cnych, tymczasowo Sz. należą do rzędu osad dostarczających wielkiego procentu nieobec nych. Z pomiędzy zapisanych do ksiąg sta łej ludności 61, 2 przebywa po za obrębem swej gminy, gdy w innych gminach zwykle liczba nieobecnych rzadko przechodzi 10. Dochód miasta w r. 1878 wynosił rs. 2609, rozchód 2278 rs. Sz. są starożytną żmujdzką osadą, w obrębie dawnej puszczy jurborskiej. W 1352 r. pustoszą ją Krzyżacy pod wodzą w. m. Winryka t. Kniprode. Po zajęciu Żmujdzi wznieśli tu Krzyżacy warownią drewnia ną. Znaczny obszar puszczy jurborskiej z lew. brzegu Niemna, na płd. od Giełgudyszek, otrzymali Czartoryscy w XVII w. . Część zachodnią Sudargi otrzymali Radzi wiłłowie, część wschodnią Błogosławień stwo Tyszkiewiczowie. Dla zwiększenia do chodów starają się ściągać ludność, zakłada ją miasteczka, urządzają parafie. Przed 1748 r. Czartoryscy budują w Sz. kościółek św. Krzyża, pierwotnie filialny do Giełgudyszek. W 1765 r. Michał Czartoryski, kanclerz lit. , pozwolił żydom osiedlać się w Sz. i utrzy mywać szynki; 1776 r. uzyskał u króla przy wilej na wyniesienie Sz. na stopień miasta, z prawem magdeburskiem. W 1801 r. utwo rzoną została oddzielna parafia a 1823 r. ko ściół został przebudowany. Dla dość licznej ludności litewskiej wyznania ewangielickiego wzniesiono tu kościół i urządzono parafią w 1842 r. Dobra Szaki al. Giełgudyszki składały się 1865 r. z fol. Szaki, Kranczajniszki, nomenklatur Gutkajnie i Dobiszki. Rozl. wykazana mr. 1131. Sz. par. rz. katol. , dek. władysławowski dawniej maryampolski, 1798 dusz. Par. ew. augsb. obejmuje 3713 dusz. Filia w Sudargach. 2. Sz. , fol, pow. władysławowski, gm. Giełgudyszki, paraf. Szaki, odl. od Władysławowa 24 w. , ma 133 mk. W 1827 r. 4 dm. , 64 mk. 3. Sz. , wś, pow. wyłkowyski, gm. Kopsodzie, par. Pojewoń, odl. od Wyłkowyszek 21 w. , ma 39 dm. , 311 mk W 1827 r. było 25 dm. , 237 mk W pobliżu wsi błotnista nizina, jakby dno dawniejszego jeziora, pomiędzy fol. Ko psodzie i wsiami Jegliniszki, Podworniszki, Kopsodzie. Br. GL Szaki, jezioro, w pow. nowoaleksandrowskim, między st. dr. żel. warsz. petersb. Turmont a jez. Dryświaty. Szaki 1. wś, pow. święciański, w 2 okr. pol. , gm. Kukuciszki, okr. wiejski i dobra w 1865 r. Mikoszów Galiniszki, o 7 w. od Kukuciszek a 56 w. od Święcian, ma 12 dm. , 96 mk. katol w 1865 r. 37 dusz rewiz. . 2. Sz. , zaśc. szlach, nad potokiem, pow. wileński, w 3 okr. pol, o 35 w. od Wilna, 1 dm. , 13 mk. katol. 3. Sz. , dobra, pow. kowieński, w 1 okr, pol. o 6 w, od Kowna. 4. Sz. wś, pow. rossieński, par. Kołtyniany. 5. Sz. , wś, pow. rossieński, gm. Taurogi, o 69 w. od Rossień. Szakiany, pow. rossieński, ob. Szawkiany. Szakielewszczyzna, dwór, pow. nowoaleksandrowski, w 3 okr. pol, o 56 w. od Nowoaleksandrowska, Szakieliszki, ob. Szakaliszki 2. Szakima, zaśc. nad jez. Amersin, pow. wileński, w 3 okr. pol, gm. Giedrojcie, okr. wiejski i dobra hr. Tyszkiewiczów Gawejki; o 14 w. od gminy a 55 w. od Wilna, ma 1 dm. , 15 mk katol w 1865 r. 2 dusze rewiz, . Szakimy, zaśc. nad jez. Dublińskiem, pow. wileński, w 1 okr. pol, o 38 w, od Wilna, 1 dm. , 7 mk katol Szakinów, żmujdzkie Szakina, mko i dobra nad rzką Szakinówką, pow. szawelski, okr. pol Janiszki, gm. Krupie, o 36 i 37 w, od Szawel ma 13 dm. ,. 239 mk w 1859 r. 23 dm. , 275 mk. , kość. katol, kaplica, dom przytułku. Kościół katol paraf. p. wez. św. Michała Arch. , z muru wzniesiony w 1680 r. kosztem ssty żmujdzkiego Berga. Na cmentarzu kaplica św. Józefa z 1802 r. Parafia, dekanatu Janiszki, 2702 wiernych. Filia w Łotwelach al. Żoranach, z kościołem św. Józefa, z muru wzniesionym w 1768 r. przez Piotrowskiego. Mko stanowiło niegdyś sstwo niegrodowe szakinowskie, położone w ks, żmujdzkiem, pow. birżańskim. Według taryfy ks. żmujdzkiego z 1717 r. Sz. z Martyniszkami i Zagórami Nowemi stanowiło część dóbr królewskich, będących we władaniu Berga. Podług spisów podskarbińskich z 1766 r. sstwo obejmowało mko Sz. i wsi przyległe; posiadał je Bystram, opłacając kwarty 2213 złp. 29 gr. Na sejmie z 1773 75 r. stany Rzpltej nadały te dobra w posiadanie emfiteutyczne Janowi Bystramowi, majorowi gwardyi w. ks. lit. Na tymże samym sejmie z powodu licznych i długoletnich sporów o granico tego sstwa, Stany Rzpltej, dla ostatecznego ich oznaczenia, wyznaczzyły przez oddzielną uchwałę komisyą, z 13 urzędników składającą się. W 1801 r. cesarz Paweł I darował Sz. hr. Waleremu Lautrec, emigrantowi francuzkiemu, syn którego Alaksander sprzedał Szakinów i pozostał się tylko przy Martyniszkach ob. Martyniszki, t. VI, 138. Szakis, niewielkie jezioro, w pow. nowoaleksandrowskim, na wschód od mka Antolepty, w pobliżu jez. Ledis. Szakisze, wś włośc. ,pow. święciański, w 1 okr. pol, o 17 w. od Święcian, ma 14 dm. , 58 mk. katol Szakiszki 1. zaśc. nad stawem, pow. wileński, w 5 okr. pol, gm. Ilino, okr. wiejski i dobra w 1865 r. Rymaszewskich Haraburdziszki, o 9 w. od gminy a 30 w. od Wilna, Szaki Szaki Szakiany Szakielewszczyzna Szakieliszki Szakima Szakimy Szak Szakisze Szakiszki