w Czarsrtoryi i Świniucha, wpadająca za obrębem powiatu. Z lew. dopływów Seretu przepływa Gniezna znaczną część powiatu, a jej dorzecze zajmuje stronę płd. wsch. Wchodzi ona tu od płn. z Ochrymowiec pow. zbaraski do Czerniłowa Mazowieckiego i płynie na płd. przez Czeniłów Ruskie Stupkę, Borki Wielkie, Byczków, Krasowkę, Toustoług, wzdłuż granicy Zaścianki a Białoskórki i Grabowca, przez Baworów, Smolankę, Skomorochy, wzdłuż granicy Ostalec i Suszczyna do Łoszniowa w pow. trembowelskim. W obrębie powiatu zasilają Gnieznę od praw. brz, Hnizdeczna al. Chodorówka i Basnocha w Ostalcach; od lew. brz. Rudka, Terebna, Olcha, Soroczka, Olchowica. Wznies. dolin wynosi u Seretu 312 mt. na płn. , 284 mt. na płd. ; u Hnizdecznej 313 mt. na płn. , 206 mt. na płd. ; u Gniezny 295 mt. na płn. , 270 mt. na płd. Na przestrzeni między Strypą a Seretem sięga punkt jeden do 405 mt. w płn. zach. stronie powiatu, w zach. części wsi Kokutkowiec. Inne wzgórza są niższe, jako to Toutry 397 mt. , Seredyńce 388 mt. , Worobijówka 389 mt. , Cebrów 374 mt. , Kutkowce 371 mt. , Dołżonka 372 mt. , Draganówka 363 mt. , Bruszniów 363 mt. , Ostrów 367 mt. , Krzywki 358 mt. Na przestrzeni między Seretem a Hnizdeczną najwyżej położoną jest wieś Dytkowce na granicy płn. Dochodzi tu punkt jeden do 432 mt. , a na płd. Krajny Kamień do 429 mt. , Naskale do 427 mt. Dalej ku płd. wymienić jeszcze należy ze znaczniejszych wyniosłości Małaszowce 391 mt. , Dubrawa 386 mt. , Wołowa dolina 378 mt. , Kiełbasowa między Seretem a Gniezną 366 mt. Na przestrzeni między Hnizdeczną a Gniezną wznosi się Kierniczka do 347 mt. w Czerniłowie Mazowieckim. Na lew. brz. Gniezny nakoniec, najwyższe wzgórza ledwie przechodzą 340 mt. Obszar powiatu obejmuje 1, 166 59 klm. kwadr. Gmin katastr. jest 80, administracyjnych 81, obszarów dwor. 80. W obrębie sądu pow. Mikulińce gminy Mikulińce miasteczko i wsi Baworów, Białoskórka, Czartorya, Grabowiec, Konopkówka, Kozówka. Krzywki, Ludwikówka, Ładyczyn, Łuczka, Łuka Wielka, Magdalówka, Myszkowice, Nastasów, Ostalce, Proszowa, Skomorochy, Smolarka, Suszczyn, Wola Mazowiecka i Zastawie; w obrębie sądu pow. tarnopolskiego; miasto Tarnopol i wsi Bajkowce, Berezowica Wielka, Biała, Borki Wielkie, Bucniów, Cebrów, Chodaczków Mały i Wielki, Czernichów, Czernielów Mazowiecki i Buski, Czółhańszczyzna, Czystyłów, Denysów, Dytkowce, Dołźanka, Domomorycz, Dragonówka, Dubowce, Dyczków, Kładki, Hłuboczek Wielki, Horodyszcze, Ihrowica, Isypowce, Iwaczów Dolny i Górny, Jankowce, Janówka, KipiaczSłownik Geograficzny T. XII Zeszyt 135. ka, Kokutkowce, Konstantynówka, Krasówka, Kupczyńce, Kurniki Szlachcinieckie, Kurowce, Kutkowce, Łozowa, Małaszowce, Mszaniec, Nosowce, Obarzańce, Ostrów, Petryków, Pleskowce, Płotycz, Poczapińce, Proniatyn, Romanówka, Rusianówka, Seredyńce, Smykowec, Stechnikowce, Stupki, Szlachcińce, Toustoług, Worobijówka, Ząbojki, Zagrobela, Zarudzie i Zaścianka. Obszar rozpada się na 91, 541 ha 78, 44 roli; 4, 206 ha 3, 63 łąk; 3, 390 ha 2, 94 ogrod. ; 4, 026 ha 3, 44 pastw. ; 8, 254 ha 7, 05 lasów; 1, 270 ha l, 08 wód; 3970 ba 3, 42 innych gruntów. W r. 1880 było w powiecie 20, 977 koni, 24, 360 sztuk bydła, 15, 026 owiec, 48 kóz, 11, 575 swiń, 18, 150 uli pszczół. Na 1 klm. kwadr. wypadało 17, 99 koni, 20, 89 sztuk bydła, 12, 88 owiec, 0, 04 kóz, 9, 92 świń, 15, 56 uli. Na 100 ludzi 19, 30 koni, 22, 42 sztuk bydła, 14, 75 owiec, 0, 05 kóz, 10, 65 świń, 16, 70 uli. W r. 1880 było w powiecie 15, 074 dm. , 108, 670 mk. Według płci było 53, 940 męż. , 54, 730 kob. Na 1 klm. kwadr. wypadało 93 mk. , na jedną gminę 1, 278, na obszar dwors. 64 mk. Wedle wy znania było 58, 925 gr. kat. , 30, 302 rz. kat. , 19, 027 izr. , 415 innych wyznań. Na 1000 mk. było 542, 24 gr. kat. , 278, 85 rz. kat. , 175, 09 izrael. , 3, 82 innych wyznań. Języka polskie go używało 31, 542 mk. , rusińskiego 63, 637, niemieckiego 13, 075, innych języków 42. Na 1000 mk. używało jezyka polskiego 291, 3, rusińskiego 587, 6, niemieckiego 120, 7, in nych 04. Umiejących czytać i pisać było 17, 127 mk. , tylko czytać 3, 160, nie umieją cych ani czytać ani pisać 88, 383. Na 1000 mk. było umiejących tylko czytać 316 męż. , 266 kob. ; czytać i pisać 1884 męż. , 127, 2 kob. ; nie uwiejących ani czytać ani pisać 780 męż. , 8962 kob. Według sposobu zarobko wania na 100 mk. zajmuje się rolnictwem 65, 46, , przemysłem 12, 34, handlem 4, 75 przy komunikacyach ma zajęcie 0, 84, na urzędników, duchownych, nauczy cieli, zakłady publiczne, ich rodziny, domo wników i służbę przypada 4, 47, adwo katów, notaryuszów, architektów, inżynierów i lekarzy 0, 50 właścicieli domów, rentierów i ich rodziny 1, 34 na robotników ze zmiennem zajęciem, na służbę, ludność nie wiadomego zatrudnienia 10, 30. Śmiertel ność od r. 1878 do 1885 na 1000 mk. średnia 38, 9. Od 1 lipca 1888 tworzy powiat osobny okrąg szkolny, którego rada szkolna i inspe ktor mają siedzibę w T. Oprócz szkół wy mienionych przy opisie T. istniało w r. 1890 w powiecie 8 dwuklasowych szkół etat. mie szanych Baworów, Borki Wielkie, Chodacz ków Wielki, Denysów, Kupczyńce, Łady czyn, Mikulińce, Nastasów, 49 etat. lklas. 13

Tarnopol