we, z dworu 4 korce al. ćwiertnie żyta, miary łobżenickiej, owsa ćwierć korca i rzeszetnik grochu. Dla fabryki kościoła nie było żadnej roli. Kościelnymi byli Maciej Rogaliński i Jan Kiczka ob. str. 72 73. Z proboszczów znani są Stanisław Wochowicz 1651, Michał Obornicensis, Andrzej Rosjinowski, komendarz, Błażej Łabisinensis, komendarz, Grzegorz Sendoch, kom. , Tomas Kurzavius, kom. , Walenty Olkowski Obkaski, kom. , Stanisław Kolasiński, kom. , Albert Grembiński prob. , Jan Budziński, prob. , Józef Smakolski, kom. , Wawrzyniec Prusiecki, prob. 1711, Marcin Dega, prob, , później kanonik kamieński 1751, Adam Wiżyński, kom. 1710, Wojciech Józef Schreiber, kom. 1740, Gaspar Ferterowicz, prob. 1769, Jakub Gleczmański ob. Borck, , Echo sepulch. , II, 772. Z zabytkow zasługuje na uwagę monstrancya srebrna, w głównych częściach w ostrołuku, w pojedyńczych renesansowa. Z dzwonów pochodzi jeden z r. 1729, z giserni Dawida Bieck, drugi ma napis niemiecki z datą r. 1620 ob. Bauund Kunstdenkmaeler d. Prov. Westpreussen, str. 430. R. 1889 d. 14 lipca odprawiło się tu pierwsze ewang. nabożeństwo w tymczasowym lokalu. 2. S. , dobra ryc, tamże; w ich skład wchodzą kol. Adamkowo 1885 r. 28 dm, 151 mk. , fol Adamkowo 2 dm, , 42 mk, , Charlottenhof 2 dm. , 67 mk. , leśn. Dorotheeahof, fol. Dorothaenhof 3 dm. , 104 mk. , Friedrichsau 2 dm. , 58 mk. , Hammermuehle, Ludwigshof, Łukowo 3 dm. , 57 mk. , Werskerbrueok, Wymysłowo, Wolfsohlucht i cegielnia, razem 71 dm. , 168 dym. , 961 mk. 557 kat. , 404 ew. , 3613 ha 1585 roli, 290 łąk, 1395 lasu; gorzelnia, cegielnia, tartak, 2 młyny, olejarnia, fabryka mielenia kości, hodowla bydła. Na fol. Dorotheenhof znaleziono r. 1880 kocioł bronzowy, 18 centym, wysoki, zakryty kamieniem płaskawym, zgrabnie wyrobiony i przyozdobiony. Prócz tego znaleziono drobniejszo rzeczy, służące do ozdoby i szczątki narzędzi metalowych ob. Pielgrzym, r. 1880, Nr. 4. Od XIV do XVI w. posiadali dobra te RungeSypniewscy, oprócz tego należało do nich Dźwierzno i Jutrogośó. Gałęź posiadająca ostatnie dobra przybrała nazwę Dźwierzgowskich. Późniejszymi dziedzicami byli Witosławscy, Działyńscy i Grabowscy, a mianowicie r. 1722 Andrzej Teodor Grabowski, sędzia ziemski w Człuchowie. W tymże roku przekazał on testamentem najstarszemu synowi Adamowi, pisarzowi przy pomorskim sądzie grodzkim, Buczek W. i M. i Czyszkowo za 42000 zł pruskich 5 Szóstaków na 1 zł. , oprócz tego Breitenfelde, Platendyk, Jączonki i Mękowy; drugiemu synowi Debrzno, Kapę, Bługowo i Huetten za 75, 000 zł; trzeciemu Sypniewo, Iłowo, Radońsk, Jazdrowo i Łukowo za 75, 000 zł; najmłodszemu wreszcie Grabowo, Zamarte i część Blumfeldu, Nowydwór w pow. człuchowskim, Ogorzeliny i Ciecholewy. Swemu przyjaciclowi Kazimierzowi Wolszlegrowi wyznaczył legat w kwocie 5000 zł. , Jutrogośó zaś i Izdebkę na uposażenie najmłodszej córki. Grabowscy posiadali S. jeszcze za cza sów polskich. Później nabył je główny bank berliński ob. Der Kreis Fiatow von Schmitt, str. 292. 3. S. , niem. Zippnow, dok. Cypniewo 1641, Zypnow, Nałęcz 1570, Zipnow, Zippenow wś kośc. , w pow. wałeckim, na płn. od Wałcza, 17 klm. na zach. płn. od Jastrowia, nad Plitnicą, w żyznej równinie, w części lasami pokrytej; posiada agenturę poczt. III klasy, połączoną z Jastrowiem, szkołę 2kla sową kat. 1887 r. 2 naucz, 188 dz. i szkołę 2klas. ew. 2 naucz. , 200 dz. , murowany kośc ew. , r. 1864 nowo pobudowany, i 2 jarmarki. Obszar ma 4552 ha 2719 roli or. , 223 łąk, 501 lasu; 1885 r. 243 dm. , 421 dym. , 2143 mk. 996 kat. , 1082 ew. , 65 żyd. . S. powstało dopiero 1570 r. ; w tym bowiem roku nadaje starosta nowodworski Andrzej Górka burmistrzowi wałeckiemu Walentynowi Horn przywilej na założenie wsi i przyrzeka jemu i żonie jego adwokaturę tamże. Ponieważ Górkowie h. Łodzia, jako spadkobiercy Ostrorogskich używali h. Nałęcz, dlatego i wś ta przez pewien czas tak się nazywała. R. 1783 liczyło S. 113 dym. , aż do r. 1830 pobierano tu cło mostowe. Ewangielioy tutejsi musieli do kasy kościoła kat. dawać na Wielkanoc pół grosza dobrej monety i 3 owce, al. cały czeski einen ganzen Boehm płacić, jużto na uznanie zwierzchnictwa, jużto za pogrzeby ob. Gesch. d. Deutsch. Kroner Kr. von Schmitt, str. 223. Za czasów polskich należało S. do ststwa nowodworskiego. Kościół par. kat. p. w. Narod. N. M. P. był aż do schyłku XVII w. filial. Nadarycza. Potem Wojciech Konstanty de Goraj Breza, wojew, poznański, erekcyę jego odnowił i pomnożył dochody. Królowie Jan III i August II uposażenie to potwierdzili r. 1690 i 1700. Od tego czasu plebani nadarzyccy przenieśli się do S. , leżącego w środku parafii, a kościół został parafialnym. W czasie wizytacyi Kierskiego z r. 1738 kościół był już stary, w mur pruski stawiany i wymagał naprawy; nie był poświęcony. Między r. 1835 37 stanał nowy, murowany, z wieżą w stylu ostrołukowym, który r. 1837 poświęcił oficyał wałecki Antoni Perzyński. Do par. dek. wałecki należą Bruohmuehle, Brzeźnica szkoła paraf. , Budy niem. Jagdhaus, Dabermuehle, Duderlag, Feldmuehle, Friedenshain, Głowacz Klawittersdorf, Gross Zachąrin, Hoppenmuehl,

Sypniewo