Świada, ob. Swiedź. Swiadka al. Swiatka, w Kieleckiem, część majoratu rząd. Kownatki. Świadkowa ob. Nieznajowa, mylnie zamiast Swiątkowa. Świadnów, wś nad rz. Ostrawicą, w Morawii, pow. i okr. sąd, Mistek, ma 786 mk. ; ob. Ostrawica, Świadoście, jezioro w pow. wiłkomicrskim, na północ od mka i. n. , otoczone łąkami, 2 1 2 w. dł. , 3 4 w. szer. Świadoście, żmujdz. Swiadasej, mko i dobra nad jez. Ołowszą, pow. wiłkomierski, na pograniczu nowoaleksandrowskiego, okr. pol. Onikszty, gm. i par. Swiaduście, o 59 i 60 w, od Wilkomierza, przy drodze bocznej z Komaj do Witkomierza, na północ od Onikszt, Ma 64 dm. , 903 mk. , kościól katol. paraf. , 2 kaplice katol. , dom modlitwy żydowski, urząd gminny, szkólkę wiejską. Kościół p. w. św. Michała Archan. , wzniesiony z drzewa w 1575 r. przez ks. Mikołaja Kadziwilla. Dwie kaplice koło kościoła i na cmentarzu kaplica giobowa fundowana około 1848 r. przez Lucyana hr. Morykoniego dla swej żony Maryi z Lopaciilskich. Parafia katol. , dekanatu uciańskicgo, 3207 wiernych. Kaplica N. M. P. w Ołotach. Gmina składa się z 9 okręgów wiejskich starostw, obejmuje 46 nomenklatur, mających 967 mk. włościan. W okolicy uprawa lnu. S. należało niegdyś do klucza birźańskiego ks, Radziwiłłów, którzy tu zbór kalwiński założyli. Duchowny przy zborze tym pobierał pensyą i ordynaryą ze skarbu książęcego. W 1784 r. zbór tutejszy afiliowany był do zboru sołomiejskiego. Dziś w całej parafii niema ani jednej osoby wyznania reformowanego i niepozostało się nawet tradycyi ustnej o ich bytności tutaj. Kościół katol. miał się znajdować przez pewien czas w ręku kalwinów, wkrótce jednak został zwrócony katolikom. W 1596 r. ks. kardynał Jerzy Radziwił uposażył go nadaniem ziemnym. W zeszłym wieku Ś. nadane było przez ks. Karola Radziwiłła panie kochanku Leonowi Borowskiemu, przeszło następnie do rodziny hr. Morykonich i do dziś pozostaje w ich posiadaniu. Świadowo 1. wś, pow. dzisieński, w 1 okr. pol. , gm. Plissa, okr. wiejski i dobra, da wnie Rudominów, następnie Wańkowiczów, Horki, o 15 w. od gminy a 38 w. od Dzisny, 6 dm. , 55 mk. w 1865 r. 24 dusz rewiz. . 2. S. al. Świady, folw. i dobra nad jcz. t. n. , pow. dzisieński, w 4 okr. pol. , gm. Prozoroki, okr. wiejski Ziabki, o 6 w. od gminy a 39 w. od Dzisny, 1 dm, , 43 mk. w 1865 r. 21 dusz rewiz. ; własność Rudominów. J. Krz. Świady 1. jezioro w pow. dzisieńskim, do 2 w. długie i 300 saż. szerokie, pod folw. t. nazw. 2. S. , folw. , pow. dzisieński, ob. Świadowo. Świady al. Świada, wś i dobra w pobliżu rz. Essy, pow. borysowski, w 1 okr. pol. i par. katol. Chołopienicze, gm. Wołosewicze. W XVIII w. dobra należały do Żabów. Ta deusz Żaba, podkomorzy wileński, uregulo wawszy swoim kosztem koryto rz. Essy, wy robił sobie na sejmie 1775 r, prawo pobiera nia opłaty za spław drzewa ob. Vol. Leg. , VIII, fol. 695. W pierwszej połowie b. stulecia dobra S. były własnością Platerów, składały się z 17 wiosek, mających 722 włośc. płci męz. Obecnie wś ma 31 osad; cerkiew p. wcz. św. Koźmy i Damiana, crekcyi Ta deusza Żaby, opatrzona funduszem ziclmnym w ilości 150 morgów pola i łąk, liczy do 1500 parafian, ma kaplicę p. wez. św. Eliasza w Rudni. Od 1870 r. dobra należą do mieszczańskiej rodziny Halawa, mają 19052 dzies. ziemi dworskiej; gorzelnia, 4 karczmy, mlyn z foluszem. Grunta wzgórzystc, w okolicy duże lasy, łąk obfitość. A. Jel. Świasizica, rzka w pow. borysowskim, pra wy dopł. Essy, ma początek w lesistych moezaracli pomiędzy folw. ReutPolc i zaśc. IwanBor. W pobliżu źródeł przybiera z pra wej strony strugę Usiewierdzinkę, upłynąw szy 6 w. w kierunku północnym dociera do granicy powiatu lepelskiego i na przestrzeni 3 w. zatoczywszy tąż granicą koło na zachód i przyjąwszy z praw. strony rzeczkę Starobinkę, płynie ku wsi Swiadzica, poniżej której uchodzi do Essy pod osadą Wiły, na granicy pow. borysowskiego i lepelskiego. Długa przeszło 2 mile. Wiosną spławia drzewo z la sów okolicznych do Essy. Z powodu małego spadku młynów nie ma. A. Jel. Świadzica, wś nad rzką t. naz. , dopł. Essy, pow. borysowski, w 1 okr. pol. chołopienickim, gm. Wołosowicze, ma 19 osad. Dawniej należała do dom. Swiady par. prawosł. , Żabów, następnie Platerów. Grunta lekkie, w okolicy duże lasy, łąk i pastwisk obfitość. Świaniszki, okolica szlach. nad rz, Wersoką, pow. lidzki, w 2 okr. pol. , o 39 w. od Lidy. 3 w. od Ejszyszek, 2 dm. , 13 mk. katol. Świanowo, ob. Sianowo. Świanowska Huta, ob. Slumwska Huta. Świanowszczyzna, okolica szlach. nad strum. Dołomanem, pow. lidzki, w 4 okr. pol. , I o 42 w. od Lidy, 29 w. od Wasiliszek, 2 dm. , 8 mk. kat. A. T. Świat, .. ., ob. Święc. ,. . i Święt. .. . SwiatNowy 1. al. NowySwiat, fol. , pow. nowogródzki, w 2 okr. pol. horodyszczańskim, par. katol. Worończa. 2. Ś. N. al. NowySiciaty wś, w pobliżu kotliny rzki Kołpienicy, dopł. Szczary, pow. nowogródzki, w 3 okr. pol. Nowa Mysz, gm. Stołowicze,

Świada

Świada

Swiadka

Świadkowa

Świadnów

Świadoście

Świadowo

Świady

Świasizica

Świadzica

Świaniszki

Świanowo

Świanowszczyzna

Świat

Swiat