wicki gub. połtawskiej, o 47 w. od Łochwicy, ma, 246 dm. , 1702 mk. Świetliki 1. zaśc. włośc. nad rzką Mussą, pow. wileński, w 2 okr. pol. , o 50 w. od Wil na, 1 dm. , 5 mk. katol. 2. Ś. , okolica szlach. nad rz. Uszą. pow. nowogródzki, w 4 okr. pol. mirskim, gm. Zuchowicze, par. kat. Połoneczka, ma 4 osady; miejscowość falista, bezleśna, grunta pszenne. A. Jel, Świetlikowa Wola, wś i fol, , pow. kozie nicki, gm, i par. Policzna, odl. od Kozienic 18 w. , ma 37 dm. , 350 mk. W1875 r. folw. Ś. Wola i Aleksandrów, rozl. mr. 1087; folw. Ś. Wola gr. or. i ogr. mr. 542, łąk mr. 23, lasu mr. 225, nieuż. mr. 8; bud, z drzewa 21; folw. Aleksandrów gr. or. i ogr. mr. 285, nieuż. mr. 4; bud. z drzewa 10; wiatrak. Wś Ś. Wola os, 26, mr. 473. W 1868 r. fol S. Wola lit. B. al. Ługowa Wola ob, rozl. mr. 570 gr. or. i ogr. mr. 239, łąk mr. 5, lasu mr. 150, zarośli mr. 150, nieuż. mr. 26. Wś os. 13, mr. 296. Według reg. pobor. z r. 1569 Gniewosz płaci tu od 5 łan. ; par. w Sieciechowie. Br. Ch. Świetlino ob. Swieślino. Świetlowice, niem. Swietlowetz, prz. dóbr Rohow, w pow. raciborskim. Świetłowiec, niem. Swietlowetz, fol. dóbr Kuchelna, w pow. kozielskim. Świetnica, wś, pow. wyłkowyski, gm. Karkliny, odl. od Wyłkowyszek 19 w. , ma 26 dm. , 379 mk. Świetniki, wś włośc. i zaśc. , pow. wileński, w 4 okr. pol. , gm. Bystrzyca, okr. wiejski i dobra skarbowe Bujwidy, o 13 w. od gminy a 35 w. od Wilna, ma 37 dm. , 208 mk. katol. Świetów, niem. Polnisch Wette, 1309 Swetonia polonical, 1371 Swetow Polon. , wś i dobra, pow. nissański, posiada kościół par. katol, szkołę katol. Wś ma 722 ha 552 ha roli. 14 łąk i 96 lasu, 104 dm. , 664 mk. 2 ew. ; dobra 53 ha 46 ha lasu, stanowią leśnictwo rząd. Por. Wette. Świetylnowo, ob. Świtylnów, Świeża Nierzeja, ob. Mierzeja i Nierzeja. Świeża Zatoka, mylnie Fryska, 1565 Haba, niem. Frisches Haff, rzadko Elbinger Haff, dawniej Haff, Hab, 0 Habe, Habes, w opisie podróży Wulfstana około 900 Estmere, w przywileju Sambora z r. 1178 i u Dusburga zwykle mare recens odnoga morza bałtyckiego, ciągnąca się od płd. zach. na płn. wschód od okolic Elbląga pod Królewiec; ma 64 klm. długości i przecięciewo 7 1 2 klm. szerokości, tylko nad wybrzeżami sambijskiemi dochodzi 3 mil szer, , obszaru zaś obejmuje 15, 63 kw. milczyli 879 kw. klm. Wąski półwysep, Nierzeją Świeżą zwany, oddziela ją od Bałtyku, z którym łączy się tylko za pomocą cieśniny piławskiej, ledwie 1 klm. szerokiej, utworzonej dopiero r. 1527. Zachodnia część zatoki zarasta i zamula się coraz bardziej, dla tego istnieje już dawno zamiar cały ten kąt osuszyć, przez co uzyskanoby żyzny obszar ziemi. Za to na innych miejscach, zwłaszcza pod Balgą, podmywa morze wciąż brzegi, tak że kształt zatoki coraz bardziej się zmienia. Przy normalnym stanie wznosi się powierzchnia wody w zatoce o 0, 095 mtr. npm, ale przy długotrwałych wiatrach dochodzi ta różnica do 0, 628 mtr. , dla tego groble, zwłaszcza na Nierzeji, zawsze w dobrym stanie muszą być utrzymywane. Głębokość zatoki wynosi od 2 1 2 do 5 mtr. , tak że statki większe niemogą dobić do lądu, a dla ciężko obładowanych okrętów zatoka jest nieprzystępną. W zach. kącie, trzciną zarosłym, gnieżdżą się niezliczone stada dzikich kaczek, nad powierzchnią wody zaś unoszą się różne odmiany mew i dość często także szare czaple. Nadto ożywiają morze liczne parostatki handlowe i łodzie rybackie, gdyż ryby znajdują tu się w obfitości, mianowicie jesiotry, okunie, skarpie i bańki. Nad zatoką świeżą leżą miasta Piława, Fiszhuza, Królewiec, Brunsberga, Frombork, Tolkmicko i Elbląg. Z rzek do zatoki uchodzących zasługują na wzmiankę Pregel, Frisching, Pasarya, Elbląg, Nogat i Elbląska czyli stara Wisła, które dostarczają tyle wody, że cała zatoka napełniona jest wodą prawie słodką. Aeneas Sylvius powiada mari, quod recens vocant; est enim sinils longus, in quo dulces aquae salsedinem vincunt ob. Scr. rer. pruss. , IV, 243. Lustracya z r. 1565 opiewa. Panowie gdańscy nie pokazywali listów de libertate łowienia ryb na odnodze morskiej Habie, wielkiej żuławie przyległej, z czego mają wielkie pożytki, o których ich wolnościach nie nie wie pan gdański t. j. kasztelan Jan Kostka i chcąc uczynić pożytek. J. K. M. , tedy był dał uczynić niewod wielki, któryśmy oglądali, aby tam łowił ryby a niemi pożytek W, K. M, czyniło i rzeczypospolitej; czego jemu panowie Gdańszczanie mocno bronili i nie dopuścili. A gdy J. K. M, raczysz rozkazać dać wolne łowienie za kwitem pana gdańskiego książęciu pruskiemu albo kapitule elbląskiej, tedy tego nie bronią, czego nie mogliśmy się dowiedzieć, dla czegoby to czynili. Kś. Fr. Świeżawka, fol. , pow. zamojski, należy do dóbr ordyn. Zamojskich, Horyszów Polski. Świeżawy, pow. rypiński, ob. Swierzawy. Świeżewszczyzna, wś, pow. rossieński, par. Rossienie. Święc. .. ., ob. Swiac. .. , Swiat. .. . Święc al. Swiat, część Lubyczy Kameralnej w pow. Rawa Ruska. . Święcąjno, jezioro, ob. Swiętajno. Świącany, 1581 r. Swieczani, wś, pow. ja Świetliki Świetliki Świetlino Świetlowice Świetłowiec Świetnica Świetniki Świetów Świetylnowo Świeża Nierzeja Świeża Zatoka Świeżawka Świeżawy Świeżewszczyzna Święc Święc Święcąjno Świącany