mr. 163, nieuż. mr. 1687; bud. mur. 11, drewnian. 20; płodozm. 4pol. ; fol. Żalin gr. or. i ogr. mr. 175, łąk mr, 74, past. mr. 316, nie użytki mr. 3; bud. drewn. 10; fol. Dobryłów gr. or. i ogr. mr. 153, łąk mr. 33, past. mr. 69, lasu mr. 25; fol. Okopy gr. or. i ogr. mr. 644, łąk mr. 302, past. mr. 175, lasu mr. 30, nieuż. mr. 95; bud. mur. 3, drewn. 28; fol. Zamieście gr. or. i ogr. mr. 549, łąk mr. 190, past. mr. 286, nieuż. mr. 16; bud. mur. 5, drewn. 12 W skład dóbr wchodziły wsi Ś. os. 121, mr. 2499; Okopy os. 28, mr. 682; Wólka Okopska os. 34, mr. 535; Żalin os. 22, mr. 534; Dobryłów os. 7, mr. 18; Ludwinów os. 7, mr. 163; Holendry os. 2, mr. 35. Kościół kat. i cerkiew erekcyi niewiadomej, 1757 r. przez Przyłuskich, dziedziców dóbr Ś. , po twierdzonej. R. 1859 ustanowiono tu 6 jar marków. Ś. par. , dek. chełmski, 1461 dusz. S. gmina, ma 22, 367 mr. , 6752 mk. 3085 praw. , 635 żyd. . Sąd gm. okr. II w Rudnie. 4. S. , wś włośc, pow. radzyński, gm. Suchowola, par. Czemierniki; ma 26 dm. , 270 mk. , 648 mr. Mikołaj Pszonka de Swirsze występuje w dokumencie z 1475 r. Kodeks dypl. pol. , III, 451. Według regestrów poborowych pow. lubelskiego z r. 1531 we wsi Swirze, w parafii Czemierniki, Krzysztof Pszonka płacił od 3 1 2 łan. , 1 młyn. Pawiński, Ma łop. , 350. 5. Ś. , okolica szlach. nad rzką Broczyskiem, pow. ostrowski, pomiędzy Czyżewem a Ostrowem. Składa się ona z nastę pujących wsi, zamieszkiwanych przez drobną szlachtę w gm. Szulborze Koty, par. Andrze jów, leżą a Ś. Kiełcze. W 1827 r. 1 dm. , 5 mk. b Ś. Panki, 10 dm. , 77 mk. W 1827 r. 17 dm. , 84 mk. c Ś. Tworki, 5 dm. , 45 mk. W 1827 r. 4 dm. , 25 mk. d Ś. Leśniówek par. Zaręby, ma 13 dm. , 69 mk. W 1827 r. 8 dm. , 64 mk. W gminie i par. Zaręby Koi ścielne e Ś. Kończany, 22 dm. , 152 mk. W 1827 r. 21 dm. , 127 mk. f Ś. Zielone, 11 dm. , 63 mk. W 1827 r. 16 dm. , 94 mk. 6 S. Pułazie, pow. mazowiecki, ob. Pułazie 2. . 7. Ś. , wś nad rz. Orz, pow. łomżyński, gm. i par. Lubotyń, Mieszka tu drobna szlachta. W 1827 r. 9 dm. , 52 mk. Br. Ch. Świerze, os. na obszarze wiek. pos. w Luszowicach, pow. dąbrowski, składa się z folw. nad stawem, utworzonym przez potok Radgoski dopł. Brenia. Mac. Świerze, pow. oleśnicki, ob. Schwierse. Świerzeń 1. jezioro na granicy pow. borysowskiego i lepelskiego, ma 1 1 2 w. dług. i 1 2 w. szerokości; od płn. zasila się rzeczką t. n. , płynącą z pod wsi Rożki pow. lepelski. Rybne. 2. Ś. , rzka w płn. zach. części pow. borysowskiego, wypływa z pod wsi Rożki w pow. lepelskim, na przestrzeni 1 w. stanowi granicę pomiędzy pow. borysowskim i lepelskim i wpada do jez. Świerzeń. A. Jel. Świerzeń 1. zaśc. nad jeziorem t. n. , pow. borysowski, przy granicy pow. lepelskiego, w 3 okr. pol. berezyńskim, gm. Dolce, par. kat. Berezyna. 2. Ś. , wś, mko i dobra radzi wiłłowskie na lew. brzegu Niemna, przy ujściu rzki Zacieroży Zaterówki, mylnie u Balińskiego Uszy, pow. miński, w 3 okr. pol. kojdanowskim, gm. Świerżeń. Niemen poczynając od Ś. zaczyna być żeglownym. Mko Ś. Nowy, o 78 w. od Mińska, przy dawnym trakcie poczt, z Mińska przez Nieśwież do Słucka, o 3 w. od st. Stołpce dr. żel. moskiewskobrzeskiej, o 2 w. od mka Stołpce, o 18 w. od Miru, ma 180 osad, przeważnie żydowskich. Cerkiew pobazyliańska p. w. Wniebowz. N. P. , fundacyi radziwiłłowskiej z 1590 r. Według archimandryty Mikołaja ks. Michał Radziwiłł, kaszt. wileński, zapisał bazylianom w 1743 r. 74, 000 złp. , opierając sumę na dobrach swych Piasecznej, Cetrze, Zaturyi i Boracinie ob. Hist. eparchii mińskiej, str. 103. Przy monasterze był nowicyat bazyliański, w którym, oprócz nauk teologicznych i moralnych, uczono języka łacińskiego, geometryi, arytmetyki, historyi, retoryki i filozofii; alumnów bywało najwyżej kilkunastu. Z rektorów tego zakładu ważniejsi Innocenty Jastkiewicz 1754 r. , Oktawian Dowgird 1802, Aleksander Butkiewicz 1816, Władysław Połkotycki 1820 r. . Monaster skasowano w 1833 r. W cerkwi znajduje się obraz N. M. P. , uważany przez lud za cudowny. Fundusz ziemny cerkwi składa się z 3 włók. Parafia ma około 2500 wiernych. Kaplica w miejscu z 1814 r. Kościół paraf. katol. , murowany, przerobiony jakoby z aryańskiego zboru w 1588 r. przez ks. Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotkę, ma filię w Prusinowie, kaplicę w Horodcu. Parafia katol. , dek. nadniemeńskiego, około 6000 wiernych. Gmina świerzeńska składa się z 8 okręgów starostw wiejskich, ma 515 osad włościańskich, 2848 włościan płci męzkiej, z nadziałem 4657 dzies, ziemi. Szkółka wiejska. Mieszczanie posiadają znaczne sady fruktowe. Ś. jest pierwszą na Niemnie, poczynając od jego źródeł, przystanią, dla tego jest mtem handlowem; podczas zimy zwozi się tu corocznie na spław przeszło 20, 000 sztuk drzewa z okolicznych puszcz. Wieś Ś. Stary, od mczka na zach. o 3 w. , ma 38 osad. Cerkiew p. w. Narodzenia N. M. P. , fundacyi radziwiłłowskiej, z kaplicą z 1857 r. w miejscu, uposażona z dawnych zapisów 65 mr. ziemi, ma około 2000 parafian. W pobliżu wsi znajduje się folw. , zwany również Ś. Stary; trzymał go w pierwszej ćwierci XVIII w. na prawie zastawnem, w sumie 12, 000 tynfów, Świerze Świerze Świerze Świerzeń Świerzeń