w. od Szawel. 3. Sz. , dobra, tamże, o 49 w. od Szawel. 4. Sz. , wś, tamże, gm. Okmiany, o 72 w. od Szawel. Szałuchy, wś, pow. wilejski, w 1 okr. pol. , gm. Krasne al Krasnesioło o 8 w. , okr. wiejski Usza, o 46 w. od Wilejki, przy b. drodze poczt. z Wilna do Mińska, ma 5 dm. , 54 mk. prawosł. w 1805 r. 19 dusz rewiz. ; należała do dóbr Korsakowicze Golijewskich. Szałudżki, wś włośc. , pow. oszmiański, w 2 okr. pol. gm. i dobra skarb. Smorgonie o 5 w. , okr. wiejski Sukniewicze, o 37 1 2 w. od Oszmiany, ma 15 dm. , 108 mk. prawosł. i 21 kat. w 1865 r. 52 dusze rewiz. . Szaluńki, ob. Szołudki. Szałuszyno, Szełuszyno, wś, pow. dzisieński, w 4 okr. pol. , gm. Prozoroki o 2 w. , okr. wiejski i dobra Kossów Sanniki, o 34 w. od Dzisny, ma 6 dm. , 88 mk. kat. w 1865 r. 29 dusz rewiz. . Szałygi 1, wś, pow. wilejski, w 1 okr. pol, gm. i okr. wiejski Horodok Gródek, o 4 w. , 44 dusz rewiz. ; nałoży do dóbr Pronczejkowo hr. Tyszkiewiczów. 2. Sz. , dobra, pow. witebski, w 2 okr. pok. do spraw włośc, gm. Miszkowo, w 1863 r, 122 dusz rewiz. 3. Sz. , dobra, tamże, w 3 okr. pok. do spraw włośc, gm. Wierzchowo, w 1863 r. 28 dusz rewiz. Szałypy, wś nad bezim. dopł. Hłyboczka, pow. rzeczycki, przy gośc. poczt. pomiędzy st. Domanowicze i Dudzicze, w 3 okr. pol wasilewickim, gm. Dudzicze, ma 18 osad; grunta lekkie. A. Jel Szama, węg. Sorm, wś, w hr. szaryckiem, kościół par. gr. kat, wiole łąk, pastwiska, obszerno lasy, 668 mk, Szamaiten, pow. łecki, ob. Żmójdź SzamańckichUsocha, zaśc. nad rz. Sławeczną, przy ujściu do niej Bołotnicy, pow. mozyrski, o 1 1 2 w. od traktu poczt. mozyrsko owruckiego, w 1 okr. pol skryhałowskim, gm. Skorodno, ma 4 osady; łąki obfite, grunta lekkie A. Jel. Szamarzewo al Szamarzewo, wś i folw. nad rzką t. n. , pow. słupecki, gm. Ciążeń, par. Szamarzewo, odl. od Słupcy w. 12. Gra nica pruska od w. ks. poznańskiego przedziela wieś na dwie połowy. Połowa w królestwie posiada kościół par. drewn. , 42 dm. , 360 mk. , 36 os. , 812 mr. ; posterunek straży pogran. 1 dm. , 6 mk. ; os. prob. 2 dm. , 5 mk; fol 1 dm. Wś i folw. wchodziły w skład dóbr Ciążeń. Druga połowa tej wsi leży w pow. wrzsesińskim ob. niżej. Sz. par. , dek słupecki, 1300 dusz. Br. Ch. Szamarzewo 1. al Samarzewo, Szemarzevicz r. 1308, Semarzewo 1339, wś, pow. wrzesiński, o 16 1 2 klm. na płd. wschód od Września 7 1 2 klm. na płn. wsch, od Pyzdr, na lew. brzegu Wrześnicy dopł. Warty, przecięta na dwoje granicą królestwa w r. 1815; par. i poczta w Sokolnikach, szkoła w miejscu, st. dr. żel w Strzałkowie o 10 klm. ; wraz z folw. 3 dm. , 54 