wadowa. Od zachodu duży kameralny bór so snowy, część dawnej puszczy sandomierskiej. Graniczy na płd. z Malcem a na płn. z Pła wom. Mac. Swonowo, wś i fol. przy Ostrodzie, pow. ostródzki. Luder, książę brunświcki, wielki szatny zakonu, nadaje Konradowi Daring wziemi saskiej 200 włók na prawie chełmiń skim. D. ma obowiązek czynić 3 służby w lek kiej zbroi. Świadkami są Piotr z Leszcza, Hejman z Wądzyna, Hanusz z Otoczyna, ry cerze, oraz lennicy, nie będący rycerzami Gedyk, Tessym, Jan z Turznio, Jan z Linke. Dan w Dzierzgoniu r. 1326 w dzień św. Jana Chrzciciela. Na tem terytoryum powstały do bra Durąg 70 włók, Swonowo 10 włók, Glądy 20 włók, Pancerzyn 20 włók i Ryn 80 włók. Ad. N. Sworawa, r. 1242 Svarava, w XVI w. Swarowa, wś i dwór, pow. turecki, gm. Biernacice, par. Tur, odl. od Turka 36 w. ; wś ma 40 dm. , 324 mk. ; dwór 1 dm. , 4 mk. W 1827 r. 40 dm. , 241 mk, par. Uniejów. W akcie ks. Konrada z r. 1242 czytamy quatuor au tem villae in quibus archiepiscopus mansionem consuevit habere, videlicet Lovich, Slup, Uneyov et Svarava Kod. Wielk. , Nr. 234 i 135a. Na początku XVI w. S. , włość stołu arcyb. , nie miała folwarku tylko 2 łany sołty sie i łany kmiece. Kmiecie dawali dziesięci nę na stół arcyb. , sołtys po 6 gr. z łanu pleb. w Turze, kmiecie zaś tylko kolędę po groszu z łanu Łaski, L. B. , II, 367. Według reg. pob. pow. łęczyckiego z r. i476 wś arcyb. gnieźn. , miała 15 łan. , łan pusty, 3 karczmy dziedz. , 2 łany sołtysie, 21 osad. Pawiński, Wielkp. , II, 52. Br. Ch. Swornica, niem. Swornitzbach, rzeczka w pow. kozielskim, lewy dopływ Odry, płynie przez obszar wsi Lenscheutz ob. . Swornigać, 1678 Swornygacie, Sfornygacie 1695 Sfornigac, niem. Schwornigatz, dok. 1272 Sworinagac, 1275 Sworinagaht, wś kośc, pow. chojnicki, nad granicą pow. ozłuchowskiego, jez. Karsinem i rz. Brdą; posiada agenturę pocz. i szkołę 3 klas. kat. 1887 r. 2 naucz, i 190 dz. . otoczona Wielkiemi jeziorami, ma glebę piaszczystą. Gmina obejmuje 5580 ha 788 roli orn. , 74 łąk, 1770 lasu; 1885 r. 169 dm. , 234 dym. , 1267 mk, 1213 kat, , 33 ew. , 21 żyd. , z tych przypada na Kamionkę 14 dm. i 93 mk. , na Nowe Sworygacie 21 dm. , 151 mk, na wyb. . Sanie 30 dm. , 240 mk, na Szprycę 16 dm. i 128 mk. , na Wąsosz 22 dm. i 195 mk. Kościół drewniany p. w. św. Barbary, kollacyi rządowej, należy do parafii konarzyńskiej. Pochodzi prawdopodobnie z r. 1742 ob. Bau u. Kunstdonkmaeler d. Prow. Westpreussen, str. 383. Prob. konarzyński dojeżdża tu z nabożeństwem co trzecią niedzielę. Zmarły r. 1887 ks. bisk. Jan Marwicz zapisał około 20, 000 marek na założenie tu parafii. S. jest wsią prawie czysto polską, kaszubską; r. 1888 mieszkały tu tylko 2 żydowskie i 1 niem. rodzina. Pięknie wybudowane, po części murowano domy, otaczają oba brzegi Brdy, która łączy dwa duże, bardzo rybne jeziora Charzykowskie i Karsino, płynie przez Swornigać. Mieszkańcy mają się dosyć dobrze, bo chociaż ziemia jest piaszczysta, to jednak z ryb, torfu i robót w okolicznych lasach mają znaczny dochód. Znajdują się tu 3 karczmy w ręku polaków, ze składami różnych towarów, czwartą żyd posiada ob. Gazeta Toruńska, 1888. Nr. 10. W XIII w. , wkrótce po zaprowadzeniu chrześciaństwa w tych stronach, spotykamy w S. osadę augustyanów z przeorem na czole prior et fratres heremi sancti Johannis baptistae de Sworingac, ordinis s. Augustini; ob. P. U. B. V. Perlbach, str. 205. Pierwszą wzmiankę podaje dokum, z r. 1272, w którym papież Grzegorz X osadę tę locum, in quo eatis divino obsequio mancipati, stojącą bezpośrednio pod jurysdykcyą papiezką, w swą szczególną bierze opiekę ob. tamże, Nr. 252, str. 205. Tegoż roku poleca papież bisk. chełm. tychże ojców multiplices molostias et jacturas tamże, Nr. 253, str. 206. R. 1275 ojcowie mają tu już swój kościół tyt. św. Jana, a ks. Meatwin II staje się ich dobroczyńcą, nadając przeorowi Borysławowi i jego braciom r. 1275 clausuram, quae vulgo Nechor nominatur, et locum cum pertinenciis suis, qui Zwerinez communiter nuncupatur, cujus terminos sio duximus distinguendos a ponte in descensu fluyii Melnioa, usque ad lacum, qui Loucome t. j. Łukamie al. Charzykowskie, deinde in directum ad flutium, qui dicitur stara ręka, eundem fłuYium cum utroque littore cum pratie adjacentibus, deinde in ascensu usque ad album montem, postmodum ad locum, qui dicitur Cluoe. Do tego dołączył wś Dąbrowę pod Kamieniom, tillam, quae vocatur LouisBowa Dubrowa LoTisoTa DambroTa w następ granicach a ralicebloto usque ad montes, a montibui ad Tiam, quae ducit de Oirquirza Cerkwica in Ogorolina Ogorzeliny, deinde usque in Prelog, de Prelog usque in Babam, deinde usque in Mogili, deinde usque in Sadiker, deinde in dosoensu usque ad rivulum, qui circa Viesoke 8odlisce, deinde usque in lacum, qui est inter paludes, lacum cum utroque littore in descensu rivuli usque Gori, deinde in ascensu riyuli usque ad Palioebloto Nadto uwolnił ich książę od wszelkich ciężarów i sądownictwa tamże, str. 232, Nr. 276. E. 1291 przybył książę sam z licznym orszakiem do S. i nadał ojcom particulum mericae cum lacubus, pra

Swonowo

200  3 w  z  z z  z  z z z  Dan w 1326 w