Staresioło i Świrz. Par. gr. kat w Chlebowicach Swirskich. Jest tu także cerkiew, szko ła etatowa lklas. i zamek niegdyś Cetnerów; ob. rycinę w zbiorze rycin Pawlikow skiego, Nr. 4904. Lu. Dz. Świrz, folw. dóbr Ciasna, w pow. lublinieckim. Świrzanka, rzeczka, płynie w pow. święciańskim. Ob, Justynowo 1. . Świrzyki, grupa domów w Ławrykowie, pow. Rawa Ruska. Świś, strumień, w pow. taraszczańskim, płynie pod wsią Krute Horby. Świskowszczyzna, folw. nad dopł. Wiedź my, pow. słucki, w 2 okr. pol. kleckim, gm. Lachowicze, par. kat. dawniej Lachowicze, teraz Kleck, odl. o 5 w. od st. dr. żel. pole skich Lachowicze, należy do domin. Lachowi cze; miejscowość małoleśna, grunta urodzaj ne, łąki wyborne. A. Jel. Świślina al. Siekierna, rzeczka, powstaje z połączenia kilku strumieni spływających z pin. wsch. stoków Łysogór, między wsiami Wzdół i Siekierno, w pow. kieleckim, płynie w licznych zakrętach ku wschodowi przez Psary, Bodzentyn, Tarczek, Świętomarz, Sit ki, Swiślinę, Rzepin, Zawadę, Pawłów, Zapniów, Szeligi, Wióry, Doły Opackie, Nietulisko i pod Małachowem wpada do Kamienny z praw. brzegu, ubiegłszy 36 wiorst. Z lew. brzegu przyjmuje Psarkę pod Radkowicami, z prawego zaś Pokrzywiankę pod Szeligami ztąd dają niekiedy dolnemu biegowi Ś. na zwę Pokrzywianki. Pod Szeligami uchodzi też z praw. brzegu Kamionka a Ponikła ob. jestto zapewne jedna z nazw miejsco wych górnego biegu Ś. Br. Ch. Świślino al. Swiślina, wś nad rz. Świśliną, pow. iłżecki, gm. Rzepin, par. Swiętomarz, odl. od Iłży 28 w. , ma 39 dm. , 273 mk. , 482 mr. włośc, i 3 mr. dwor, rządowy majorat. W 1827 r. 14 dm. , 87 mk. W połowie XV w. Ś. w par. Świętomarz, własność bisk. krakowskiego, miała 10 łan. km. ; z 9 łan. płaciła dziesięcinę snopową kościołowi w Krynkach, a z jednego łanu pleb. w Świętomarzu Długosz, L. B. , II, 462. Według reg. pob. pow. sandomierskiego z r. 1578 biskup krak. płacił od 10 os. , 10 łan, , 1 zagr. , 2 komor. biednych Pawiński, Małop. , 191. Br. Ch. Świsła, zaśc. pryw. , pow. dzisieński, w 1 okr. pol. , o 44 w. od Dzisny, 1 dm. , 6 mk. żyd. Świsłocka puszcza, w pow. wołkowyskim, dawniej należąca do Tyszkiewiczów, rozgraniczona Narwią od puszczy białowieskiej, ma 5 mil kwadr. przestrzeni. Przemieszkują w niej żubry. Świsłocz 1. rzeka w gub. grodzieńskiej, lewy dopł. Niemna. Bierze początek z błota pod inkiem Swisłoczą w pow. wołkowyskim, płynie z początku w kierunku płd. zach. do wsi Łukowicz, zkąd zwraca się na płn. , przepływa w tym kierunku przez pow. grodzieński i powyżej wsi Świsłoczy, pod wsią Sinoki, uchodzi do Niemna. Długa około 110 w. ; szeroka w górnym biegu od 1 1 2 do 6 saż. , w dolnym od 5 do 8, a przy ujściu do 12 saż. , głębokość dochodzi od 2 2 1 2 stóp; bieg ma bystry, brzegi niskie i często błotniste; płynie śród szerokiej doliny, ograniczonej dość znacznemi wyniosłościami; na wiosnę rozlewa na przestrzeni od 1 2 do 2 w. , a w niektórych miejscowościach do 7 w. Z powodu krętego biegu niezdatna do żeglugi; spław odbywa się podczas przyboru wiosennego, lecz nie corocznie. Od praw. brzegu przybiera Rudawkę, Kuklankę z Kwaterką, Brzostowiczankę z Brzostówką, Warecię z Werejką i Pepłę al. Pepelnia; od lew. zaś brzegu Jałówkę z Istoczanką, Kołodzieżankę z Werbelą, Nietupę z Krynką, Usnarz, Odłę z Wiszniówką i Jeryłówką, Łaszankę z Lipówką, Bojarką i Indurką. 2. Ś. , rzeka w gub. mińskiej, prawy dopływ Berezyny dnieprowej. Zaczyna się w płn. części pow. mińskiego, o 1 milę od mka Dubrowy, za wsią Szopowały Szypowały, w gm. Zasław, ze wzgórzy stanowiących dział wodny pomiędzy rzekami płynącemi do morza Czarnego i Bałtyckiego, z których bierze początek i rz. Usza lewy dopł. Berezyny niemnowej. Ś. początkowo płynie bystro wzgórzystemi miejscowościami w kierunku północnym, aż do wsi Wiekszycy, tu zbliżywszy się do linii dr. żel lipaworomeń skiej zwraca się na wschód i przeciąwszy za fol. Hanusiu tor drogi, płynie równolegle do niej pod wś Woronki, gdzie od lew. brzegu przyjąwszy rzkę Moczynę, płynie ku Zasławiowi i tu zasila się z prawej strony rzką Czernicą. Za Zasławiem wkracza w miejscowość bardziej nizinną, lesistą i za fol. Hanulin ma pierwszy młyn na rozlewie; o 4 w. poniżej przybiera od praw. brzegu Ratomkę a od lewego Wiaczę. Pod wsią Bancerowszczyzną obraca pytle i folusze; pod wsią Borową młyn. W Mińsku Ś. , zatamowana trzema groblami na Niskim Rynku, pod Kisterem i na przedmieściu Lachówce, podczas przyborów wiosennych często wyrządza szkody miastu. Bezpośrednio za Mińskiem Ś. , przeciąwszuy tor drogi żel. mosk. brzeskiej, obraca duże młyny z pytlami i foluszami w osadzie Sierebranka; dalej tocząc swe wody w zwrotach gwałtownych i przyjąwszy z lewej strony rz. Ślepnię ze słobodą Archirejską, pod wsią NowyDwór przecina gościniec poczt. mińskoihumeński i obraca młyny pytlowe; za fol. Sydalin, wkroczywszy w pow. ihumeński, zwraca się kręto na lewo ku Koroliszczewiczom, przecina znowu tenże gościniec i zwró

Świrz