kowyskim po 3. Oświata. W r. 1886 było 202 zakładów naukowych giranazyów mężkicsh fiłol. 2 w Suwałkach i Maryampolu, gimn. żeńskie 7klas. w Suwałkach; seminaryum duchowne katol, w Sejnach; semin, nauczycieli wiejskich z wzorową szkółką w Wejwerach; 3kias. szkoła miejska w Sejnach; 2kla8. miejskich 6; l klas. początkowych 169; ewang, szkół 14; niedzielnorzemieślniczych 5; progimn. prywat. w Suwałkach, obecnie zamknięte. Uczniów ogółem było 13, 394, z nich 10, 466 chłopców i 2928 dziew. Podług wyznań katol. 8064, prawosł 1055, ewang. 1879, żyd. 2202, mahom. 14, starów. 180. Podług stanu szlachty rodowej 101, szlachty osób, 525, duchów. 34, kupiec. 37, mieszcz. 3050, włośc. 9590, cudzoziem. 57. Liczba uczniów w gimnazyach zmniejsza się w Maryampolu spadła o połowę; w szkółkach zwiększa się stopniowo. W stosunku do ludności jedna szkoła przypada na 3126 mk. , jeden uczeń na 47 29 ludn. Śród włościan umiejących czytać po rusku 41, 725, po polsku 58, 265, po litewsku 32, 088. W powiatach suwalskim czyt. po poi 24, 019, rus. 8621, litew. 1401; ailgustowskim po pol. 10, 412, rus. 4918, lit. 92; sejneńskim po pol. 8944, rus. 4612, lit. 2458; kalwaryjskim po pol. 4365, rus. 5095, lit. 8666; maryampolskim po pol. 6288, rus. 8657, lit. 6857; wyłkowyskim po pol. 3036, rus. 7027, lit. 6578; władysławowskim po pol. 1201, rus. 2895, lit. 6036. Zakłady dobroczynne. Szpitali w Suwałkach 2 a św. Piotra i Pawła na 60 łóżek, zapasowy kapitał 2447, zaległości 10, 595 rs. ; h żydowski na 30 łóżek, fundusz żelazny 1212, zalegŁ 4135 rs. ; w Maryampolu św. Małgorzaty 30 łóżek, fund. żel. 11, 800, zaległ. 2432 rs. ; w Kalwa ryi św. Jerzego 25 łóżek, fund. żel 13, 500, zalegŁ 1427 rs. ; w Sejnach św. Szymona 20 łóżek, fundusz żel. 14, 407, zalegŁ 1693 rs. ; w Augustowie powiatowy 15 łóżek, fund. żel. 5069, zaległ. 2263 rs. Leczono w nich 1667 chorych; śmiertelność średnia 1 na 15 59 koszt 42V kop. dziennie. Lekarzy cywilnych 48 w tej liczbie inspektor lek. 1, lekarzy pow. 7, szpitalnych 8, więzienny 1, miejskich 2, wolnopraktyk. 29; felczerów 60, z nich powiat. 7, szpital. 6, wolnopraktyk. 47, oprócz potrójnej przeszło liczby praktykujących nieprawnie; akuszerek 17, z nich 7 powiat. , 1 miejska i 9 wolnopraktyk. ; wreszcie dentystów 2, cyrulików 5. Aptek prywatnych 26, skład materyałów aptecznych 1, w tej liczbie aptek normalnych 19, filii 3, aptek wiejskich 3. W r. 1886 miały one recept 53695. Domów dla obłąkanych nie ma. W banku warszawskim są sumy depozytowe, przeznaczone na otwarcie zakładów a szpitali w WylkoWyszkach i Władysławowie 5245 rs. 53 k. i 606 rs. 42 k. ; b ochronki dziecinnej w Augustowie 5035 rs. 27 k. i Maryampolu 246 rs. 75 k. ; c domu przytułku w Augustowie 2252 rs. 99 k. i d na ochronkę imienia Johalka 1000 rs. , zabezpieczonych hypotocznie, od których procent odsyła się do banku. Wete rynarzy w gubernii 5 guber. 1, , powiat. 3, nadet. 1. Dom przytułku dla starców i kalek w Suwałkach, fundusz żelazny 31, 110 r. , pensyonarzy 9, z tych 2 zmarło; utrzymanie dzienne 17Va kop. Ochrona dla dzieci prawosławnych i z małżeństw mieszanych posiada dom własny, nabyty w 1880 r. ze składek, na 15 do 25 miejsc; oprócz tego dochód z domu drugiego, wynoszący dotychczas 2089 rubli. Chrześciańskie to warz. dobroczynności istnieje także od r. 1886, posiada przytułek własny. na 12 męż. , utrzymanie którego wr. 1887 kosztowało 183 rs. 80 k. , przyczem udzielono wsparcia 75 osobom 346 rs. Sądownictwo. Sąd okręgowy w Suwałkach; sądy pokojów I okr. w Suwałkach 3; w Kalwaryi, Augustowie i Sejnach po 1; II okr. z prezesem w Maryampolu 2; w Wyłkowyszkach i Władysławowie po 1. Sądy gminne I okr. w pow. suwalskim, kalwaryjskim i sejneńskim po 4, w augustowskim 3; II okr. w pow. maryampolskim 5, wyłkowyskim i władysław, po 4. W r. 1887 popełniono w gubernii przestępstw 17, 522, z nich 528 sądzono w jurysdykcyi ogólnej, pozostałe w sądach pokoju i gminnych. Więzień 2 karnośledcze w Kalwaryi i śledcze w Suwałkach. Pomrów w r. 1887 było 574; spaliło się budowli 1362, ubezpieczonych na sumę 309, 433 rs. Największy pożar w osadzie Pilwiszki dał straty 46, 593 rs. 50 k. W Suwałkach, Augustowie, Maryampolu i Władysławowie są ochotnicze straże ogniowe, w innych miastach i osadach przy zarządach gminnych i w wielu folw. znajdują się podręczne narzędzia do gaszenia ognia. Zabytki archeologiczne na obszarze gubernii ograniczają się do grobów i nasypów z czasów przedhistorycznych. Najpospolitszemi są ziemne nasy py, zwane Pile, któremi Litwini ubezpieczali granice swoje i siedziby od napadów. Pile są to stożkowate kopce, z uciętym wierzchołkiem i podstawą o 2 lub 8 kondygnacyach. Opasywane rowami, wzmacniano kamieniami i ostrokołem. Czasami fortyfikowano niemi obszerniejsze przestrzenie. Najokazalsze nasypy tego rodzaju spotykamy w Szurpiłach pow. suwalski. Do mniejszych należą Jegliniec w tymże powiecie, ze śladami zamczyska; Urdomin pow. kalwaryjski, Netta pow. augustowski; pod wsią Rumbowiczo wielka góra zwana Pilup; na gruntach wsi Pilekalnie grodzisko Ejsta; podobneż na fol. Łakińskie; w Makowszczyźnie za Łubowem kopiec podobny do urdomińskiego,

Suwałki