mr. Podatek gruntowy 367, 52 złr. , domowy 22, 10 złr. Pos. mn. ma 1057 roli, 107 łąk i ogr. i 128 mr. pastw. Mac, Święte 1. jezioro, w pow. babimoskim, o 4 klm. na płd. zach. od Kębłowa, około 1 2 klm. długie i szerokie, między Świętnem i jez. Radusz, z którem odpływa do Obry, należało niegdyś do klasztoru oberskiego. 2. Ś. w pow. babimoskim, o 3 klm. na zach. od Kargowy, pod Chwalimiem, spływa do Obrzycy. 3. Ś. , w pow. babimoskim, o 13 klm. na płd. wschód od Kębłowa, pod Osłoninem, w płd. części lasów mochowskich Mochy. 4. Ś. , w pow. bydgoskim, w podliżu Byszewa, ku zach. od Koronowa. W tem jeziorze, jak niesie podanie, znaleziono słynący cuda mi obraz N. M. Panny; ob. Byszewo T, 515. 5. Ś. , w pow. czarnkowskim, bez odpływu, o 9 klm. na płd. wschód od Wielenia, po pra wym brzegu Rudnika czyli Niedźwiadki do pływ Noteci. 6. Ś. al. Białe, BielskoBel sko w r. 1295, jezioro, w pow. gnieźnieńskim, u stóp góry Lechickiej, jednego z pagórków, na którym rozwinęło się Gniezno. Podanie mówi, że z tej góry strącono bożyszcza w głąb jeziora, nad którem stanął kościół św. Krzyża. Zwane było pierwotnie Bielskiem; nadał je z innemi jeziorami w r. 1295 Przemysław II klaryskom gnieźnieńskim Kod. Wielkop. , n. 736. 7. Ś. , w pow. mogilnickim, jedno z je ziór pod Trzemesznem. 8. Ś. , jezioro na ob szarze miasta Piły. Według lustracyi z r. 1564 miało wzdłuż sznurów 26 łokci 30, wszerz sznur. 4 łok. 60, głębokości sąż. 15. Toń niewodowych trzy, są w nim ryby Szczuki, okunie i inne pospolite ryby Lustr. , V, 19; . E. Cal. Świete al. Świetne, posiadłość w pow. mo gilnickim, o 2 klm. na płd. wschód od Trze meszna par. , poczta i st. dr. żel. , ma 7 dm. , 83 mk. 63 kat. , 20 prot. i 227 ha 177 roli, 36 łąk. Zachodzący pod r. 1396 kanonik gnleźn. Krzesław de Swanthe Kod. Wiel kop. , n. 197 miał ztąd pochodzić. Reg. pob. z r. 1580 1620 nie wykazują tej osady. W XVIII w. była własnością klasztoru trzemeszyńskiego, który ją przeznaczył na utrzy manie szkoły i szpitala w Trzemesznie. Fun dacya ta istniała jeszcze w r. 1830; później, za przyczynieniem się rządu pruskiego, prze szło Ś. w ręce prywatne. Około r. 1870 po siadał je Jakub Koszutski. E. Cal. Święte 1. jezioro pod Nowymdworem, pow. lubawski, należało do bisk. chełmińskich oh. Woelky Urk. d. Bist. Culm. , str. 922. R. 1578 nadaje bisk. Piotr Kostka jezioro to Danielowi Plemięckiemu z prawem rybołówstwa tamże. 2. Ś. , jezioro pod Serockiem ob. Jasieniec, III, 475. 3. Ś. , część rowu między M. Mątwami a Pogorzałą Wsią, w pow. malborskim. Jest tu zbiornik wody, na 20 stóp głębokiej, którą wedle podania ludu przechodziła błogosławiona Dorota z W. Mątew suchą nogą ob. Pielgrzym, 1879, Nr 7. Święte, niem. Schwenten, dok. Swenten, Hennyngesdorff, Hennigisdorf, Henningisdorf, Svente, około 1400 Heiligsdorf, Hoenigsdorf, dobra ryc. z kościoł. paraf. katol. , pow. grudziądzki, st. p. Goczałki o 2, 5 klm. , razem z plebanką 3 dm. , 52 mk. , 605 ha 457 roli orn. , 40 łąk, 8 lasu; 1885 r. 14 dm. , 40 dym. , 231 mk. 177 kat. , 54 ew. . Szkoła 3 klas. symultanna 220 dz. i 2 naucz. . Kościół p. w. św. Barbary, patronatu prywatnego; parafia dekan. łasiński liczyła 1867 r. 1150 dusz, 1889 zaś 1347. W skład paraf. wchodzą Święte, Huta, Kozłowo, Krzywki, Lesaenwalde, Nowy Folwark, Wałdówko, Szałasy, Babki, Dohnastaedt, Goczałki, Osówko, Tymawa, M. Tymawa, Bellingswalde, Goryń, Kisielice, Spikera, Wałdowo, Sobiewola i Limża. Ś. istniało już przed przybyciem krzyżaków i wzięło według legendy ztąd swą nazwę, że tutejsi mieszkańcy, jako gorliwi chrześcianie, ponieśli śmierć męczeńską z rąk pogan. Kiedy krzyżacy na dworskiem pierwotnie polu założyli tu wieś nową, zatrzymał dwór swoje starodawne miano, wś zaś wzięła od swego osadzcy Henninga nazwę Hennyngesdorf. Ale nazwa ta nie przyjęła się u ludu ob. Kętrzyński O narod. pol. , str. 98. Dlatego już za czasów w. m. Pawła z Russdorf 1422 41 wraca nazwa Święte. Po raz pierwszy wspomina je r. 1314 przywilej w. m. Karola z Trewiru, wystawiony dla Łasina. R. 1366 odnawia w. m. Winrich z Kniprody przywilej wsi, mającej obejmować razem z torfiskami 101 włók i 11 mr. Granice stanowią Wałdowo, Szonowo, Łasin i Rogoźno. Sołtys posiada 7 włók wolnych na prawie chełm. i pobiera 1 3 kar sądowych, 2 3 zaś zakon. Proboszcz ma 6 wolnych włók; resztę włók posiadają mieszkańcy także na prawie chełm. dziedzicznie, mają jednak co rok na św. Marcin czynszować po pół grzywny i 2 kury. Gdyby się wykazało więcej lub mniej włók, to zastosuje się do tego i czynsz. Dan w Rogoźnie, do którego to komturstwa, względnie wójtowstwa, Ś. należało. R. 1369 nadaje wójt rogoziński Jan V. Wichholz sołtysowi w Honnyngsdorf 13 1 2 mr. w lesie jako dodatek do sądów. R. 1376 zachodzi Jeske v. Swenten, t. j. Jaśko ze Świętego Kętrz. , 1. c. , 124. Krzyżackie księgi szkodowe z r. 1414 opiewają, że wś poniosła szkodę na 2226 grzyw. , nadto zginęło 3 ludzi. Księga czynszowa z r. 1435 wykazuje 99 włók, z których sołtys posiada 7, a prob. 6 wolnych; czynszowych było 88, nadto karczma. R. 1442 było tu 101 włók; 7 sołeckich, 6 proboszcz. , 22 pustych. R. 1454 Święte Święte Świete Święte Święte