pow. kowelski, okr. pol. Hołoby, gm. Turyjsk o l0 w. , o 15 w. na płd. od Kowla. Stara osada. Podług rewizyi zamku łuckiego z r. 1545 T. wraz z Zalesami i Haruszą, należały poprzednio do Jacka Zubowicza, łowczego w. ks. Świdrygajły, po bezdzietnej śmierci którego bezprawnie przywłaszczył je sobie kn. Fedor Andrzejewicz Sanguszkowicz, ssta włodzimierski i marszałek ziemi wołyńskiej Jabłonowski, Rewizye, 85. Podług reg. pob. pow. włodzimierskiego z 1577 r. należy do Niesuchojeż ks. Romana Sanguszki, który płaci od 6 dym. półdworz. , 2 ogrodów; w 1583 r. zaś do Turyska i wnosi od 6 dym. , 2 ogrodu. Jabłonowski, Wołyń, 66, 113. Tahamłyk Mokry, rzka w gub. połtawskiej, lewy dopł. Worskły lew. dopł. Dniepru, Tahańcza, Tagańcza, mko nad bezim. dopł. Rossawy, przy linii drogi żel. chwastowskiej, pow. kaniowski, w 3 okr. pol. , gm. Tahańcza, o 27 w. od Kaniowa a 135 w. od Kijowa odległe, ma 2932 mk. Podług Pochilewicza w 1863 r. było tu 2225 mk. praw. , 85 kat. , 358 żyd. Posiada cerkiew Pokrowską, murowaną, w 1849 r. zbudowaną przez Augusta Poniatowskiego, na miejscu dawniejszej z r. 1725; kaplicę kat. , w 1803 r. wzniesioną z muru przez Józefa Poniatowskiego, filialną par. kat. Bohusław; murowaną rezydencyę dziedziców, parowy młyn, pięć sukiennych fabryk Kalendarz J. Z. krają, 1878, str. 413. Mko zbudowano w dolinie, otoczonej półkolem wzgórzy, lasami okrytych. Grunt czarnoziemny z domieszką gliny. Do klucza T. należą wioski Mielniki, Holaki, Kluczniki, ogółem 9710 dzies. ziemi. St. T. drogi żel. chwastowskiej, o kilka wiorst od mka znajdująca się, leży między st. Mironówką o 15 w. a Korsuniem o 21 w, , odl. jest o Ul w. od Chwastowa a 172 w. od Znamienki. Nazwisko T. zdaje się być odwieczne i ma dźwięk tatarski. Pomiędzy 1443 a 1455 r. Olelko Władymirowicz, ks. kijowski, nadał zasłużonemu słudze swemu Olechnie Juchnowiczowi, na prawie darownem, pomiędzy innemi dobrami i obszerną pustkę nad rz. Rossawą. W skład tej pustki wchodziły uroczyska Połstwin, Koziaków, Tahańcza i Towarów, To ostatnie było zabytkiem jeszcze waregskich czasów, ale nadane przez Olelka Olechnie Juchniewiczowi wkrótce przeszło ono w posiadanie nieprawne w części do zamku kaniowskiego, w części do kn. Hlinskich Putywlskich Arch. J. Z. R. , oz. VII, t. 1. , str. 100. Jak widać ani Olechno Juchnowicz, ani syn jego Iwan, ani nareszcie synowie ostatniego Fedko i Waśko ob. Komin nie podołali tę swoją pustkę stałemi mieszkańcami zapełnić, wskutek czego bliżsi sąsiedzi onej przywłaszczać ją sobie zaczęli. Jednakże już za Zygmunta III Proskurowie, którzy po zgasłych bezpotomnie Fedku i Waśku Juchnowiczach stali się ich spadkobiercami, odzyskali nieprawnie oderwane od dóbr Juchnowiczowskich uroczysko Towarów. Oni to, jak się zdaje, pierwsi zaczęli te puste dobra zasiedlać. I tak na gruntach Towarowa powstał Międzyrzecz, a na gruntach Tahańczy Worobijówka. Niedługo potem i T. z uroczyska na osadę wyrastać zaczyna. Od Proskurów z kolei drogą kupna przechodzą do Hieronima Charlęskiego, ssty kaniowskiego, po śmierci którego żona jego Katarzyna z Leśniowskich, 2do voto Stefanowa Czetwertyńska odprzedaje Międzyrzeczyznę a z nią i T. ks. Jeremiaszowi Wiszniowieckiemu, Podczas wojen kozackich T. , dzieląc losy całego kraju, z wioski zeszła znów na uroczysko, gdyż jej ludność wszystka została przepędzona za Dniepr Kostomarow, Ruina, str. 603 4. Po ukończeniu wojen kozackich ks. Wiszniowieccy wracają znowu do posiadania pustych dóbr tych i dzięki ich staraniu Międzyrzecz wraz z T. zaczyna się po raz wtóry zasiedlać. W r. 1715 bracia Janusz i Michał Serwacy ks. Wiszniowieccy czynią pomiędzy sobą dział tych dóbr; pierwszy bierze Międzyrzecz, drugi T. z Połstwinem Rżawiec i Koziakowem Kozin. W 1725 r. staje w T. cerkiew p. w. Pokrowy Presw. Bohorodicy. W 1741 r. T. liczyła już 130 chat. Od 1734 r. trzyma ją w dzierżawie Michał Jan Kalityński Arch. J. Z. R. , cz. III, t. 3, str. 66. Po śmierci ks. Michała Serwacego Wiszniowieckiego dominium T. przeszło dziedzictwem do córki jego Zamoyskiej, a od tej do córki tejże Katarzyny z Zamoyskich Mniszchowej. Ostatnia wkrótce odprzedaje Tahańszczyznę Leonardowi Świejkowskiemu, a ten znów ją zbywa ks. Stanisławowi Poniatowskiemu, synowcowi Stanisława Augusta, natenczas już dziedzicowi sąsiednich Kaniowszczyzny, Bohusławszczyzny i Korsuńszczyzny Po rozbiorze Rzpltej ks. Stan. Poniatowski wyniósł się do Włoch, T. kupił od niego imiennik jego Józef Poniatowski, a Kozin generał Wincenty de Montrésor. Józef Poniatowski założył około 1800 r. w T. wielką fabrykę sukna, tudzież fabrykę safianów. Dziś obie te fabryki nie istnieją. Obecnie jest tu fabryka cukru. Od Poniatowskich przeszła T. do ich spadkobierców hr. Buturlinych, w posiadaniu których obecnie zostaje. Jest tu szpital dla chorych na 40 łóżek, kasa dla małoletnich sierot, oraz druga dla żydów. W samej T. znajduje się starożytne horodyszcze, obok którego na polach piętrzą się mogiły, tak naz. Dribnyi. Gmina T. składa się z 8 okręgów starostw wiejskich, obejmuje 14 nomenklatur 1 fabryka cukru, mających 1379 dym. , 11, 667 mk. ,

Tahamłyk

Tahamłyk

Tahańcza