wejherowski, st. p. Przetoczyn, 1096 ha 614 roli or. , 55 łąk 5 lasu; 1885. r. 92 dm. , 134 dym. , 638 kat. , 55 ew. , 16 żyd. , razem 709 mk. , z których na wyb. Eschfeld przypada 13 mk. , 2 dm. , na Jacgerberg 29 mk, 3 dm, , na Mercestwo 62 mk, 9 dm. , na Szynwałdzką Hutę 102 mk. , 15 dm. , a na Załączne 26 mk. , 4 dm. Szkoła kat. liczyła 1887 r. 146 dzieci. Szem. dyec. z r. 1867 podaje Kościół p. w. św. Mikołaja, patronatu prywat. , r. 1827 na nowo pobudowany. Istnieje przy nim bractwo św. Barbary od r. 1851. Wsi parafialne Sz. , Bułkowskie, Czarna Dąbrowa, W. i M. Donimierz, Eschdorf, Glaźnica, Grabowiec, Jeleńska Huta, Kąty, M. Załączne, Mercestwo, Migłowskie, Olszewiec, Otalżyno, Szenkowana, Szynwałdzkie Pustki i Szynwałdzka Huta, Strichwald, Wysoka, Zabłotne i Załączne. Wizyta Madalińskiego z r. 1686 donosi, że tu był kościół dawniej paraf. , drewniany, p. w. św. Mikołaja. Przy drodze do cmentarza stała kapliczka. Do prob. należały dawniej 4 wł. , ale wówczas tylko niektóre kawały pola, łąka i sadzawka. Dawniej posiadał jez. Otalzino zwane. We wsi nie było plebanii, ani szkoły. Prob. z Kielna dojeżdżał co trzecią niedziele str. 24. Tenutaryuszem wsi był luteranin v. d. Linda. Mesznego dawała wieś 4 kor. żyta i tyleż owsa ob. Wizyt. Szaniawskiego z r. 1710. R. 1780 liczył Sz. 203 mk. kat. i 9 akat. ; dziedzicem był Jakub Łebiński ob. Wizyt. Rybińskiego, str. 229. Kościół dek. gdański wiejski, dawniej filialny do Kielna, został niedawno parafialnym; r. 1890 liczyła parafia 1454 dusz. W płn. zach. stronie wsi, w prawo od drogi do Przetoczyna, na pochyłości wzgórza, panującego nad rozległą doliną, leży cmentarzysko z 20 mogił kamiennych. Zajmuje ono ledwie 1 4 mr. , mogiły są ku sobie szczelnie zbliżone, a niektóre stykają się podstawami. Całe to mogilisko pokryte jest lasem. Wielkość mogił jest niejednakowa, średnice ich podstawy mają od 4 i 5 do 7 i 8 mt. a wysokością dosięgają 3 mt. ob. Objaśn. do mapy Ossowskiego, str. 27. Oprócz tego na lewo od drogi do Kołaczkowa, na posiadłości ziemianina Renackowskiego, jest drugie cmentarzysko W miejscu tem, na wydłużonem wzgórzu, prawie otoczonem kotlinami, znajdowano wielokrotnie groby skrzynkowe str. 60. Kś. Fr. Szynwaldzik, niem. Klein Schoenwalde, dobra ryc, pow. grudziądzki, st. p. Łasin o 8 klm. , par, kat. Szynwałd Plebanka, 167 ha 151 roli or. , 10 łąk; 1885 r. 4 dm. , U dym. , 60 mk. , 35 kat. , 25 ew. ; hodowla owiec, sprzedaż mleka. Sz. powstał w XV w. na obszarze Szynwałdu. W. mistrz Paweł t. Russdorf r. 1434 nadał Konradowi v. Gruenberg i małem sądownictwem, sądy drożne wyjąw szy. Za to miał służyć na koniu w pełnej zbroi, płużnego płacić po 2 kor. żyta od pługa, nadto na uznanie zwierzchnictwa dawać 1 funt wosku i fenig koloński. R. 1602 posiadał te dobra Samuel Łaski, sekretarz król. , prawem dziedzicznem. R. 1613 nabył je od niego Ot to V. Medem. R. 1713 była dziedziczką wo jewodzina Maryanna Koss, potem Kczewscy. Po nich odziedziczył je Aleksander Jackow ski. R. 1780 nabył je wójt Bierstaedt wraz z inwentarzem i wysiewem za 3333 tal. 30 grzyw. Wdowa po nim sprzedała je wresz cie r. 1788 oberżyście Schlubeckowi z Kwi dzyna. Kś. Fr. Szynwałdzka Huta, niem. Schoenwalderhuette, wś szlach. na Kaszubach, pow. wejherowski, st. p. Przetoczyn, par. kat. i gm. Szynwałd; 12 gburs. posiadeł i 4 zagr. , 28 włók i 17 mr. , 15 dm. , 109 mk. Kś. Fr. Szyny, wś włośc, pow. dzisieński, w 1 okr. pol. , gm. Głębokie o 10 w. , okr. wiejski Łastowica, o 66 w. od Dzisny, ma 13 dm. , 100 mk. praw. w 1865 r. 65 dusz rewiz. Szynych, niem. Schoeneich, dok. Neuenkirche, 1667 Synych, wś kośc. tuż nad praw. brzegiem Wisły, pow. chełmiński, st. p. Podwidz; 652 ha 277 roli or. , 98 łąk, 60 lasu; 1885 r. 58 dm. , 86 dym. , 432 mk. 198 kat. , 201 ew. , 33 dyssyd. ; na Pańskę Kępę przypada 6 dm. , 33 mk, na Plebankę 18 dm. , 130 mk. Szemat. dyec. z r. 1867 podaje; Kościół dek. chełmiński murowany, p. w. św. Mikołaja, pochodzi z r. 1742, konsekrowany r. 1745, patronat przysługuje magistratowi toruńskiemu. Przy kościele szpital dla 2 ubogich, ze statutami z r. 1853. W skład par. wchodzą Szynych, Brankowy Rozgart i Schoensee; 1867 r. 204 dusz; 1890 r. 247. Z trzech dzwonów największy z r. 1627 ob. Bauu. Kunstdenkmaeler des Kr. Kulm, 1887, str. 94. Wizyta Strzesza z r. 1667 72 podaje, że wystawił tu magistrat chełmiński mały kościołek grassante poste pro diyerticulo et secessu a magistratu culmensi in modum sacelli decemcubitalis primitus condita. R. 1550 i 1634 powiększono drewnianą kaplicę i zamieniono ją na kościół paraf. , który został konsekrowany przez bisk. chełmiń. Jana Konopackiego. W wojnie szwedzkiej kościół ucierpiał R. 1657 Szwedzi stali tu obozem, aż most pod Grudziądzem został wystawiony. Zaraz od erekcyi parafii należały do prob. 4 włóki w 3 polach, które jednak na częste wylewy Wisły były wystawione. Przed pierwszą wojną szwedzką r. 1628 było 12 włościan. Teraz ledwie ich połowa pozostała. Dają od włóki pod pługiem po 1 kor. żyta i tyleż owsa. Z folw. miasta Chełmna ex za wierne usługi 10 pustych włók, z wielkiem I praetorio dają 5 kor. owsa. Nadto miał pro

Szynwałdzik

Szynwaldzik

Szynwałdzka Huta

Szyny

Szynych