szty. W wielu miejscach występują na nich obnażenia wapienia, mające za podłoże gips. Spławna na wiosnę od jez. Sorty; żeglugę uniemożliwia niski stan wody podczas lata. Dopływy nieznaczne. Ważniejsze z. nich od praw. brzegu Szateksznia, uchodzące do Ś. p. n. Jary, Pelisza, Musza i Stara Siania; od lewego zaś Wiżuna, Onikszta, Wirynta, Cesarka al. Sesarka i Szyrwinta. Przy ujściu rz. S. do Wilii znajduje się rapa Sołupa. 2. S. al. Swiętucha, rzka w pow. rossieńskim, prawy dopł. Niemna pomiędzy Mitwą i Jurą. Wraz z prawym swym dopływem Jotczakielis Jotczakellis stanowi część granicy gub. kowieńskiej od Pruss. Uchodzi do Niemna pod wsią Poświęcie Poświętą. Z Ś. al. Swentupa, rzka w pow. szawelskim, lewy dopływ rzki Dobikinia. 4. Ś. , tak się zowie też rzeka Wyrwita. 5. Ś. , niem. Heiligen Aa, łotew. SzwentAa al. Szwentupe, rzeka przymorska w Kurlandyi, dopływ morza Bałtyckiego. Bierze początek w pow. telszewskim, na płd. zach. od mka Masiady, przy wsi Żałogiry, płynie początkowo w kierunku płn. zach. , poczem przybrawszy od praw. brzegu na granicy Kurlandyi rzkę Łuknię u W. Pola Łukanę, zmienia kierunek na płd. zachodni i do fol. Budendickshof stanowi część granicy pomiędzy gub. kowieńską a kurlandzką, poczem wkracza do Kurlandyi i o 1 1 2 w. od wsi Swenty uchodzi do Bałtyku. Długa około 60 w. , posiada dostateczną głębokość, tak że chodzą po niej barki, zanurzające się na 1 1 2 stopy. Oprócz Łukni i Dorby, biorącej początek na płn. wschód od mka Dorbiany i uchodzącej pod Budendickshof, Ś. przybiera tylko nieznaczne dopływy, między innemi w gubernii kowieńskiej rzkę Pławszynę w pobliżu źródeł i rzkę Judupis przy wsi Stare Impilty. Rzeka Ś. stanowiła dawniej na całej swej przestrzeni granicę gub. wileńskiej część której stanowi dzisiejsza gub. kowieńska od kurlandzkiej. Przy ujściu rzeki znajdował się niegdyś port, dogodniejszy od Połągi, zwany Świętym. Za czasów Jana III Sobieskiego kompania angielska otrzymała pozwolenie na utrzymywanie tu kantoru, który założył w r. 1685 anglik Horst. Port jednak był już wówczas zniszczony. Podług podania bowiem Gustaw Adolf 1625 r. , z poduszczenia kupiectwa rygskiego, przysłał na 9 okrętach kamienie, któremi port zasypany został. J. Krz. Świeta, niem. Schwente, 1653 r. Swięcin i Swięte, wś, pow. złotowski, st. p. i par. kat. Złotowo o 3 4 mili; posiada szkołę ewang. 1klas. 64 dzieci i 2klas. katol. 133 dzieci; 2752 ha 1892 roli or. , 197 łąk, 160 lasu; 1885 r. 188 dm. , 236 dym. , 1328 mk. ; 748 kat. , 571 ew. , 9 żyd. ; na kol. Nową Święte przypada 38 dm. i 259 mk. R. 1732 i 1752 Słownik Geograficzny T. XL Zeszyt 129. dostają niemieccy, sołtysi tutejsi przywileje, z warunkiem obsadzenia miejsc pustych Niemcami. Wieś dzieliła się na część niemiecką i polską, która też miała swego sołtysa ob. Der Kreis Fiatow von Schmitt, str. 279. Wizytacya Jezierskiego z r. 1695 opiewa, że tu było 40 włościan coloni; mesznego dawał każdy żyta po 1 kor. wielkiej miary łobżenickiej, owsa zaś po pół korca; od pustych włók zaś według kontraktu ob. str. 58. Kś. Fr. Swięta Anna 1. wś włośc, pow. noworadomski, gm. Dąbrowa, par. Przyrów odl. 3 w. . Leży przy drodze bitej z Koniecpola do Częstochowy, z odnogą do Kłomnic, ma 25 dm. , 188 mk. , 300 mr. 123 mr. roli; osada karczm. 3 dm. , 5 mk. , 5 mr. St. p. W 1827 r. 14 dm. , 150 mk. 2. Ś. A. , os. klaszt. , pow. częstochowski, gm. i par. Przyrów. Kościół i klasztor pobernardyński, mieszczący obecnie dominikanki; ma 2 dm. , 28 mk. , 18 mr. Za równo wieś jak i osada klasztorna powstały na terytoryum miasta Przyrowa, przy trakcie wiodącym do Częstochowy, na wyniosłości stanowiącej zwykłe miejsce wypoczynku pielgrzymów. W 1606 r. 1609 wzniesiono tu kościół p. w. św. Anny patronki bernardynów, przy którym osadzeni zostali bernardyni. Zapewne poprzednio już musiały istnieć liczne karczmy i kramy dla pielgrzymów. Następnie zaczęły się odbywać targi a nawet jarmarki, zapewne pod osłoną klasztoru, który z tego ciągnął korzyści, podczas gdy mieszczanie Przyrowa ponosili straty ob. Przy rów. Od wezwania kościoła przybrała nazwę osada. Po zniesieniu klasztorubernardyńskiego pomieszczono tu r. 1869 etatowy klasztor dominikanek a wraz z niemi osadzono maryawitki z Częstochowy. W 1882 r. klasztor został zniszczony przez pożar. Obecnie odbudowany. 3. S, A. al. Smardzewice, os. kośc. , pow. opoczyński, gm. Zajączków, par. Smardzewice, odl. od Opoczna 18 w. , ma 4 dm. , 7 mk. , 6 mr. W 1827 r. 2 dm. , 15 mk. Br. Ch. Święta Anna, niem. Annaberg, pow. wielkostrzelecki ob. Anna Swięta, W 1885 r. 164 ha 124 ha roli, 62 dm. , 846 mk. 314 męż. , 532 kob. , w tej liczbie 1 tylko ewang, , reszta rzym. katol. Święta Anna, węg. SzentAnna, wś, w hr. liptowskiem, na granicy pow. orawskiego Węg. , kościół kat. par. , dobra gleba rolna, obszerne lasy jodłowe, 361 mk. Święta Elżbieta, węg. Sz. Erzsebet, wieś z kościołem paraf. , w hr. liptowskiem, pow. mikułowski Węgry. Święta Góra, wyniosłość pod Słomkowem Suchym, w pow. sieradzkim. Święta Góra 1. uroczysko w mście Łucku. 2. Ś. G. , wyniosłość w pobliżu miasteczka Medwina, w pow. kaniowskim.

Święta

Swięta