Bowki, Porwartycze, Pujpie, Żylany, folw, Morgowiany i wieś skarbowa Prznostowiany. W1880 r. było w mieście 440 dm. 3 mur. , 3788 mk. , w taj liczbie 264 praw. , 1036 kat. , 19 rozkol, 78 protest. i 2886 żydów 63. W 1859 r. było 284 dm. , 2130 mk. , a w 1870 r. 2020 mk. Znajduje się tu cerkiew praw. mur. , kościół kat. mur. , synagoga mur. , dom modlitwy żyd. , 48 sklepów 9 Mur. szkoła począt. , dom przytułku dla 12 biednych, miejsce pobytu komisarza 4 okręgu pdic. stanowego st. poczt, tel i dr. żel Mieszkańcy chweśeianie zajmmją się roblctwem, żydzi zaś rzemiosłami i handlem, W 1880 r. było 140 rzemieślników. Handel przeważnie drobiazgowy, kilku tylko kupców najmuje się okupowaniem zboża, lnu i siamiania na wywóz do portu lipawskiego. Targi odbywają się co czwartek, Jarmarki mi 6 razy do roku Koloiół kat, p. w. Św. Krzyża muru wzniesiony w 1542 r przez ststę żmujdzkiego Wołłowicza. Parafia kat, dek. szadowskiego, ma 8098 wiernych. Filia w Szsczodrobocie. Kaplice w Ałksnupiaoh, Wismontach i Pojeziorach. W 1639 r. Mikołaj Łopaciński ufundował przy kościele altaryę i uposażył ją nadaniem wsi Kionzery. Dek. szadowski, dyec. żmujdzkiej składa się z 10 parafii Sz. , Szawlany, Radziwiliszki, Ligtimy, Smilgie, Rozalin, Pokroj, Kławany, Puszołaty, Johaniszkiele, z tych cztery pierwsze w pow. snawelskim a 6 innych w poniewieskim; 6 filii; 51, 264 wiernych. Parafia prawosŁ ma 266 wiernych, 2 cerkwie. Okr. polic. szadowski obejmuje 5 miasteczek, 197 wsi, 82 zaśc. i liczy 11, 810 mk. Si Sz. dr. żel. lipawskoromeńskiej na odnodze KałkunyRadziwilisz ki, między st. Łabą o 8 w. a Radziwiliszkami o 17 w. , odległą jest o 169 w. od Kałkun a 194 w. od Lipawy. Niewiadomy jest rok założenia miasta, które było niegdyś naczelnem bardzo obszernego ststwa i szczyciło się swobodami municypalnemi. Jan Kazimierz d. 25 czerwca 1654 r. nadał miastu przywilej na prawonnagdeburskie. Michał Wiszniowiecki przywilej ten zatwierdził w 1672 r. , pozwolił wystawić ratusz i przybrać w pieczęci herb, przedstawiający orła białego z koroną w polu błękitnem, mającego na piersiach tarczę koloru czerwonego z trzema liliami. Jan Sobieski w 1679 r. zastrzegł, żeby ststowie szadowscy zachowywali miasto przy jego prawach, pod karą 10, 000 kóp groszy litew. August II przywilejem d. 5 maja 1699 r. w Warszawie podpisanym, potwierdził swobody od poprzedników nadane i wyłączył miasto od wszelkiego spólnictwa ze ststwem, zalecając aby podatki wnoszone były nie do dworu, lecz wprost do poborców dochodu publicznego. W 1766 r. ststwo szadowskie posiadał Jerzy Dettlof hr. Fleming, wojewoda pomorski, z opłatą kwarty 27, 213 złp 8 gr. amp; hyberny 14, 808 złp. , razem 42, 041 złp. 8 gr. Na sejmie z 1773 75 r. stany Rzpltej chcąc zaradzić niedostatkowi skarbu koron nego, dla zapłacenia zaległego żołdu pułkowi gwardyi konnej koronnej w ilości 714, 470 złp. , upoważniły dowódcę tego pułku ks. Ka zimierza Poniatowskiego, do zapłacenia tego długu, a wzamian oddały mu ststwo szadowskie na dziedzictwo, pod warunkami w pra wie opisanemi. Ks. Poniatowski zrobił układ z mieszczanami szadowskimi w 1779 r. na zwany przywilejem, który Stanisław August d. 19 marca 1792 r. w Warszawie zatwier dził. Podług układu tego mieszczanie zostali obowiązani opłacać księciu pewny czynsz, apelacye zaś od dekretów magistratu szły do dworu. Ks. Stanisław Poniatowski sprzedał w 1798 r. ststwo szadowskie obywatelowi Roppowi. 2. Sz. al. CzerwonIy Dwór, dwór i dobra, pow. poniewieski, w 2 okr. pol. , o 38 i 39 w. od Poniewieża. J. Krz. Szadowiszki, dwór, pow. rossieński, gm. Kielmy, par. Lale, o 24 w. od Rosaień; w 1863 r. własność Grużewskich. Szadówka, dziś Sadówka ob. , wś w powiecie brzezińskim. Według reg. pob. pow. brzezińskiego z r. 1576, wś Sz. , w par. Kozieł, miała w części Piotra Meczińskiego 1 1 2 łanu, 1 karczmę, osad. 3. W części Szadowskich 2 łany, 1 zag, , 1 karczmę, , 2 osad. Pawiński, Wielkop. , II, 91. Szadowo al. Trynowo, niem. Sichadau, dobra ryc, w Pomezanii, nad Liwną, pow. kwidzyński, st. p. Rakowice o 6, 2 klm. , st. kol. Prabuty, o 10 klm. odl. , par. kat. Kwidzyn, o 10 klm. , 318 ha 187 roli or. , 13 łąk, 52 lasu; 1885 r. 5 dm. , 11 dym. , 64 mk. , 21 kat. . 43 ew. ; cegielnia, hodowla tryków. 2. Sz. , młyn, tamże, 34 ha 18 roli or. , 1 łąk, 4 lasu; 2 dm. , 2 dym. , 14 mk. , 2 kat. , 12 ew. R. 1327 nadaje bisk. pomezański Rudolf wsi Trynowu przywilej na 26 włók z prawem chełno. Sołtys dostaje 2 1 3 wł wolnych, sołectwo, trzecią część kar sąd. i prawo wystawienia karczmy, za co ma rocznie płacić pół grzywny; od reszty włók mają dawać na św. Marcin po 16 skojców ob. Gramer Gesch. d. Bist. Pomesanien, str. 74. R. 1540 nadaje ks. pruski Albrecht wś Sz. z 2 1 2 wł wraz z młynem i karczmą nowemu bisk. luterańskiemu Pawłowi Separatusowi i jego potomkom na prawie magd. tamże, str. 237. 3. Sz. , ob. Czadowo Czadów, Cudów, Sadow, SanthoIw Zade, Zadow, wś, pow, wałecki, st, p, Frydland Marchijski, par. kat. Marcinków; 339 ha 195 roli or. , 16 łąk, 90 lasu; 1885 r. 11 dm. , 13 dym. , 89 mk ew. ; posiada kościół ew. 1840 r. z drzewa zbudowany, Sz. . zachodzi już w podrobionym

Szadrowo

Szadowiszki

Szadówka

Szadowo