Jan Matuszewicz, stryjeczny brat Marcina, pamiętnikarza oh. Pamiętnik, II, 8. Do XVI w. Ś. był własnością korony i dopiero Zygmunt I nadał go prawem wieczystem Janowi Litawor Chreptowiczowi, marszałkowi w. ks. lit. , stście drohickiemu, po śmierci którego Ś. przeszedł na dwie córki Annę Ościkową i Zofię Wrzewlewską. Ościkowie 1536 r. ustąpili swą schedę Wrzewlewskim, od których Ś. przeszedł do Służków, dziedziców sąsiednich Stołpców, zaś w 1575 r. nabyty został przez ks. Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotkę. Później wywiązała się sprawa o te dobra pomiędzy Radziwiłłami a Hlebowiczami, roszczącymi jakieś do nich pretensye. Spór ten został załatwiony na drodze polubownej w 1581 r. przez Łukasza Górnickiego, ststę tykocińskiego, którego strony wezwały na arbitra. Trudno przypuścić, aby, jak twierdzi Syrokomla Wędrowki, 105, Radziwiłł Czarny 1565 r. mógł fundować w Ś. zbór kalwiński skoro dobra te nabył dopiero syn jego ks. Mikołaj Krzysztof w 1575 r. Zresztą ani Kotłubaj, historyk domu Radziwiłłów, ani Łukaszewicz i Baliński o tej fundacyi nic nie wiedzą. Jeśli był tu zbór, przez ks. Sierotkę zamieniony na kościół, to chyba errekcyi Słuszków, popierających poprzednio reformę kościelną. D. 26 kwietnia 1706 r. Ś. spalony został przez Szwedów. W 1812 r. 9 listopada gen. Kosecki zebrawszy tu z rozkazu gen. Bronikowskiego rekonwalescentów i rekrutów, po trzydniowych utarczkach z oddziałem gen. Czyczagowa, został odparty i cofnął się pod Kojdanów, gdzie raniony, ustąpił ku Mińskowi. D. 12 listopada t. r. wojsko ruskie zaatakowało pod Ś. batalion Bitnera, który, utraciwszy 450 ludzi, dostał się do niewoli ob. Pamiętniki wojen, wyd. Kraszewskiego, str. 138 139. Dobra Ś. obejmują teraz 15, 109 dzies, w tem znaczna część lasów; grunta szczerkowe, urodzajne, w części lek kie, łąk dużo; 2 młyny, które przynoszą około 1000 rs. ; z aręd drobnych około 10, 000 rs, 3. S. , mko nad rzką Rakutiną, o 1 w. od ujścia jej do Dniepru, pow. rohaczewski, w 2 okr. pol. , o 22 w. od Rohaczewa, ma 610 mk. 295 męż. 1315 kob. , w tej liczbie 221 prawosł. , 11 kat. i 378 żyd. , 87 dm. drewn. 32 należy do chrześcian a 55 do żydów, 7 sklepów, cerkiew paraf. mur. , dom modlitwy żydowski. Dawniej był tu kościół kat. murow. , wzniesiony przez byłego dziedzica Sulistrowskiego. W mku znajduje się szkoła ludowa, młyn wodny oraz odbywa się nieznaczny jarmark w dzień Wniebowstąpienia. Własność Erdmanów. W okolicy mka, w stronę Dniepru, znajdowały się kurhany, zaorane obecnie przez włościan, w których znajdowano różne zabytki odnoszące się do epoki kamiennej, jak topory, młoty, ostrza włóczni i strzał. Przedmioty te przechowywane były przez właściciela Erdmana w fol. Siporówka i podczas pożaru uległy zniszczeniu. O 8 w. od Ś. , pod wsią Judycze, znajduje się okop ziemny, zajmujący do 3 dzies. powierzchni i otoczony z jednej strony rowem, a z trzech innych stron wałami ziemnemi. Okop ten zarosły jest obecnie lasem. O pół w. od mka wzniesiona jest nad krynicą kaplica drewniana, poprzednio katolicka, obecnie prawosławna, z powodu objawienia się w tem miejscu cudownego obrazu, który dziś zaginął. Wodzie krynicznej przypisywał lud okoliczny własności lecznicze. Prawo miejskie otrzymał Ś. w 1784 r. 4. Ś. , dobra, pow. witebski, własność niegdyś Ciechanowieckich, z których Samuel sprzedaje w 1692 r. Szczyttowi; później własność Szyszków. . A. Jel. J. Krz. Świerzkowce, w dokum. Swierczkowce, Swiersczkowce, Swyrczkowce, Szwyrczkowce, wś nad Zwańczykiem, dopł. Dniestru, pow. kamieniecki, okr. pol. Lanckorona, gm. Berezanka, par. kat. Kutkowce, sąd w Gródku, ma 146 osad, 1172 mk. 51 jednodworców, 701 dzies. ziemi włośc, 1288 dwors. należącej do Podwysockiej i Sadowskiej, 22 do Paruszewskich, sukcesorów Szydłowskich, 40 cerkiew. Cerkiew p. w. Niepokalanego Poczęcia N. M. Panny, wzniesiona w 1765 r. , ma 875 parafian. Jestto stara osada, znana już w 1493 r. ; miała wówczas 37 osad. Podług reg. pobor. pow. kamienieckiego z 1530 r. należała do Rulikowskiego, który płaci od 1 pługa; w 1542 r. zaś od 1 pługa i 1 koła młyn. ; w 1565 r. własność Iwanowej Swirsczkowskiej a w 1566 r. p. Jasińskiej, płaci od 3 pługów i 1 koła korzecznego. W 1569 r. własność Świerczkowskiego, płaci od 3 pługów i 2 kół młyn. ; w 1578 r. w 3 działach Swiersczkowskiego, Woronicza i Talaphusa i sióstr jego, wnosi również od 3. pługów, a w 1583 r. od 4 pługów, 4 ogrodn. po 4 gr. i koła dorocznego ob. Jabłonowski, Wołyń i Podole, 161, 198, 199, 222, 291. W 1762 r. Antoni Michał ze Złotego Potoku Potocki, wwoda bełzki, sprzedał klucz husiatyński, do którego należały Ś. , Ignacemu Potockiemu stście czorsztyńskiemu. Następnie kolejno własność Woj akowskich, Golejowskich i Szydłowskich. Dr. M. Świerzkowce, wś, pow. zaleszczycki, 36 klm, na płn. zach. od Zaleszczyk, 21 klm. na płn. zach. zach. od sądu pow. w Tłustem, 11 klm. od urz. poczt. i tel. w Jazłowcu. Na płn. zach. i płn. leżą Beremiany, na wsch. Drohiczówka, na płd. wsch. Chmielowa, na płd. zach. Chmielowa pow. horodeński. Wzdłuż granicy płd. zach. płynie Dniestr. Wznies, obszaru dochodzi na płn. do 361 mt. , na płd. do 349 mt. Własn. wiek. ma roli or. 411, łąk Świerzkowce Świerzkowce Świerzkowce