graficznym, oprócz Wielkorusów, było do 5, 5 Mordwinów, 7, 2 Czuwaszów i 9, 2 Tatarów. Główne zajęcia mieszkańców stanowi rolnictwo; hodowla bydła słabo rozwinięta. W niektórych wsiach zajmują się sadownictwem, ogrodnictwem i rybołówstwem. Przemysł fabryczny dośó znaczny, reprezentowany był w 1868 r. przez 160 fabryk, produkujących za 839037 rs, 7 fabryk sukna produkowało za 629500 rs. . Symbirska gubernia leży na prawym brzegu rz. Wołgi i podług Strjelbickiego zajmuje 898, 5 mil al 43474, 9 w. kw. Powierzchnia guberni pochyla się w dwóch zupełnie przeciwnych kierunkach pobrzeże Wołgi pochyla się od północy ku południowi, pozostała zaś część guberni, oddzielona od Wołgi pasmem gór, od południa ku północy. Biegowi Wołgi towarzyszy pasmo wzgórzy, wychodzące z gub, kazańskiej, rzadko tylko odstępujące na dalszą odległość od brzegu rzeki i przechodzące do gub. saratowskiej. Od pasma tego, na granicy pow. sengilejewskiego i syzrańskiego, oddziela się grzbiet, zwany Samarska Łuka, przechodzący do środkowej części gubernii. Od tego pasma oddzielają się gałęzie wzgórz na płn. i płd. Gałęź północna, zwana Białe góry, idzie wzdłuż biegu rz. Świegi i pod Symbirskiem łączy się z pasmem wizgórz; nadwołżńskich. Gałęź południowa z biegiem Sury uchodzi w granice gub. saratowskiej i penzeńskiej. Część gubernii leżąca za rz. Surą pow. ardatowski, połowa pow. kurmyskiego i ałatyrskiego i część pow. karsuńskiego przedstawia równinę falistą, poprzerzynaną licznemi rzekami i dolinami. Pod względem geognostycznym gub. symbirska przedstawia wielką rozmaitość, począwszy od najnowszych osadów aż do formacyi węglowej, W północnej części gubernii, pogranicznej z kazańską, przeważa trias; część wschodnią, ograniczoną pr. brzegiem Wołgi, zalega formacya węglowa i kredowa, poprzerzynana w wielu miejscach osadami formacyi trzeciorzędnej; w części zachodniej rozpowszechniona jest formacya kredowa, nad którą rozpościerają się osady formacyi eocenicznej. Pod względem hydrograficznym cała powierzchnia gubernii należy do dorzecza Wołgi i jej dopływów, najważniejsze z których Sura i Świaga uchodzą po za granicami gubernii. Wołga wkracza w granice gubernii od północy i na przestrzeni 450 w. rozgranicza ją od gub. kazańskiej i symbirskiej. Oprócz Sury i Świagiz dopływów Wołgi ważniejsze Usa i Syzrań. Jeziora i błota, w ogóle nieznaczne, spotykają się tylko w dolinach rzek. Lasy zajmują do 1651000 dzies. , t. j. 37, 5 ogólnej przestrzeni. Nie są one równomiernie rozłożone; najbardziej lesistą jest część północna gubernii, wiele miejsc natomiast jest zupełnie ogołoconych z lasów. Klimat dość umiarkowany, chociaż znacznie surowszy od klimatu gubernii leżących pod tym samym równoleżnikiem bardziej na zachód; temperatura roczna wynosi znaczna jest różnica pomiędzy temperaturą lata upały do 37 i zimy mrozy niekiedy do35. W 1867 r. było w gubernii 1192510 mk, w tej liczbie 70198 mk w miastach. Oprócz prawosławnych było 322 katol, 282 protest. , 957 jednowierców, 8701 rozkolników, 505 żydów, 9653S mahomet. i 78 poganów. Pod względem etnograficznym przeważną część ludności stanowią Wielkorusy 69, 17, dalej idą Mordwini 13, 24, Czuwasze 9, 27 i Tatarzy 8, 32. Pod względem administracyjnym gubernia rozdzieloną jest na 8 powiatów symbirski, ałatyrski, ardatowski, bniński, karsuński, kurmyski najmniejszy, mający 8, 7 ogólnej przestrzeni, sengilejewski, syzrański największy, zajmujący 18, 4 ogólnej przestrzeni. W 1859 r. ludność zamieszkiwała w 1626 osadach 8 miast, 1 osada, 6 przygródków, 7 słobód, 488 siół, 117 siółek, 965 wsi i 34 drobniejszyeh osad. Główne zajęcie mieszkańców stanowi rolnictwo, płody którego nietylko zaspakajają miejscowe potrzeby ale także stanowią po części przedmiot zbytu, po części zaś są przerabiane w gorzelniach. Głównie sieją żyto, pszenicę w niektórych tylko powiatach, owies i tatarkę najwięcej w północnej części gubernii; nadto sadzą kartofle oraz sieją len i konopie. Sadownictwo kwitnie na brzegach Wołgi. Hodowla bydła nieznaczna, głównie z powodu braku łąk. Rybołówstwo kwitnie w niektórych okolicach nad Wołgą i Surą, pszczelnictwo zaś pomiędzy Mordwinami. Z powodu bogactwa lasów rozwinięty jest przemysł leśny. Przemysłowi rękodzielniczemu poświęcało się w 1868 r. w miastach guberni 4691 ludzi 1877 majstrów, 1997 robotników i 817 uczniów, w tej liczbie 2085 w Symbirsku i 1530 w Syzraniu. Przemysł fabryczny, powiększający się z każdym rokiem, reprezentowany był wr. 1868 przez 1953 fabryk, zatrudniających 15768 robotnikow i produkujących za 5256876 rs. Najbardziej przemysłowemi były powiaty karsuński, mający 457 fabryk, z produkcyą 1438217 rs. i sengilejewski, 97 fabryk, produkujących za 1242138 rs. , w których rozwinięty jest przemysł sukienniczy. Pod względem naukowym w 1867 r. było w gubernii 561 zakładów, do których uczęszczało 10693 dzieci 10693 chłopców i 2697 dziewcząt. Pod względem historycznym dzisiejsza gub. symbirska zamieszkana była niegdyś przez ludy plemienia mordwińskiego Burtasy, Bułgarzy i Erzianie; w XIII w. pojawili się tu Tatarzy; przed

Symbirsk

Symbirska