sierp. , intromisya nastąpiła d, 22 paździer. Do dominium Sz. należały wtedy folw. Józefów, Werkały, Gabryelówka z przyległościami, przeszło 400 włók, obszerne puszcze, gony bobrowe na rzece Szaczy; wsi Zadoszczenie, Michalewicze, Sieredzina, Słoboda, Leonowicze, Wieczorzewicze, Protasowszczyzna; zaśc Sawin, Sietno, Starzynki, Podkoziele i in. Józef Gabryel Oskierka, . syn Antoniego i Franciszki z Brzezińskich, podkomorzy chełmiński, otrzymawszy Werkały po ojcu, oddał je w zastaw 1784 r. Ludwikowi i Zofii z Jaworzyńskich Hruszwickim za 460 dukatów. Na pozostałości miała dożywocie matka jego, a Sz. znajdował się wtedy w dzierżawie u Przeździeckiego, z ręki którego administratorem był Olędzki. Dozór ich był słaby; ekonom Paszkowski wespół z ochmistrzynią Juchnowiczową uciskali tak lud, że wielu włościan zbiegło; nadto okradali mienie dziedziców i w 1786 r. podczas uczty, w skutek nieostrożnego obchodzenia się z ogniem, byli powodem spalenia się pałacu z całą bogatą ruchomością i archiwami. Właścicielka wytoczyła im proces i w 1788 r. ustąpiła praw swojego dożywocia na rzecz syna Józefa Gabryela. Drugi syn starościny Ignacy, był kanonikiem wileńskim i wziął po rodzicach w pow. wołkowyskim fol Parafianowicze ze wsią Samołowicze, według mapy z 1795 r. 25 włók 10 mr. Po śmierci kanonika dobra te przeszły na brata Józefa. Dwie córki Antoniego Oskierki Konstancya, za Ignacym Ratyńskim, strażnikiem mińskim i Ewa, za Felkersambem, podkomorzym nowogródzkim, otrzymały w posagu, oprócz wyprawy, po 50, 000 złp. Żoną Józefa Gabryela Oskierki, była Anna z Czapskich, wojewodzianka chełmińska. W Sz. około 1790 r. budował z muru dwupiętrowy pałac i ozdobił rezydencyę z zewnątrz pięknym parkiem. W 1795 r. było w dobrach szackich około 150 osad włóćznych włościańskich. Józef Gabryel miał synów Ignacego, późniejszego podkomorzego ihumeńskiego, ożenionego z Oskierczanką i Franciszka, porucznika artyleryi, poległego w wojnie 1812 r. oraz córkę Weronikę, wydaną za Benisławskiego. Synowie wychowywali się pierwotnie w domu przy Francuzie księdzu Ravaux. Życie nad stan podkomorzego chełmińskiego wyczerpało fortunę, aż w końcu w 1812 roku zarządzono z urzędu exdywizye Sz. , która trwała do 1816 r. Sąd exdywizorski składali Karol Towiański, Piotr Zawadzki i Wincenty Pawęski. W dobie exdywizyi o stanie gospodarskim posiadamy następne dane. W 1812 r. zebrano w Sz. 112 kóp pszenicy, 2047 kóp żyta wymłócono 196 beczek, 82 kóp jarego żyta, 596 kóp owsa, 261 kóp gryki, 256 kóp jęczmienia, 68 wozów grochu; gorzałki wypędzono 1474 garncy. W 1813 r. 160 kóp pszenicy, 835 kóp żyta wymłócono 140 beczek, 42 kóp żyta jarego, 255 kóp jęczmienia, 574 kóp owsa, 143 kóp gryki, 45 wozów grochu; gorzałki 1056 garncy. W 1814 t. 136 kóp pszenicy, 617 kóp żyta wymłócono 145 beczek, 30 kóp jarego żyta, 206 kóp jęczmienia, 430 kóp owsa, 241 kóp gryki, 50 wozów grochu; gorzałki 1240 garncy. Exdywizya oderwała od Sz. folw. Gabryelówkę i StarySzaok ze wsią Zadoszczenie 39 dym. na rzecz kredytorów Puciatów; Werkały i Michałów ze wsią Słoboda 12 dym. i wś Werkały 19 dm. na rzecz Hruszwickich; Józefów ze wsią Leonowicze 30 dm. na rzecz Kaznowskich; Uborek na rzecz Brylewskich; Pszczółkę na rzecz Sobeckich. Wzięli też schedy Dąbrowscy, Jurkiewiczowie, Oczapowscy, Matuaewiczowie i inni. Zostało przy Oskierkach tylko domin. BiałySzack z mkiem 25 dym. , w tem 12 żydowskich, wś Sieredzina tuż przy mku 15 dym. i wś Michałewicze 21 dym. , młyn wodny z propinacyą przynoszącą 500 rubli. Już za władania Ignacego syna Oskierki 1845 r. majętność Sz. dzierżawił Dąbrowski za 1300 rs. ; dawał nadto dziedzicowi 10 beczek żyta, 30 beczek owsa, 15 beczek kartofli, 1000 pud. siana najlepszego, warzywo wszelkie, opłacał wszystkie podatki rządowe, odstawiał drwa na potrzeby dworu, a daniny od włościan też należały do dziedzica. W tym czasie było we dworze 32 sztuk bydła rogatego. Zasiewano 27 beczek żyta, 2 beczki pszenicy, 5 beczek jęczmienia, 50 beczek owsa, 2 beczki gryki, 18 beczek kartofli. Włościanie odbywali z osady włócznej tygodniowo po 2 dni męzkich z uprzężą, po 2 dni kobiece, piesze; nadto gwałtów rocznie z osady 2 dni znojowe, 2 dni pasieczne, 2 dni do orki i 2 dni do kosy, tndzież gwałtu rocznie z każdej roboczej osoby po 10 dni; dawali kolejkę stróżów nocnych do dworu i stróżów do gorzelni Danina od włościan z każdej osady włócznej wynosiła 20 funtów chmielu z prawem odrobienia za takowy 5 dni pieszych w porze zimowej; po 1 kopie desek do krycia dachów łupanych, 1 kopę grzybów, 2 kury, 16 jaj, 2 talki cienkiej przędzy, . 1 sążań drew z lasów dziedzica, podwodę z wozem na odległość 10 mil. W chwili reformy włościańskiej w 1861 r. w mku Sz. było 48 poddanych płci męzkiej, we wsi Michałowiczach 97, we wsi Sieredzinie 35, razem 175 dusz, osiadłych w 44 osadach, na 903 mr. gruntów i łąk i 58 mr. ogrodów. Grunta te przy formowaniu listów nadawczych w 1862 r. ceniły się, licząo dzień sprzężajny po 14 kop. a pieszy po 10 kop. . Komisya weryfikacyjna po 1863 r. zredukowała cenę wykupną; włóka gruntn oceniona została niżej stu rubli, Ponieważ

Szack