do płn. wschd granicy powiatu; od prawego brzegu uchodzi do niej Podzisna, utworzona z połączenia rzki Orżwiety z Komajką; oprócz tego łączy się z nią rzka Miadziołka, wypływająca z jeziora t. nazwy. Powiat obfituje w błota i jeziora. Znajduje się w nim 106 jezior, zajmujących w ogóle 205 w. kw. , z których najważniejsze Narocz, największe w gubernii, mające 12 1 3 w. długości a 9 1 2 w. szerokości i zajmujące 72, 4 w. kw. ; dalej Świr 13 1 2 w. dług. , od 1 2 1 2. , w. szer. , 17, 5 w. kw. ; Miadzioł 12 w. dług. , 5 w. szer. ; Miastro, Batoryn, Wiszniewskie 4 1 2 w. dług. , 3 1 2 w. szer. , 9, 6 w. kw. ; Łusza 6 w. dług. , 3 w. szer. ; Kretony 7 w. dług. , 5 w. szer. ; Szwakszta W. 7 w. dł. , 2 w. szer. ; SzwakHzta M. ; Dury 6 w. dług. , 1 1 2 w. szer. ; Piorki 5 w. dług. , 1 1 2 w. szer. ; Styrnie 8 w. dług. , do 2 w. szer. ; Snowiliszki do 5 w. długie, około 1 w. szerokie; Szwantonie do 8 1 2 w. dług, 1 w. szer. ; Żejmiana do 10 w. dlug. , do 3 w. szer. . Największe błota znajdują się w pobliżu folw. Stroczany, gdzie po obu brzegach rzki Straczy ciągną się nieprzebyte trzęsawiska, oraz w dolinach rz. Dzisny i Miadziołki wiele błot, Wysychających podczas lata. Lasy w 1859 r. zajmowały przeszło 160000 dzies. , t. j. 32 ogólnej przestrzeni. Z lasów skarbowych najrozleglejsze były lasy łabonarskie, mające 10524 dzies. urządzone; dalej daugieliskie, antesarskie, kołtyniańskie, bujwidzkie, korkorzyńskie i cerkliskie. W 1880 r. było w powiecie bez mta powiat. 145525 mk. , w tej liczbie 13148 prawosł. , 122, 453 katol. , 5460 rozkolnik. , 311 ewang. , 4051 żydów i 102 mahomet. ; podług stanów 5188 szlachty, 144 duchow, różnych wyznań, 50 obyw. honorowych i kupców, 13323 mieszczan, 123245 włościan, 3332 st. wojskowego, 90 cudzoziemców i 153 in. stanów. Pod względem etnograficznym masę ludności stanowią Litwini w 1859 r. 82, dalej Białorusini 6, 5, Polacy 5, 5, żydzi 3, 4. Granicę pomiędzy plemieniem litewskiem a białoruskiem stanowi linia przeprowadzona od mka Postawy przez Świr do Michaliszek; na północ od linii tej zamieszkują Litwini, na południe Białorusini. Pod względem administracyjnym powiat dzieli się na 4 okręgi policyjne stany Łyntupy, Kołtyniany, Hoduciszki i Wiszniów, obejmujące 22 gmin Święciany, Zabłociszki, Melegiany, Twerecz, Daugieliszki, Łyngmiany, Kukuciszki, Michajłowo, Kiemieliczki, Aleksandrowo, Łyntupy, Komaje, Hoduciszki, Jasiewo, Kobylniki, Zanarocz, Szemietowo, Świr, Niestaniszki, i Wiszniów, Dubotówka i Wojstom, z których 10 pierwszych należy do 1 okr. pok. do spraw włośc. , 12 zaś ostatnich do 2go okr. biura obu w Święcianach. Gminy te dzielą się na 99 okr. wiejskich starostw i obejmują 1741 miejsc zamieszkałych, mających 10679 dym. Oprócz wsi, zaśc. itp. znajduje się w powiecie 37 miasteczek Balingródek al. Balinpol, Cejkinie al. Kiejzy, Daniszewo, Daugieliszki, Gawejniany, Hoduciszki, Kiemieliszki, Kluszczany, Kobylniki, Koczergiszki, Komaje, Kołtyniany, Konstantynowo, Korkorzyszki, Kukuciszki, Łabonary, Łyngmiany, Łyntupy, Melegiany, Niestaniszki, Podbrodzie, Połusze, Porynga, Poszumień, Powiewiórka al. Sorokpol, Skoduciszki, Śpiahła, Strunojcie, Świr, Świranki, Szemietowo al. Szemietowszczyzna, Twerecz, Wiszniów, Wojstom, Zaświrz, Żeladż i Żodziszki. Miasteczka te. z małym wyjątkiem głównie Hoduciszki, Świr, Komaje, Kobylniki i Żodziszki, są to właściwie tylko wsi kościelne, mające od 30 do 400 mk. Pod względem sądowym powiat rozdzielony jest na 3 rewiry inkwirentów sądowych 1 i 2 w Święcianach, 3ci w Świrze oraz 4 rewiry sądów pokoju, z których 4ty, oprócz gm. Kemieliszki pow. święciańskiego obejmuje 5 g nin pow. wileńskiego Giedrojcie, Malaty, Janiszki, Niemenczyn i Bystrzyca. Pod względem kościelnym parafie prawosł. stanowią jeden dekanat błahoczynie święciański, katolickie zaś dwa dekanaty święciański i świrski. W powiecie znajduje się 25 szkółek wiejskich Święciany, Michajłowo, Zabłociszki, Kukuciszki, Daugieliszki, Łyngmiany, Hoduciszki, Zahacz, Twerecz, Szemietowo, Aleksandrowo, Kiemieliszki, Żeladź, Łyntupy, Zaświrz, Niestaniszki, Śpiahła, Dubotówka, Wojstom, Ruskiesioło, Hanuta, Zanarocz, Melegiany, Komaje i Kobylniki oraz 4 szkółki parafialne we wsiach Łycewicze i Rolicze w par. Śpiahła i we wsiach Chausty i Lachowszczyzna w par. Hanuta. W 1885 6 r. w szkółkach wiejskich uczyło się 1132 chłopców i 58 dziewcząt, w parafialnych zaś 43 chłopców. Pomimo niezbyt urodzajnej gleby, przeważnie piaszczystej a miejscami tylko gliniastej, rolnictwo stanowi główne zatrudnienie ludności. Pod rolą orną znajduje się do 104000 dzies. , t. j. 22 ogólnej przestrzeni. Produkcya zboża wystarcza na zaspokojenie miejscowych potrzeb. Oprócz zboża w północnej części powiatu, graniczącej z gub. kowieńską, zajmują się uprawą lnu. Hodowla bydła niezbyt rozwinięta. W 1858 r. było tu 21908 sztuk koni, 29064 bydła rogatego, 30136 owiec zwyczajnych, 1205 rasy poprawnej, 1863 kóz i 19528 świń. Mieszkańcy osad położonych nad jeziorami zajmują się rybołówstwem, w okolicach zaś leśnych ścinaniem i obrabianiem oraz spławem drzewa i wyrobem naczyń drewnianych. Przemysł fabryczny nieznaczny, ograniczał się w 1868 r. na 18 gorzelniach i 5 browarach piwnych.

Święciany