gowali około 1605 r. Radziwiłłowie. św. Je ziory par. , dek. sejneński dawniej łożdziejski, 4041 dusz. Św. Jeziory gm. , ma 24063 mr. , 6879 mk. , sąd gm. okr. II i st. p. w os. Łoździeje o 8 w. . W gminie 2 gorzelnie, 2 młyny, cegielnia i wiatrak. W skład gm. wchodzą Awiźańce, Bobry wś i fol. , Bojaryszki, Bokszyszki wś i fol, Buda, Buteluny, Dzikowizna, Gębaszyn, Girajcie wś i fol. Girajtele, Gorciszki, Grykapól, Jachta, Janówka, Jeziorelki, Juryzdyka, Juszkowce, Kamion ka, Kiercieliszki, Komisarowka, Krejsa, Kurdymokszty, Marcinkowizna, Mikicie, Modzeliszki, Morgi, Niemajuny, Nowosady, Ogarynie, Paciogrynda, Piotrowicze, Pobalinie, Ponary wś i fol. , PonaryBuchta, Popiecze, Prepunty, Rymieć, Sokółka, Starościszki, Stejderyszki, Strajgi, Szyłańce, Sławanty, Świętojeziory, Tejzy, Tejzenniki, Uliszki, Wierstominy i Żaliszki. Br. Ch. Świętokamienie, zaśc. włośc, pow. wileński, w 2 okr. pol. , o 39 w. od Wilna, 1 dm. , 11 mk. katol. Świętokrzyska, straż w leśnictwie rządowem Łagów, dzieli się na 8 obrębów i zawiera 7, 466 mr. lasów, niegdyś benedyktyńskich. Świętokrzyska karczma al. Swiętokrzyż, niem. Kreuzkrug, ztąd Krzyska karczma, do Podlesia starościńskiego, w pow. inowrocławskim, o 2 klm. na płn, od Gniewkowa, na trakcie toruńskim; ma 1 dm. i 24 mk. ; dzieląc losy Podlesia, dostała się do t. zw. domeny Inowrocław. Ob. Krzyska karczma. Świętokrzyskie góry, ob. Łysagóra i Łysogóry. O stosunkach geologicznych ob. J. Siemiradzkiego Sprawozdanie z badań geologicznych w zachodniej części gór kieleckosandomierskich z mappą, w Pam. Fizyogr. t; VII, z 1887 r. . Bolesław Getko Wydźga Święto Krzyskie pod względem rolnym Gazeta rolnicza, z 1887 r. , Nr. 5. Świętolipka, ob. SwiętaLipka Swiętomarz, w XV w. Szwyantha marza, wś włośc, pow. iłżecki, gm. Tarczek, par. Świętomarz. Leży o kilka wiorst na wschód od Bodzentyna, tuż przy wsi Tarczek, odl. od Iłży 36 w. , posiada kościół par. murowany, dom schronienia dla 2 starców i kalek fundusz, 21 dm. , 144 mk. , 3 mr. ziemi dwors. , 174 mr. włośc W 1827 r. było 15 dm. , 282 mk. Według Długosza była to osada śród lasów należących do biskupstwa krakowskiego, w pobliżu biskupiego dworca w Tarczku. Pewne dochody z niej biskupi przeznaczyli na uposażenie prepozytury kieleckiej. Niejaki Bogufał Rogala, syn Piotra militis haeredis de Klonow Vladislaviensis dioecesis, będąc proboszczem kieleckim, zaczął budować tu kościółek z kamienia p. w. Matki Boskiej. Śmierć 24 lipca 1367 r. nie dozwoliła mu dokończyć dzieła. Od kościółka przybrała przyległa osada nazwę Świętamarza, używaną przez lud na oznaczenie M. Boskiej. Jeszcze w XV w. kościółek nie był wykończony, zaczętą z kamienia budowlę uzupełniono z drzewa in superficie ligneam. Proboszcz kielecki miał tu 3 zagrodn. z rolą, od których pobierał dziesięcinę. Pleban miejscowy brał dziesięcinę z łanów kmiecych, biskup krakowski zaś pobierał od swych czterech zagr. i karczmy z rolą Lib. Ben. , I, 438, II, 462. Parafia była dość rozległa i obejmowała wsi Świślinę, Szerzawy, Krajków, Radkowice, Bielów, Brzezie, Łomno, Grabków, Jadowniki, Rzepin i Rzepinek. Są to w połowie wsi biskupie a w połowie klasztoru łysogórskiego. Według reg. pob. pow. sandomierskiego z r. 1578 biskup krakowski płacił tu od 6 zagr. z rolą Pawiński, Małop. , 191. Ś. par. , dek. iłżecki dawniej kunowski 3625 dusz. Br. Ch. Świętomiejsc, ob. Święta Siekierka. Świętoniszki, folw. , pow. kowieński, odl. o 1 2 mili od mka Kiejdany. Świętopietrze 1. przedmieście Przemętu, w pow. babimoskim, na którem stoi kaplica p. w. św. Piotra i Pawła Pawiński, Wielkp. , I, 81. 2. Ś. , role plebańskie, należące do kościoła św. Piotra w Gnieźnie Łaski, Lib. Ben. , I, 17. E. Cal. Świętopol, pow. szawelski, ob. Mejże 5. Świętopołki, wś, pow. kobryński, w 4 okr. pol. , gm. Bezdzież, o 75 w. od Kobrynia. Świętorzecze 1. al. Swistorieczje, wś włośc, pow. trocki, w 4 okr. pol. , gm. Aleksandro wo dawniej Oława, okr. wiejski Gieczełówka, o 5 w. od gminy, 26 dusz rewiz. ; należy do dóbr skarbowych Ejnarowicze. 2. Ś. , zaśc. nad rz. Świętą, pow. wiłkomierski, gm. i par. Wiżuny, o 48 w. od Wiłkomierza. 3. Ś. al. Swiętrzec, wś rządowa, tamże, o 57 w. od Wiłkomierza. Stanowiła niegdyś osobne sstwo, teraz wcielona do Uszpola. W XVIII w. dawała kwarty zł. 408. 4. Ś. , dobra nad rz. Świętą, pow. wiłkomierski, okr. pol. i par. Widziszki, oliw. od Wiłkomierza, gorzelnia i wiatrak 1859 r. , 717 dzies. przestrzeni. Około 1780 r. własność Bartłomieja Dąbrowskiego, następnie Onufrego Kosski, w końcu Grabowskiego, od którego kupił pułkownik von Kramer za 29001 rs. Świętosław 1. wś, pow. włocławski, gm. Śmiłowice, par. Kruszyn, odl. 10 w. od Włocławka, ma 150 mk. W 1827 r. było 11 dm. , 93 mk. Fol. Świętosław w 1884 r. rozl. mr. 479 gr. or. i ogr. mr. 440, łąk mr. 6, lasu mr. 19, nieuż. mr. 14; bud. mur. 2, z drzewa 16. Wś Ś. os. 22, mr. 32; wś Krowice os. 18, mr. 20. Według reg. pob. pow. brzeskiego z r. 1557 wś Ś. , w par. Kruszyna, miała 2 1 2 Świętokamienie Swiętomarz