszmiański, gm. Krewo, okr. wiejski Sakowicze, o 30 w. od Oszmiany, ma 1 dm. , 10 mk. 6 prawosł. , 4 kat. ; w 1865 r. własność Wołczackich. Tęczyn 1. w dok. Tanczin, Tenczgn, Taczyn, Thancziny Thanczyn, Thęczin i Thanchi ruiny zamku z XIV w. , wznoszące się w pow. chrzanowskim na górze wznies. 403 mt. npm. a 64 mt. nad poziom sąsiedniego Tęczynka, Rudna i Nawojowej Góry. Zamek ten był gniazdem możnowładczego rodu Tęczyńskich Toporczyków. Z ruiny, jaką stał się już r. 1768, zachowała się tylko część baszty, ale rozkład budowli w głównych liniach można jeszcze rozpoznać. Zamku nie otacza rzeka ani nawet potok, obroną jego były mury, baszty i głęboka sucha fosa. Na lewym brzegu Wisły, naprzeciw Tyńca, rozsiedlił się, jeszcze w przedhistorycznej zapewne epoce, ród, którego znakiem bojowym był Topór o zawołaniem Starża. Ród ten rozpadł się z czasem na znaczną ilość odrębnych gałęzi, które poprzenosiły swe siedziby w dalsze strony i powprowadzały pewne zmiany do swego znaku. Pozostała na miejscu gałęź miała swe gniazdo główne w Morawicy około mili na płn. od Tyńca i posiadała rozległy lesisty, górzysty obszar między Czernichowem nad Wisłą a Teufelsberg Teufelsberg Teufelsbruch Teufelsfels Teufelshoehle Teufelsinsel Teugelswueste Teutului Teweże Tewelówka Tewkowicze Tewle Texeln al Degaeln Teza Teżnia Tęcza Tęczki Tęczyn