od północy ku południowi 220 w. a od zachodu ku wschodowi 110 w. Powierzchnia i układ warstw. Odrębność cech charakteryzujących układ powierzchni w obrębie gub. suwalskiej zależy od wyżyny pojezierza bałtyckiego, zalegającej środkową część tejże gubernii. Wchodzi tu ona z obszaru gub. grodzieńskiej i wileńskiej a w części i kowieńskiej na linii Grodno Kowno i zwężając się na lewym brzegu Niemna, biegnie w kierunku zach. północnym, zbliżając się ka Bałtykowi na obszarze Prus wschodnich. Rzeki Szeszupa w dolnym biegu i Hańcza, uprowadzające do Niemna wody tejże wyżyny, wskazują poniekąd jej linie graniczne od płn. wschodu i płd. zachodu. W miarę oddalania się od lewego brzegu Niemna w kierunku płn. zach. wzrasta wzniesienie 400 do 550 st. , w pow. sejneńskim, dochodzące 800 st. w okolicy Suwałk a 940 st. pod Wisztyńcem na granicy Prus wschod. , w pow. wyłkowyskim. W płn. części obszaru gubernii, na praw. brzegu Szeszupy, rozciąga się nizko położona równina dolin Niemna i Szeszupy, ze średniem wznies. 180 st. npm. Góra na płd. Sudarg nad Niemnem wzn. 277 st. , okolica Szak 184 sz. Na linii WładysławówPilwiszki poziom podnosi się do 240 st. Toż samo wzniesienie przedstawia prawie cały obszar pow. maryampolskiego. Wyżyna pojezierza przedstawia ciąg wzgórz kopułowatych lub wałowych, naprzemiany z licznemi kotlinami jeziornemi lub pojeziornemi wypełnione zwykle torfami. Zarówno wzgórza jak jeziora i kotliny mają stały kierunek, przeważnie od płn. ku płd. , a w układzie powierzchni występuje falistość w kierunku prostopadłym do pierwszego. Utworzona przez lodowce, które usypały ten wał morenę z naniesionych, obcego pochodzenia materyałów, glin, żwirów, odłamów skał skandynawskich, wyżyna pojezierza nie zostaje w genetycznym związku z formacyami zalegającemi głębsze warstwy. Najczęściej ten wał dyluwialny spoczywa wprost na kredzie jak w gub. grodzieńskiej. W niektórych miejscach napotkano jednakże utwory trzeciorzędowe, jak piaski lignitowe we wsi Tartak nad Czarną Hańczą, warstwy glaukonitowe w pow. wołkowyskim. W najwyższych punktach spotykamy największe nagromadzenie głazów narzutowych. Na południowych stokach wzgórz leżą grube warstwy żwiru z piaskiem. Wyżyna ta powoli zmienia swój charakter przez stopniowe zanikanie jezior, zamieniających się na torfowiska i zamulanie przez wody wąwozów. Wycinanie lasów ułatwia tę niwelacyjną działalność czynników atmosferycznych. Wielka zmienność w naturze gleby całego pojezierza i ostry klimat sprawiają, iż obszar ten stanowi najniewdzięczniejszą część gubernii. Północna nizina między Niemnem a Szeszupą odznacza się urodzajnością. Wody spływające ze środkowej wyżyny unoszą żyzne cząstki i osadzają na przyległych obszarach. Pokłady marglu czerwonego, pokryte niezbyt grubą warstwą piasku, pozwalają łatwo polepszać glebę. Najżyźniejsze grunta z glebą czarną leżą na pasach czerwonego marglu lodowcowego, towarzyszących biegowi rzek. Południowa równina część pow. suwalskiego i powiat augustowski ma glebę ubogą piaski i żwiry, dla braku materyałów umożliwiających jej poprawę. Z bogactw kopalnych prócz torfów, marglów i glin, znajdują się w wielu miejscach wapienne wydzieliny i osady w warstwach drobnych lub bryłach zlepieńcach z piaskiem i żwirem, używanych na wyrób kamieni młyńskich. W piaskach okolicy Olity znajdują niekiedy kawałki bursztynu. Błotne rudy, znajdujące się w dolinach Szeszupy, Pilwy, Penty, były niegdyś eksploatowane przez budników mazurskich. Źródła słone ma wieś Narawy pow. maryampolski. Powierzchnia gubernii obejmuje 227 mil kw. , 11, 0286 wiorst kw. al. 12, 550 9 klm, Z ogólnego obszaru, wynoszącego 1, 158, 444 dzies. 2, 259, 894 mr. , około 270, 000 dz. zajmują lasy, 482, 000 dz. przypada na grunta orne, do 30, 000 dz. sady i ogrody warzywne, 7, 296 dz. zajmują wody rzek, 60, 921 dz. jeziora i stawy, reszta zaś przypada na zarośla, nieużytki i bagna. Największy obszar bagnisty stanowią tak zwane Pale al. Plinje, zalegające przeszło 12, 000 mr. w kotlinie zaczynającej się od wsi Ingowangi, na zach. krańcu dawnej puszczy puńskiej. Wich obrębie mieszczą się grząskie jeziora Zuwinta i Amalwa. Obecnie oprócz czterech obrębów mieszanego lasu, pokrywa pale karłowata olcha, brzoza, świerk, kruszyna, jarzębina i t. p. , krzewiące się na kępach porosłych bagnem i soczystym mchem, usianym masą żurawin. Brzegi jezior i błotnistych rzeczek Dawiny i Amalwy, zarosłe sitowiem i łoziną, stanowią schronienie błotnego ptactwa. Moczary, poprzerzynane licznemi strumieniami i porosłe twardą trawą, wydają najpośledniejszego gatunku siano, którego zwózka możebna jest tylko w porze zimowej. Miejsca więcej wyniosłe lub osuszone sztucznie stanowią powiększej części nieużytki, . pokryte suchym mchom i gatunkiem drobnej paproci. Stosunki hydrograficzne zostają w ścisłym związku z układem powierzchni. Wyżyna środkowa pokryta jest przez jeziora, których odpływy zasilają całą sieć rzeczek i rzek przerzynających północną nizinę i południową równinę. Jeziora te dotąd nie były badane naukowo. Rozmiary ich i głębokość ulegają sto

Suwałki