rzewo. Ś. obejmował w 1580 r. 2 łany osiadłe i młyn; dziedzicem był Krzysztof Iwiński. Około r. 1793 należał do Kurcewskich, później do Lipskich, w końcu do Źychlińskich. Święciniki, folw. dóbr Kowale, w pow. trockim. Święciny 1. w XVI w. Sswyeczyny duplex, wś i folw. , pow. kutnowski, gm. Mikstal, par. Grochów, odl. 10 w. od Kutna, ma 165 mk. W 1827 r. Święciny miały 11 dm. , 66 mk. , Święcinki 8 dm. , 69 mk. W 1888 r. folw. Ś. rozl. mr. 545 gr. or. i ogr. mr. 518, łąk mr. 9, nieuż. mr. 18; bud. mur. 6, drewn. 6. Wś Ś. os. 21, mr. 103. Na początku XVI w. Ś. duplex Święciny i Święcinki dawały dzie sięcinę plebanowi w Grochowie Łaski, L. B. , II, 476. Według reg. pob. pow. łęczyckiego z r. 1576 we wsi Ś. siedziała szlachta częścio wa nie mająca kmieci. W części S. major, L. Świeczyński płacił od 1 4 łanu; Wojciech Świeciński od 1 łanu. W części S. minor Gru dziński i Bielicki płacą od 1 4 łanu, 1 zagr. ; Świeczyńscy Żaczkowie od 1 3 łanu; K. Świeczyński 3 4 łanu; Siemianowski 1 łanu, 1 zagr. ; M. Świeczyński 1 4 łanu Pawiński, Wielkop. , II, 82 i 136. 2. Ś. , pow, stopnicki, ob. Swięcica, Br. Ch. Święciowiszki, os. , pow. maryampolski, gm. Chlebiszki, par. Preny, odl. od Maryampola 36 w, 1 dm. , 5 mk. W 1827 r. 1 dm. , 7 mk. Przebywał tu r. 1425 d. 28 września Władysław Jagiełło, chroniąc się w tych lasach przed zarazą Kod. dypl. pol. , II, 415. ŚwiąckWielki, w XIII w. Swantsko, wś drobnej szlachty nad rzką Brok, pow. mazowiecki, gm. Szepietowo, par. Dąbrowa Wielka, odl. 6 w. od Wysokiego Mazowieckiego, posiada 800 mk. , 1148 mr. obszaru, młyn wodny i wiatrak. W, 1827 r. 42 dm. , 269 mk. W 1870 r. folw. Ś. Strumiany rozl. mr. 347 gr. or. i ogr. mr. 194, łąk mr. 24, lasu mr. 117, wody mr. 1, nieuż. mr. 12; bud. drewn. 18; las nieurządzony. Jestto starożytna osada, położona na stokach płaskowzgórza górującego ponad doliną rz. Broku, na dawnej granicy Mazowsza i Podlasia. Istniał tu jeden z pogranicznych grodów, a przy nim targowisko i kościół. Akt Konrada z 1203 r. , wyliczając posiadłości biskupów płockich, wymienia castrum Svantsko, z licznym szeregiem należących do niego wsi. Przy zamku jest kościół ecclesia de Swansk, mający za uposażenie wsi Crivovo, Kebla. Przy zamku pobierano cło, głównie od prowadzonej tędy soli. Ponieważ pierwszymi kolonizatorami tych stron byli książęta piastowscy i biskupi płoccy, ztąd pierwotni osadnicy przybywali zapewne przeważnie z Wielkopolski, Kujaw, Pomorza, jak o tem świadczą nazwiska osad. Napływ ludności mazurskiej i rozrost drobno szlacheckich osad sprowadził zmiany w nazwiskach, niepozwalające odszukać znacznej części nazw podanych w dokum. Konrada ob. Kod. Mazow. , 337, 338. Zdaje się, że założenie miasta na obszarze poblizkiej wsi Wysokie, sprowadziło upadek Ś. i pozbawiło osadę kościoła parafialnego. Br. Ch. Święckie Rytele, ob. Rytele 3. . Święconka, wzgórze w pow. poznańskim, o 5 1 2 klm. na płn. zach. od Stęszewa, na płd. wsch. wybrzeżu jeziora Tomickiego, pod Lisówkami. Podanie mówi, że tu niegdyś po kutował konny myśliwiec z psami na smyczy. Poszukiwania archeologiczne nie wydały re zultatów. E. Cal. Święculiszki, wś, pow. poniewieski, w 1 okr. pol. , o 30 w. od Poniewieża, Świędzieniejowice, ob. Swędzieniewice. Świękowice, część gm. Hołe, pow. Rawa Ruska. Święszki 1. wś, pow. szczuczyński, gm. Grabowo, par. Lachowo. 2. Ś. , pow. ostrowski, gm. Warchoły, par. Rossochate. Święt. .. , ob. Świac. .. , Świat. .. . Święta, żmujdzkie Szwinta uppe święta rzeka, nazwa, wielu rzek w gub. kowieńskiej. Według podania ludu litewskiego rzeki t. n. dla tego są tak liczne, że każdą rzekę, w której pogan chrzczono, zwano Świętą. Baliński temu przeczy, twierdząc, że rzeka przepływająca pod Wiłkomierzem już w XIII w. zwała się Świętą. Ważniejsze z nich są 1. Ś. , rzeka w pow. nowoaleksandrowskim i wiłkomierskim, prawy dopł. Wilii. Wypływa z jez. Szwentis Święte, w par. sołeckiej, na płd. zach. od mka Smolwy w pow. nowoaleksandrowskim, przepływa przez jez. Dusiaty, od którego nosi nazwę Dusiatki, następnie przerżnąwszy szosę o 7 w. od st. Degucie, przybiera nazwę Ś. i kierunek płn. zach. , przepływa pod mkiem Antolepty, poczem zmieniwszy kierunek na północny, pod mkiem Dusiaty zlewa swe wody z jez. Sorty, wypłynąwszy z którego, łączy je szerokim rękawem z jez. Rosza, poczem płynie ku płd. zach. do mka Uszpole pow. wiłkomierski. Przybrawszy od prawego brzegu rzkę Peliszę, Ś. zwraca się ku płd. , przecina pow. wiłkomierski na dwie prawie równe części, mija mka Androniszki, Onikszty, Kowarsk i mto Wiłkomierz i przyjąwszy w końcu kierunek zachodni, pod wsią Kułwa, o 5 w. powyżej mka Janowa, uchodzi do Wilii. Długość biegu w pow. nowoaleksandrowskim wynosi około 50, w wiłkomierskim zaś przeszło 150 w. , szeroka od 20 do 25 saż. , przy ujściu zaś do 40 saż. , głęboka od 3 do 8 stóp. Dno ma piaszczyste, brzegi miejscami urwiste, miejscami zaś piaszczyste lub błotniste jak około wsi Świadoście, Ołoty, Polepie i mka Onik

Święciniki

Święciniki

Święciny

Święciowiszki

Świąck

Święckie

Rytele

Święconka

Święculiszki

Świędzieniejowice

Świękowice

Święszki

Święt

Święta