Bajkowce, Berezowica Wielka, Biała, Białoskórka, Bucniów, Cebrów, Chodaczków Mały, Czernielów Mazowiecki, Czerniechów, Czystyłów, Dołżonka, Domamorycz, Draganówka, Dubowce, Dyczków, Grabowiec, Hłuboczek Wielki, Horodyszcze, Ihrowica, Isypowce, Iwanów Górny, Jankowce, Józefówka, Kokutkowce, Kozówka, Kurniki, Kurowce, Kutkowce, Łozowa, Ludwikówka, Łuka Wielka, Magdalówka, Małaszowce, Myszkowice, Ostrów, Pleskowce, Płotycz, Poczapińce, Pokropiwna, Proniatyn, Proszowa, Stechnikowce, Suszczyn, Szlachcińce, Toustoług, Zabójki, Zagrobela, Zarudzie a 13 filialnych Czartorya, Hładki, Iwaczów Dolny, Kipiaczka, Łuczka, Nosowce, Romanówka, Skomorochy, Smolanka, Smykowce, Stópki, Worobijówka, Zaścianka. Z językiem wykładowym polskim było w powiecie szkół 19; z polskim i rusińskim 2, reszta z jęz. rusińskim. Dzieci obowiązanych do uczęszczania na naukę codzienną od 6 do 12 lat było 15, 685 8, 026 chłopców, 7, 659 dziewcząt. Dzieci obowiązanych do uczęszczania na naukę dopełniającą od 12 do 15 lat było 4010 2190 chłopców, 1874 dziewcząt. Według stanu z dnia 1 stycznia 1884 było w powiecie kowali 31, ślusarzy 5, mosiężnik 1, kotlarz 1, nożownik szlifierz 1, rusznikarz 1, złotników 5, warstatów mechanicznych 4, mechaników 2, kołodziejów 4 zegarmistrzów 9, zakładów wypalania wapna i cegieł 10, kamieniołomów 2, kamieniarzy 2, garncarz 1, stolarzy 27, bednarzy 4, tokarz 1, koszykarz 1, garbarz 1, rymarzy i siodlarzy 5, tapicerów 4, tkaczy fabryk waty 2, powroźnik 1, szmuklerzów krawców 41, kuśnierzy 12, szewców 96, modniarek 2, czapników 3, kapeluszników 2, rękawicznik 1, perukarzy i fryzyerów 2, introligatorów 3, młyn parowy 1 w Zarudziu, młyn amerykański większy 1 w Bucniowie, mniejszych ameryk. 6 Baworów, Bucniów, Dyczków, Mikulińce 2, Stechnikowce, młynów wodnych 42, młyn konny 1 w Mikulińcach, piekarzy 14, cukierników 6, rzeźników i massarzy 118, browarów 4 Biała, Tarnopol, Zagrobela, Mikulińce; gorzelń 23 Dobrowody, Baworów, Biała, Bucniów, Cebrów, Chodaczków Wielki, Dołżanka, Draganówka, Hłuboczek Wielki, Hordyszcze, Ihrowica, Jankowce, Kopyczyńce, Kutkowce, Łuka Wielka, Mszaniec, Mikulińce, Myszkowice, Płotycz, Suszczyn, Szlachcińce, Bohatkowce, Dubrowce; fabryk wody sodowej 3, miodosytni 2, olejarń 3, octu 3, aptek 4 Tarnopol 3, Mikulińce, fabryk mydła i świec 9, krochmalu 4, budowniczy 1, cieśli 3, murarzy i pokrywaczy dachów 4, studniarz 1; drukarń 3 w Tarnopolu, rytownik 1, fotografów 2, drobnych handlujących różnemi towarami i żywnością 379, hoteli, oberż itp. 28, szynków, kawiarń, restauracyi 314, różnych pośredników 18, spekulantów pieniężnych 2, dzierżawców dóbr, propinacyi itp. 63, spedytorów i komisyonerów 4, tandeciarz 1, wekslarzy 4, tragarzy 15, furmanów 41 Rocznik statyst. przemysłu i handlu kraj. , wydany pod redakcyą Rutowskiego, zeszyt XI, Lwów, 1888, str. 122. Kolej żel. Karola Ludwika idzie prawie środkiem powiatu. Wchodzi ona tu od zach. z Jeziornej do Cebrowa, biegnie na wsch. przez Kurowce i Hłuboczek Wielki stacya, ztąd na płd. wsch, przez Proniatyn i Białę do Tarnopola stacya, następnie w tymże samym kierunku przez Smykowce, Dyczków do Borek Wielkich stacya, gdzie przybiera płn. wsch. kierunek i przez Stupki, Romanówkę i Czerniłów Ruski podąża do Kujdaniec w pow. zbaraskim. Gościniec wybiega z Tarnopola na płn. zach. ku Jeziornie, na płd. do Mikuliniec i na wsch. ku Podwołoczyskom. Kasy pożyczkowe istnieją prawie we wszystkich gminach. Tarnopolski obwód obejmował 66 mil kwadr. geogr. a graniczył na płn. i wsch. zgub. podolską, na płd. z obw. czortkowskim, a na zach. z brzeżańskim i złoczowskim. W obwodzie były 4 miasta, 6 miasteczek i 251 wsi. Z tego obwodu powstały dzisiejsze powiaty tarnopolski, skałacki, trembowelski i zbaraski. Lu. Dz. Tarnopolski staw, jest jednym z licznych stawów, które tworzy w swym biegu Seret praw, dopł. Dniestru. Należy on do największych stawów w Galicyi, ma długości 4 klm. , szerokości 1 klm. Rozlewa się od płn. płn. zach. ku płd. płd. wsch. ; w środkowej części szerokość jego dochodzi 1 klm. Poziom wody wzn. jest 303 mt. npm. Na brzegu płd. wsch. leży miasto Tarnopol, na płd. zach. Zagrobela, dalej na płn. na zach. brzegu Kutkowce a na zach. od płn. kończyny stawu Proniatyn; po przeciwnym zaś brzegu Biała a od tej na płn. Czystyłów. Między Kutkowcami a Proniatynem rozciąga się las, który dochodzi aż do samego stawu. Płd. brzeg stawu zamknięty jest groblą. Na jej płd. zach. kończynie, gdzie się znajduje amerykański młyn, uchodzą ze stawu śluzą wody Seretu, który płynąc teraz równolegle do grobli, wzdłuż jej płd. strony, przyjmuje jeszcze na zachodnim końcu grobli wody, odpływające drugą śluzą, pod drugim młynem. Co się tyczy reszty brzegów, to brzeg wschodni na płn. od miasta wznosi się stromo, dochodząc 316 318 rat. npm. , poczem teren bardzo powoli się podnosi, podczas gdy brzeg zach. podnosi się łagodnie ale sięga od 347 do 358 mt. npm. Od płn. , gdzie podmokłe miejsca, przypierające do stawu, przechodzą w moczary i bagniska, ciągnące się wzdłuż całego

Tarnopolski staw

Tarnopolski