23 mk. 15 kat. . Wś 284 ha, 35 dm. , 247 mk. 110 ew. . Tarcza, rzeczka w hr. szaryskiem, na Węgrzech, ob. Toryska. Tarcza, potok, dopł. Tajny, wpadającej do Zbrucza. Wypływa koło fol. Stadnica, w miejscu, gdzie się prawie schodzą z sobę powiaty tarnopolski, skałacki i husiatyński, o 7, 5 klm. na płd. zach. od Grzymałowa. Same źródliska T. leżą w pow. trembowelskim. Zrazu płynie Wielkiemi skrętami na zach. aż do Ły sej Góry albo Eleonorówki, tworząc granicę między pow. husiatyńskim a tarnopolskim i skałackim i przyjmując z lew. brzegu potok od Hleszczawy. W Łysej Górze zmienia kie runek na płd. i rozlewając się kilkakroć w tak zw. Głodne stawy, zmierza do Kluwiniec, gdzie zwraca się na zach. i płynie w tym kie runku przez Wierzchowce do Peremiłowa. Tu jeszcze raz zmienia kierunek na płd. , prze pływa na Karaszyńce i w Chorostkowie ucho dzi do stawu, który tworzy tu Tajna. Dłu gi 21 klm. Tad. Wiśn. Tarczal, Tarcal, mko nad rz. Taktą, w hr. ziemneńskiem Zemplin, Węg. , w Hegyallyi, niedaleko Tokaju, w pięknej okolicy, ma kościół par. katol. i ewang. , synagogę, st. kolei żel. cisańskiej, st. poczt. , 2979 mk. Ziemia wydaje bez nawozu wszelkie rodzaje zbóż i owoców. Uprawa wina, zaliczonego do najszlachetniejszych, słynne jarmarki. W 1678 r. poczynili tu Turcy pod Ali Begem z agą Kara Hasanem znaczne zniszczenia; 1679 r. panowała zaraza morowa; 11 maja 1689 r. wymarzły zupełnie winnice, co się także stało poprzednio 1685 r. na św. Grzegorza. Tarczanka, właściwie Tarczynka, niekiedy Podgoszczą zwana, rzeczka, powstaje w stronie zach. od os. Tarczyna, w pow. grójeckim, z połączenia się strumieni i zlewów wód polnych w okolicach wsi; Jeziorzany, Świętochów, Jeżewice i Suchodół, płynie w kierunku płn. wsch. do Tarczyna, następnie zwraca się ku wsch. i wsch. płd. , przepływa koło wsi Komorniki, Ruda, Prace Małe i Duże i uchodzi do Jeziorny z lew. brzegu, nieco poniżej wsi Łoś, leżącej nad Jeziorną z praw. brzegu. Tarcze, wś włośc, pow. siedlecki, gm, Czuryły, par. Zbuczyn, posiada szkołę początk. , urząd gm. , 18 dm. , 105 mk. , 848 mr. W 1827 r. było 15 dm. , 77 mk. Część tej wsi wchodziła w skład dóbr Cielemęcz. Według reg. pob. pow. łukowskiego z r. 1531 wś T. miała 1 łan. W r. 1552 płacono od 1 1 4 łanu. W r. 1580 p. Stanisław Mieczkowski i od sąsiad swych od 4 włók, które orzą sami, fl. 2, od 2 zagród bez ról gr. 8. Summa fl. 2 gr. 4 Pawiński, Małop. , 383, 396, 415. Br. CA. Tarczek, zapewne Tarżek, r. 1228 Tarsc, u Długosza Tharszek, wś, fol. majorat rząd. , os. młyn. nad rz. Psarką Ponikłą, pow. iłżecki, gm. i par. Tarczek, odl. 32 w. od Iłży. Leży śród pasma Łysogór, o 3 1 2 w. na wschód od Bodzentyna, graniczy ze Świętomarzą od wschodu. Posiada kościół par, murowany, młyn wodny. Wś ma 52 dm. , 378 mk. , 520 mr. włośc. i 520 mr. folw. majoratu gen. Kruedenera; os. młyń. rząd. ma 3 dm. , 7 mr. ; 2gi folw. Włodzim. Kondaki 1 dm. , 89 mr. W 1827 r. było 31 dm. , 229 mk. Była to odwieczna własność bisk. krakowskich, którzy posiadali tu swój dworzec i wznieśli przy nim kościołek, podobno już w r. 1067. Iwo, bisk. krak. , otrzymuje r. 1227 przywilej Leszka Białego na osadzanie Niemców w okolicy Tarska Kod. katedry krak. , I, N. XVII. Na akcie z r. 1228, wydanym w Skaryszewie przez ks. Grzymisławę, podpisał się Prandota praepositus de Tarsc. Osada targowa musiała się pomyślnie rozwijać, gdy Bolesław Wstydliwy, uposażając klasztor w Zawichoście r. 1257 przeznacza między innemi decem marchas argenti in Tharsc, villa episcopi, que singulis annis in signum dominii recipere consuevimus Kod. Małop. , I, 53. Bolesław dux Cracoviae et Sand. , nadając r. 1275 przywileje cystersom wąchockim, udziela ich targowisku przy kościele w Wierzbicy te swobody, które ma biskup krak. w Tarsku i Iłży jure Theutonicorum. Konrad ks. mazowiecki, wojując z Bolesławem, spalił podobno i złupił osadę w r. 1244. Litwini przechodzili tędy w r. 1268. Głośny z burzliwego życia bisk. krak. Paweł z Przemankowa zakończył życie w tutejszym dworcu. Biskup Bodzanta przeniósł targowisko na miejsce, w którem istnieje dziś Bodzentyn i nazwał nowe miasto od swego nazwiska. Dochód z karczem w T. należał do scholastryi kieleckiej którą za to wynagrodził Bodzanta w r. 1364 dziesięcinami ze wsi Umianowic Długosz, L. B. , I, 450. W opisie T. Długosz powiada, iż było tu niegdyś znaczne miasto biskupio oppidum notabile. W połowie XV w. jest T. wsią biskupią, mającą 12 łan. km. , dających biskupom krak. dziesięcinę, wartości do 12 grzyw. Folwark biskupi dawał pleban. miejscowemu L. B. , II, 461. R. 1581 było tu 21 osad. , 11 łan. i 10 1 2 prętów, 1 ogr. , 3 komorn. ubogich Pawiński, Małop. , 191. Kościół paraf. , p. w. św. Idziego, przechował się dotąd w pierwotnej zapewne postaci. Jest to niewielka budowla 25 kroków długości, 15 szerok. , z kamienia ciosowego, bez tynku, z maleńkiemi okienkami, W kościele znajdują się starożytne obrazy na drzewie, kielich srebrny z r. 1626. Nad drzwiami napis umieszczony po restauracyi dokonanej w r. 1803 kosztem rządu austryackiego. Napis ten podaje rok 1067 jako datę Tarcza Tarcza Tarczal Tarczanka