mk. , 200 ha i Dąbrową 3 dm. , 38 mk. tworzy okrąg wiejski, mający 37 dm. , 342 mk. 320 kat. , 20 prot. , 2 żydów i 771 ha obszaru 719 roli, 7 łąk, 2 lasu; czysty doch. z ha roli 9, 40, z ha łąk 21, 15, z ha lasu 1, 96 mrk; właścicielem folw. był wr. 1877 Józef Świnarski. Sz. było własnością bisk. poznańskich i wchodziło w skład klucza ciążyńskiego. W r. 1303 występuje sołtys miejscowy Jan Kod. Wielkp. , n. 870, a w r. 1394 Mikołaj Akta gr. wielkp. , II, 375; w r. 1331 Krzyżacy spustoszyli tę wieś. Zachodzące w aktach grodź. wielkp. z r. 1391 I, 935 Samnessevo nie jest, jak mylnie objaśniono, Szamarzewem lecz Staniszewem z pod Środy. Około r. 1564 było w Sz. 28 łan. osiadł. ; z każdego łanu składano czynszu 1 grz. i 8 gr. , 4 ćwiertnie owsa, 2 kapłony i 30 jaj, wiecznego 1 ćwiertnię owsa, I kurę czy koguta, krownego, wieprzowego i stronnego płacono rocznie 1 fl. 20 gr. ; zagrodników było 3, każdy z nich składał po 1 fl. Łany opustoszałe uprawiali kmiecie z kopczyny alias z trzeciej kopy. Był tam młyn o jednem kole, który atoli nie zawsze mlel; młynarz składał trzeciznę. Łąki koszono dla biskupa, a siana około 9 kóp zwożono do Ciążynia. W r. 1578 było w Sz. 11 śladów os. , półłanek pusty, 5 zagr. i 9 kom. pod zarządem szafarza biskupiego, tudzież 1 ślad sołtysi, 4 zagr. , 3 kom. i 2 rzeźn. , poddanych plebańskich; sołtysem był Łukasz Czeski. Taki podział wsi istniał jeszcze po r. 1620; biskup płacił podatków 8 fl. 20 gr. , t. j. z 8 śladów os. po złotemu, od 4 zagr. po 4 gr. , od kom. bez bydła po 2 gr. ; a szlachetny Jarosław Bieganowski 1 fl. 10 gr. , t. j. z wójtówstwa sołectwa z 1 śladu 1 zł. , od 2 zagr. po 4 gr. i od kom. baz bydła 2 gr. Kościół p. w, św. Michała stoi w części Sz. , która przypadła r. 1815 królestwu polskiemu; istniał już przed r. 1498; gdy groził upadkiem, podźwignął go Ignacy Frejszewicz, pleban miejscowy, w r. 1766. Par. obejmowała przed r. 1815 Borków, Pietrzyków, Rataje i nieistniejące już Kwisowo. 2. Sz. , Schamarzewo, os. , w pow. niegdyś kościańskim, par. szremskiej Pawiński, Wielkp. , I, 84, dziś nie istnie. E. Cal. Szamarzowice Siamarowice, Zamarzowice, niem. Schammerwitz, 1534 Schemrowitz, wś i dobra nad rzką Troją, pow. raciborski, par. Krzanowice. W 1861 r. 69 dm. , 442 mk. kat. Dobra miały 974 mr. 814 mr. roli; wś 1064 mr. 673 mr. roli, 418 nar. łąk. We wsi szkoła od 1821 r. , młyn wodny. Szambelaniszki 1. wś, pow. poniewieski,

Szałuchy

Szałuchy

Szałudżki

Szaluńki

Szałuszyno

Szałygi

Szałypy

Szama

Szamaiten

Szamańckich

Szamarzewo

Szamarzowice

Szambelaniszki