dacyi hr. Schaffgotscb, powstał 1700 r. klasztor 1712 r. . Od1729 r. zajmowały się zakonnice nauczaniem dziewcząt. Klasztor i zakład ten przetrwały aż do ostatniego kulturkampfu. Kościół ewang. , p. w. św. Trójcy, tworzy z budowlami kościelnemi i szkolnemi oddzielne przedmieście. Jestto jedna z trzech świątyń, które wzniósł cesarz Ferdynand II na upamiętnienie pokoju z 1648 r. Budowę ukończono 1657 r. Gimnazyum ewangielickie powstało 1707 r. na mocy konwencyi altransztadzkiej. Początek miasta sięga XI w. Zburzona przez Tatarów 1241 r. pojawia się jako miasto 1250 r. za Henryka III. R. 1285 nadaje Ś. Henryk IV rozmaite przywileje. Bolko I otoczył miasto murem. Ks. Bernard dozwolił 1321 r. zaprowadzić księgę miejską i udzielił pełne sądownictwo. Od 1326 r. Ś. zostaje stolicą odrębnego księstwa świdnickiego i jaworskiego. Bolko II 1326 1368, siostrzeniec Kazimierza W. , potwierdza przywileje miasta 1328, rozszerza takowe i pozwala 1336 r. połączyć nowe miasto ze starem. Książę ten, jakkolwiek odparł energicznie pretensyc Jana, króla czeskiego, żądającego uznania zwierzchności korony czeskiej i popierającego to żądanie oblężeniem S. w 1345 r. i zajęciem Kamienogóry Landshut, jednak następnie wchodzi w stosunki z królem Karolem synem Jana, który żeni się z siostrzenicą Bolesława Anną, córką Henryka ks. jaworskiego, i otrzymuje w umowie ślubnej zapewnienie, że po bezdzietnej śmierci Bolesława zostanie dziedzicem ks. świdnickiego i jaworskiego. Nastąpiło to dopiero 1392 r. po śmierci wdowy po Bolesławie, Agnieszki. Bolesław w 1363 a Agnieszka 1389 r. wydali dla Ś. ważne przywileje tyczące się wykonywania prawa magdeburskiego, udzielania takowego innym osadom, zasięgania wyjaśnień prawnych w Raciborzu, wyboru rajców, pieczęci miejskiej i wójtowskiej, funduszów miasta. O pomyślnym rozwoju miasta świadczy ilość domów, wynosząca 949 w 1397 r. Ważną gałęzią przemysłu miejskiego był wyrób piwa zwanego Schwarzer Schoeps. Piwo to sprowadzone do Wrocławia przez wikaryuszów katedry, wywołało w drugiej połowie XIV w. zatarg między kapitułą a mieszczanami. Zatrzymanie przez mieszczan wozu z piwem świdnickiem, spowodowało kapitułę do rzucenia interdyktu Kronika Janka z Czarnkowa, rozdz. 50. Hussyci oblegają Ś. r. 1427; Jerzy, margrabia brandeburski, oblega z rozkazu cesarza r. 1522 dla ukarania mieszczan za znieważenie urzędnika cesarskiego. Oba oblężenia były bez skutku. Dragoni Lichtensteina owładnęli miastem przez podstęp 17 stycz. 1629 r. Szwedzi i Sasi obiegli Ś. 1632 r. Najstraszliwszym dla miasta był rok 1633. Szereg klęsk rozpoczął pożar 520 domów 18 maja; 5 lipca rozpoczęły bombardowanie bezskutecznie wojska Wallensteina, jednocześnie rozszerzyła się zaraza. Zmarło do 14, 000 ludzi z okolicą; z 1900 obywateli miasta zostało 70. Wojska straciły do 30. 000 ludzi. Szwedzi oblegają i ostrzeliwają Ś. od 30 maja do 3 czerwca 1642 r. Cesarskie wojska oblegają od 24 listop. 1643 do 14 maja 1644 r. poddanie się. W mieście panuje straszliwy głód. Pożar 1716 r. niszczy 2 3 miasta i dawny zamek książęcy z 1295 r. , odtąd już nieodbudowany. Fryderyk II zamienia Ś. na fortecę z wysuniętemi fortyfikacyami. Zdobyta przez Austryaków 11 listopada 1757 r. , odebrana przez Prusaków 1759 po 18dniowem oblężeniu od 1 do 18 kwiet. . R. . 1761 znowu Austryacy zajmują Ś. a Prusacy po dwumiesięcznem oblężeniu od 8 sierpnia odbierają 1762. R. 1807 oblężona od 10 stycz. do 16 lutego przez Bawarów. Po zdobyciu fortyfikacyo uległy zburzeniu. Straty jakic poniosło wtedy miasto i wartość zburzonych robót wynoszą miliony talarów. Historyą Ś. napisał Schmidt Geschichte der Stadt Schweidnitz świdnica, 1846. Ś. par. kat. , dek. kielcowski Koeltsch, miała 1869 r. 5714 kat. , 10015 ewang. , 262 izr. , 63 dyss. Powiat świdnicki ma 10, 52 mil kwadr. obszaru, zajmuje on obszar północnych stoków gór Waldenburskich, głównie żyzną dolinę Bystrzycy Wystrzycy i jej dopływów. Na obszarze powiatu wznosi się odosobniona grupa górska Sobótki i płynie Slęza, na której brzegach mieściły się odwieczne siedziby Slęzanów. Zyzność wielka gleby, nadającej się do uprawy zbóż, buraków, drzew owocowych, bogactwa mineralne węgiel brunatny, ołów, miedź, rozwinęły przemysł rolniczy i fabryczny, sprowadziły na tym obszarze niezmiernie wysoką gęstość zaludnienia. Na 10 1 2 milach mieszka obecnie 1885 r. 95, 011 mk. , a więc przeszło 9, 000 na jednej mili. Z tej ogólnej cyfry na miasta przypada 35, 028 w tem 2020 wojska, na gminy wiejskie 53, 250 i na większą posiadłość 6733. Co do wyznania, to w miastach mieszka 21, 607 ew. , 12, 807 kat. , w gm. wiejskich 33, 016 ew. i 19, 769 kat. ; na obszarze większej posiadłości 4595 ew. , 2122 kat. Żydów w powiecie jest 478 471 w miastach. Co do pochodzenia plemiennego, to wykazy urzędowe i geografia Szląska Adamy ego uważają wszystkich za Niemców. Polskiej ludności nie ma tu zupełnie. Obszar miejskich posiadłości wynosi 3005 ha 2104 roli, 251 łąk, 400 lasu; gminy wiejskie mają 33, 822 ha 27, 038 roli, 2098 łąk, 2315 lasu; większa posiadłość obejmuje 22, 202 ha 13, 326 roli, 1646 łąk,

Świdnica