warzystwa tatrzańskiego, tom IX, 1884 r. . Emericzy Geza. Der Csorber See Jahrbuch des ungar. Karpathenvereines, V, 1878, str. 389; w tymże roczniku przez tegoż autora i po węgiersku. Strobel Josef. Der CsorbaSee in der hohen Tatra Jahrbuch des oesterr. Touristenclubs in Wien, IV, 1873. W. H. Szczyrk, wś, pow. bialski Galicya, leży w lesistej górskiej okolicy, u źródeł pot. Żylcy lew. dopł. Soły, na granicy księstwa cieszyńskiego. Zachodnią granicę rozległej wsi stanowią szczyty Beskidu, tworzące granicę Galicyi i Szlązka Malinów 1095 mt. , Bysowanico 905 mt. , Kotarz 965 mt. , Beskid 850 mt. i Klimczak 1119 mt. . Od Klimczaka ciągnie się granica na północ, dzieląca Szczyrk od Meszny, linią prostą ku wschodowi po szczyt Magórę 1095 mt. , stąd na płd. aż do pot. Godziska. Linia na południe pociągnięta, wygięta ku wschodowi inkiem nieregularnym, dzieli Sz. od Buczkowic i Starej Godziski. Dalej granicę tworzy pot. Godziska do szczytu Skrzycznego wschodniego, 1250 mt. , następnie więcej ku zach. do szczytu Skrzycznego zach. , 1201 mi a stąd ku płd. zach. do szczytu Skała Malinowska 1150 mt. na granicy szląskiej. Linia ta jest granicą płd. Szczyrka od wsi Lipowej. Tylko mała część chat 138 i kościół paraf, mieści się w zwartej dolinie Żylcy, tworząc długą ulicę. Prawie dwa razy tyle chat, rozrzuconych po wądołach i polanach, tworzy wólki Beskid, Bieła, Biemałka, Czerna, Dunaci, Kołack, Malinów, Pod Magórą, Pod Suchern, Pośredni, Rostoki, Skaliste, Zapalenica. Nazwy często pochodzą od pobliskich gór lub od pierwszych osadników. Cała gmina ma 328 dm. i 2034 mk. 994 męż. , 1040 kob. ; 2008 rz. kat. , 3 protest. i 23 izrael. Lud należy do szczepu góralskiego, nosi okrągłe kapelusze filcowe, z nizką budką, obwiedzioną muszelkami nanizanemi na sznurek czerwony i szerokiemi kresami, gunię tabaczkowego koloru z domowego sukna, obszytą czerwonemi taśmami, białe wełniane spodnie, obcisle przystające do ciała i kierpce z surowej skóry. Na obszarze więk. pos. Pawła, Otona i Rudolfa Klobusów są 3 dm. , tartak i 13 mk. , 7 rz. kat. a 6 prot. ; 6 Niemców a 7 Polaków. Obszar więk. pos. ma 43 mr, roli, 80 mr. past. , 3546 mr. lasu, 8 mr, moczarów; pos. mn. wynosi 815 mr. roli, 339 mr. łąk i ogr. , 865 mr. past. i 915 mr. lasu. Przy drewnianym kościołku, erygowanym z kapelanią w 1790 r. dyec. krakowska, dek. żywiecki, istnieje kaplica murowana i szkoła ludowa. Do kapolanii należą wsie Szczyrk i Salmopol. obie dopiero po r. 1674 występują w spisach pobor. Ponieważ wiele sąsiednich wsi powstało dopiero między r. 1581 a 1674, i to bliżej Soły położone, przeto wnosić należy, że ludność posuwała się za biegiem rzek w górę, że zatem pierwej powstała osada Szczyrk a później, może w XVIII w. , Salmopol. Gleba nieurodzajna, kamienista i zimna, zdatna do uprawy owsa i kartofli, lasy świerkowe. Głównego zarobku dostarcza ludności praca w lasach i przewóz tarcic do Żywca. Mac, Szczyrowszczyzna, uroczysko na gruntach wsi Mostyszcze, w pow. kowelskim. Szczyrynka, karczma nad Dźwiną, pow. dzisieński, w 3 okr. pol. , o 41 w, od Dzisny, 1 dm. , 2 mk. Szczyrzyce w dok. Cjrice, Cyrich, Chirlich, Czyrzycz, Schjricz, Cińcz, Scirzfjcz, Cyria, Czirzicz i Szczyrzycz, wś, w pow. limanowskim. Starożytna wioska, z dużym kościołem murowanym i staroż. klasztorem do r. 1795 opactwem cystersów, leży w dolinie Stradomki, przy drodze z Dobry do Gdowa. Obszerną górską dolinę zamyka na zach. lesiste pasmo, pokryte świerkowym borem, tworzące dział wodny Krzyworzeki i Stradomki, sięgające w pobliżu klasztoru w szczycie Księdza góra 649 mt. Ku wschodowi opasuje wieś niższe wzgórze 402 mt. , będące działem wodnym Stradomki i pot. Wilkowisko, dalej jednak ku wsch. piętrzą się wyższe lesiste wzgórza. Ze stacyi kolei podkarpackiej w Dobry przedstawia się piękny widok na dolinę i gmach klasztoru, zajmujący jej środek. Białe mury kościoła, z wysokiemi wieżami, odbijają się od zieleni doliny i czarnych gór, stanowiących naturalne ramy obrazu. Klasztor stoi odosobniony, w nizinie, otoczony wysokim murem, , na płd. wschód od niego w niewielkim oddaleniu wólka Wadzyn 8 dm. , 77 mk. , dalej ku płn. gmina Abramowice 33 dm. i 279 mk. . Do klasztoru należy 7 dm. i 99 mk. Klasztor, będący większą posiadłością, Abramowice i Wadzyn tworzą gminę Szczyrzyce. Z całej ludności 455 mk. jest 440 rz. kat. a 15 izrael. Klasztor posiada karczmę, browar, młyn, tartak, cegielnię i folw. Z obszaru większ. 260 mr. przypada 195 mr. roli, 17 mr. łąk, 8 mr. ogr. , 19 mr. past. , 3 mr. moczarów, 12 mr. nieuż. i 3 mr. zabudowań. Posiadłość mniejsza wynosi 257 mr. roli, 40 mr. łąk i 11 mr. past. Klasztor spełnia obowiązki parafialne w wsiach najbliższych i utrzymuje szkolę ludową. Sz. graniczą na płd. z Raoiborzanami, na zach. z Pogórzanami, na płn. z Górą św. Jana, a na wschód z Janowicami i Mstowem. O starożytności osady świadczy pobliskie grodzisko ob. Grodzisko Szczyrzyckie, Sł. G. . t. II, 844. Początek klasztoru, mieszczącego się przy grodzie zapewne, sięga r. 1234. Długosz L. B. , HI, 437 439 opowiada, że Teodor al. Cedron z Ruszczy Gryfitą, woj. krakow. , założy

Szczyrk

Szczyrk

Szczyrowszczyzna

Szczyrynka