związku hanzeatyckiego i był rezydencją I książąt pomorskich. Tu r. 1570 zawarty zo stał pokój między Danią a Szwecyą. R. 1630 zajął to miasto skutkiem traktu z ostatnim księciem Pomorza Bogusławem XIV Gustaw Adolf, król szwedzki, aby sobie odwrót za bezpieczyć. Kiedy r. 1637 z Bogusławem wymarli książęta pomorscy, elektor branden burski Fryderyk Wilhelm usiłował na mocy starych traktatów familijnych zająć Pomera nię i wysłał w tym celu herolda z patentem okupacyjnym do Szczecina. Ale Steno Bjelke, komendant szwedzkiej załogi w mieście, groził posłowi, że mu każe przybić ów patent do głowy. Ponieważ elektor nie był w stanie prawa swego orężem poprzeć, dlatego pozo stał Sz. w ręku Szwedów, którym też r. 1648 pokojem westfalskim stanowczo przyznany został. Korzyści, wypływające z handlu z poblizką Szwecyą, wytworzyły u mieszkańców z czasem sympatye szwedzkie, tak że r. 1677 miasto silny stawiało opór wielkiemu elektoro wi brandenburskiemu. R. 1713 w wojnie pół nocnej zdobyli je sprzymierzeńcy i król pruski Fryderyk I obłożył sekwestrem, aż mu r. 1720 pokojem sztokholmskim stanowczo od stąpione zostało. R. 1806 d. 29 paźdz. wydał komendant y. Romberg fortecę tę bez oporu Francuzom, którzy ją zajmowali bez przerwy aż do 5 grudnia 1813. Mocą ustawy państwo wej 1873 r. przestał Sz. być fortecą, przez co miasto znacznie się powiększyło ob Encykl. powsz. Orge, XXIV, 578 i Daniel, , Handb. der Geographie, IV, 189. Kś. Fr. Szczecin Nowy, ob. Szczecinek. Szczecina wś, pow. rzeczycki, w 1 okr. pol. i gm. Brahin, odl. 2 w. na płn. wschód od Ostrohladowicz, 14 osad; gleba urodzajna, pszenna. A. Jel. Szczecinek al. Nowy Szczecin, niem. Neustettin, msto powiatowe w Pomeranii, w obw. regencyi koszalińskiej, pod 53 43 płn. szer. a 34 22 wsch. dłg. , między jez. Vilm i Streitzig, wzn. około 230 mt. npm. , śród wyżyny pojezierza, w płd. części tylnego Pomorza Hinterpommern, niedaleko źródła Prośnicy; punkt zbiegu kolei pozn. białogrodzkiej, poznań. dzierzłowskiej Ruegenwalde, względnie ujskiej Stolpmuende i chojnickowęgo borskiej. Gleba piaszczysta, nieprzepuszczalna, dlatego zimna i nieurodzajna. Klimat ostry i zmienny, dochodzi przeciętnie 573 R. Woda do picia zawiera przymieszki wapienne i jest dlatego niezdrowa. Obszaru obejmuje miasto z przyległościami 4647 ha 2619 roli orn. , 719 łąk, 537 lasu; 1885 r. 678 dm. , 1702 dym. , 8389 mk. , 116 kat. , 7751 ew. , 139 dyssyd. , 383 żyd. Głownem zatrudnieniem jest rolnictwo, hodowla bydła i owiec. Handel ogranicza się na zbożu, wełnie i spiSłownik Geograficzny T. XI. Zeszyt 131. rytusie, które wywożą do Szczecina, zresztą istnieje tu tylko drobny przemysł. Kościół par. kat. w Czaplinku Tempelburg, ewangielicy mają tu swego superintendenta. Oprócz tego jest tu urząd poczt. I kl. , nadleśn. , sąd okr. , urząd pobor. , katastrowy, ziemski, gimnazyum i t. d. Miasto założone zostało r. 1313, według planu Szczecina, przez ks. Wracisława IV. R. 1321 przeszło w ręce bisk. kamieńskich, wróciło jednak znów pod rządy Bogusława V i Barnima V. R. 1653, po śmierci ostatniego księcia pomor. Bogusława XIV, odziedziczył je elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm. W XVI w. został Sz. wyludniony przez powietrze morowe i inne epidemie, r. zaś 1540 zgorzał do szczętu. Roku 1628 było tylko 244 dym. i 1545 mk. Do wzrostu miasta przyczyniła się księżna Jadwiga, córka Juliusza z Brunświku i siostra sławnego w dziejach wojny 30letniej Chrystyana z Brunświku, która, jako wdowa, mieszkała tu przez 28 lat. Ona to założyła gimnazyum, nazwane od jej imienia, i szpital dla ubogich. R. 1807 zaszła tu utarczka między oddziałem wojska polskiego a mieszczanami, którzy pobici zostali. Powiat szczecinkowski obejmuje 361 2 mil kw. W 1871 r. było 72, 952 mk. ; 1880 r. 77, 933; 1885 r. 74, 463 mk. Ma 4 miasta Szczecinek 1885 r. 8389, Czaplinek 4510, Baerwalde 2159, Okonek Ratzebuhr, 2327, 118 gmin, 144 obwodów domin. Powiat na płn. graniczy z pow. białogrodzkim i bobolickim, na wschód z człuchowskim, na płd. z wałeckim i drawenburskim, na zach. z drawenburskim i białogrodzkim. Główną rzeką jest Prośnica Persante. Pod względem archeologicznym opisał powiat Kasiski w dziele p. t. ,, Beschreibung der vaterlaend. Alterthuemer im Neustettiner und Schlochauer Kreise, Danzig, 1881. Przy regulacyi majątków było w powiecie 2402 posiadeł włośc. R. 1878 było tylko 1031 posiadeł; 1306 było rozdrobnionych, 65 zaś nabyły graniczące z niemi majątki rycerskie. Kś. Fr. Szczecinka, Szczelinka, wś, pow. czerykowaki, gm. Łobanówka, ma 42 dm. , 269 mk. Szczecinki, niem, Szczeczinken, wś, pow. olecki, st. p. Margrabowa. Szczecinówka, rzka, prawy dopł. Dunajca, uchodzi poniżej Nowego Sącza. Szczecinowo, niem. Szczeczinowen, wś, powiat łecki, st. p. NeuJucha. Szczecińska Zatoka, niem. Stettiner Haff ob. Odra, Słow. Geogr. , VII, 387 i 389. Jej rozległość od wschodu do zach. wynosi 7 mil, od płd. do płn. 3 mile. Omawiano już projekt osuszenia zatoki, przynajmniej w części, zwłaszcza że jej głębokość dochodzi przeważnie tylko 1 mt. , a miejscami jeszcze mniej. Zyskanoby przez to około 12 mil kw. urodzajnej 53

Szczecin Nowy

Szcz

Szczecinó