pomocy, Bolko ulega, poddaje swe księstwo Muensterberg i oddaje prócz tego w zastaw Ząbkowice, Rychbach i Strzelno. Gdy w r. 1335 zmarł Henryk VI, ks. wrocławski, objął król Jan miasto i księstwo w bezpośredni zarząd, ponadawał stanom rozmaite przywileje, usunął stare polskie sądownictwo, w średzkim nowotarskim powiecie zmniejszył czynsze do połowy i ustanowił swego namiestnika dla zarządu krajem. Wkrótce wybucha między Janem a bisk. wrocławskim Nankierem, zacięła walka z powodu zabrania biskupiego grodu Mielic. Biskup rzucił klątwę na króla i jego otoczenie, król zagarnął dochody z dóbr kościelnych w całem księstwie wrocławskiem. Gdy po śmierci Nankiera, wybrano Przecława z Pogorzeli na biskupa, król Kazimierz W. nie dopuścił arcyb. gnieźnieńskiemu potwierdzenia wyboru, by nie narazić się królowi czeskiemu. Nowy biskup pogodził się z królem i następnie nabył, zastawiono już poprzednio, przez marnotrawnego Bolesława III miasto Grotków z obwodem, z prawami książęcemi. Biskup uznał się lennikiem króla z tej posiadłości; Jan nadał mu to lenno z tytułem książęcym, którego odtąd używają biskupi wrocławscy. Pozostało tylko na Sz. dwu niepodległych władzców. Bolko II świdnicki i jego brat Henryk na Jaworze. Przyłączyli się oni do nieprzyjaciół Jana, którzy chcieli korzystać z rywalizacyi syna jego Karola z Ludwikiem IV bawarskim. Kazimierz W. wkroczył na Sz. w okolice Raciborza i obiegł Żóraw, ale musiał się cofnąć. Jan przeprowadziwszy wybór syna na króla rzymskiego, przeciw Ludwikowi, udał się do Francyi, gdzie zginął rycerską śmiercią w walce pod Crecy 1346. Bolko świdnicki widząc się osamotnionym po śmierci brata, nie mając przytem potomstwa, zmuszony został zawrzeć układ pokojowy z synem Jana, Karolem. Król czeski owdowiawszy, oświadcza chęć zaślubienia 14letniej Anny, córki zmarłego Henryka, ks. Jaworu, sukcesorki Bolka. Zarówno jej wuj Kazimierz W. , jak Bolko zezwalają i zaślubiny odbywają się 27 maja 1353 r. Bolko zapisuje Annie i jej potomkom księstwa świdnickie i jaworskie, zastrzegając tylko dożywotnie posiadanie dla swej żony Agnieszki, która zmarła dopiero r. 1392. W r. 1355 Karol IV, z mocy swej cesarskiej władzy, połączył wydanym w Pradze aktem 11 księstw szląskich, własne ks. wrocławskie i brandeburskie marchie Zgorzelice i Budziszyn z koroną czeską. Chcąc zniszczyć ostatni, słaby węzeł, łączący Sz. z Polską, a mianowicie zależność kościelną od arcybisk, gnieźnieńskich, stara się Karol u papieża o poddanie dyecezyi wrocławskiej pod władzę arcyb, pragskiego. Protestacya Kazimierza W. przeszkodziła wykonaniu tego zamiaru. Panowanie czeskie nie położyło jednak końca stosunkom, naturalnym zresztą, Sz. z Polską. Przesiedlanie się Szlązaków szukających chleba w Polsce trwa ciągle, pozbawiając Sz. lepszych, dzielniejszych jednostek, których miejsce zajmują napływający ciągle Niemcy. Śród duchowieństwa polskiego, między profesorami akademii krakowskiej, pomiędzy rzemieślnikami i kupcami znajdujemy bardzo znaczny procent Szlązaków, zwłaszcza w XV w. Hintorya przedstawia cały szereg książąt szląskich biorących udział w życiu politycznem Polski. Szereg ich rozpoczyna teraz głośny Władysław opolski, wnuk Kazimierza W. po siostrze Elżbiecie, który otrzymawszy drogą zapisu kilka zamków w Małopolsce i na Rusii, wraz z ziemią wieluńską, trzyma je jako lennik Ludwika, który mu nadał też ziemie dobrzyńską, inowrocławską, gniewkowską i bydgoską a w 1378 r. mianował swym namiestnikiem regentem. Po śmierci Ludwika zamyśla on o koronie polskiej a za rządów Jagiełły prowadzi tajemne układy z królem węgierskim Zygmuntem i Krzyżakami dla przeprowadzenia swych planów. Jagiełło poodbierał mu zamki w Małej Polsce i wtargnąwszy do księstwa opolskiego zajął Lubliniec, Strzelce i podstąpit pod Opole. Władysław zamknął się w Bolesławcu. Pośrednictwo ks. Konrada oleśnickiego i Bernarda niemodlińskiego przerwało wojnę; król oddał zajęte zamki Spytkowi z Melsztyna, woj. krakow. Po śmierci Władysława opolskiego, Bolesławiec dostał się Jagielle a Bernard, ks. niemodliński, ożeniwszy się z córką Spytka, wziął za nią Lubliniec i Strzelce. Sprawa odzyskania Sz. zajmuje zarówno Jagiełłę jak Kazimierza Jagiellończyka. Książęta górnoszląscy którzy nie ulegli zniemczeniu, gotowi są wrazie energicznego wystąpienia Polski, oddać się pod jej władzę. Długosz nie traci nadziei, iż wraz z innemi stratami Sz. wróci, by uzupełnić obszar polskich ziem. Wacław, ks. cieszyński syn Bolesława, sprzedaje w r. 1448 księstwo siewierskie bisk. krak. Zbigniewowi Oleśnickiemu za 6000 grzyw. Następnie Jan, ks. oświęcimski, sprzedaje królowi Kazimierzowi swe księstwo za 5000 grzyw. a Jan, ks. Zatorski, uznaje się lennikiem. R. 1493 Jan Olbracht nabywa Zator na własność koronną. Gdy po śmierci Jerzego Podiebrada powołany został na tron czeski Władysław, syn Kazimierza Jagiellończyka, książęta górnoszlą scy z linii raciborskiej i cieszyńskiej stanęli po jego stronie. Wrocław zostawał w ręku Matyasza, króla węgierskiego. Przeciw niemu wyruszyli r. 1474 Kazimierz, król polski,

Szląsk