Szatawa, rzeczka, w pow. telszewskim, lewy dopływ Luby dopł. Bartowa, uchodzi pod Szkudami. Szatawa, mko nad rzką Szatawką, dopł. Mukszy, pow. kamieniecki, okr. pol. , gm. i sąd Maków, par. katol. Zaleśce, przy trakcie poczt. z Uszycy Letniowiec do Kamieńca, odl. o 18 w. na płn. wschód od Kamieńca, ma 231 dm. , 886 mk. , w tej liczbie 252 żydów i 91 jednodworców. Posiada cerkiew p. wez. św. Jana, wzniesioną w 1862 r. i uposażoną 34 dzies. ziemi, z 1010 parafianami, synagogę żydowską, st. poczt konną z przyjęciem korespondencyi, 6 sklepów, 9 rzemieślników, 26 targów. Własność dawniej Giżyckich, Makowieckich, dziś Raciborowskich; należy do klucza makowskiego ob. Maków. Jest to stara osada. Jako mko, pod nazwą Satawa al. 8tupincze, istnieje już w 1565 r. ; należy wówczas do Herburta, ssty barskiego, i płaci 4 marki szosu, od 1 popa, 4 rzemieśln. , 2 kotłów gorzałczanych i 3 włóczęgów. W 1567 r. Herburt płaci 4 marki szosu, od 7 kotłów gorzałczanych, 4 włóczegów, 2 rzemieśl, 2 komor. , 2 kół dorocznych 1 mar. 12 gr. ; czopowe w t. r. wynosiło 15 flor. W 1573 r. szosz wynosil 4 mrk. 6 fl 12 gr. W 1578 r. Sz. płaci szosu podwójnego 8 mrk. , od 8 pługów, 4 rzemieśln. po 15 gr. z powodu ubóstwa, od piwowara 1 fl, również z powodu ubóstwa, od 4 włóczęgów po 15 gr. , od 8 komor. po 6 gr. , od 2 kotłów gorzałczanych i od wyszynku 1 fl. 6 gr, od popa 2 fl. , od 1 koła młyńskiego 12 gr. , od koła stępnego 15 gr. , czopowego 3 fl. 4 gr. ; ogółem 34 fl. 13 gr. Na podstawie wysokości szosu Jabłonowski przypuszcza, że w t. r. było w Sz. 90 dm. i 450 mk. W 1583 r. Sz. płaci 8 mrk szosu, od 8 pługów, 4 rzemieśln. po 15 gr. , 1 piwowara, 8 komom. po 6 gr. , 2 kotłów gorzałczanych po 12 gr. , 1 popa, 1 koła dorocznego i 1 koła stępnego ob. Jabłonowski, W ołyń i Podole, 180, 229, 230, 232, 239, 243. August IT d. 12 sierpnia 1750 r. potwierdził przywileje miejskie i nadał pieczęć z wyobrażeniem św, Tomasza w całej postawie, z napisem w około. S. Thomas. A Sigiłlum, Oppidi. Szatawa, oraz naznaczył 12 jarmarków dorocznych, co następnie ponowił Stanisław August przywilejem z d. 10 października 1782 r. , wydanym na prośbę Mikołaja Makowieckiego, skarbnika czerwonogródzkiego, dziedzica Sz. , z powodu zatracenia dawnych nadań, Przywilej ten, w całości ogłoszony w Starożytnej Polsce t. II, str. 974 6, w skróceniu opiewa Przychylając się do prośby Mikołaja Makowieckiego, zwłaszcza iż się okazuje z tranzakcyi ziemskich od lat 183, iż Sz. jest miastem, pozwalamy onemuż miastu, na wzór i kształt innych lokować, zakładać, postawić. budować, fosami, groblami, wałami obronnemi według swego upodobania obwieść i opa trzyć. Mieszczan, kupców i wszelkich rze mieślników sprowadzać, towary wozić i sprze dawać, pod kondycyą jednak, że miasto wsprawach tyczących się przywileju do sądu naszego asesorskiego zawsze należeć będzie. Pieczęć do stwierdzenia aktów i spraw miej skich taka, jaką mu dziedzic naznaczy, mieć i używać będzie. Prawo teutońskie, które się magdeburg. nazywa, także inne wolności i prerogatywy łaskawie nadajemy. Dalej przywilej naznacza targi co dwa tygodnie i 8 jar marków. Aby zaś do osiedlenia się zachęcać, mieszkańców tylko sądowi miejskiemu a przez apelacyą sądowi dziedzica poddaje, w spra wach zaś kryminalnych poleca odsyłać przestępców do Kamieńca. Dr. M. Szatawka, rzeczka, w pow. kamienieckim, lewy dopływ Mukszy, ma źródło powyżej mka Szatawy. Szatejki 1. al. Szatejnie, wś nad Niewiażą, pow. kowieński, w 3 okr. pol, o 60 w. od Kowna. Niegdyś, wraz z sąsiedniemi Syrutyszkami, własność Syruciów. 2. Sz. , wś i dobra nad rzką t. n. , pow. telszewski, w 2 okr. pol. , o 35 w. od Telsz. Posiada kościół katol, p. wez. św. Marka, w 1716 r. z muru wzniesiony przez hr. de BroelPlater, filialny par. Płotele. Dziedzictwo niegdyś Szwerynów, z których Barbara z Konarskich Szwerynowa, wdowa, kupuje od Erazma Skołwida za 30000 złp. Jakub Szweryn zastawia w 1661 r. za 54000 złp. Andrzejowi i Danielowi braciom Platerom. Od Szwerynów przechodzi do Sapiehów, którzy sprzedają de BroelPlaterom, pozostaje do dziś w ich posiadaniu. A. K. Ł. Szatejnie, ob. Szatejki 1. . Szateksznia, rzka, w gub. kowieńskiej, bierze początek w pow. nowoaleksandrowskim, na płd. od mka Komaje; w pobliżu dworu Szateksznia płynie błotnistą doliną, miejscami niemożliwą do przebycia, wpada do jez. Jara ob. , w pow. wiłkomierekim, po wyjściu z którego przybiera nazwę Jara, pod którą uchodzi od prawego brzegu do rz. Świętej pr. dopł. Wilii. Szatelska Buda, wś, pow, kowieński, w 2 okr pol. , o 89 w. od Kowna. Szaterniki 1. wś nad potokiem, pow. wileński, w 4 okr. pol, gm. Worniany, okr. wiejski i dobra w 1865 r. Rennów Sokołojcie, 11 w. od gminy a 64 w. od Wilna, ma 4 dm. , 43 mk. katol. w 1865 r. 18 dusz rewiz. . 2. Sz. , wś i dobra skarbowe, pow. wileński, w 5 okr. pol. , gm. Rukojnie, okr. wiejski Czarna, o 6 w, od gminy a 16 w. od Wilna. Folw. ma 1 dm. , 5 mk. katol. , wś zaś 8 dm. , 2 mk. prawosŁ i 76 katol, w 1865 r. 33 dusz rewiz. . Stanowiła niegdyś sstwo nie

Szatawa