pe, par. Karnkowo, odl. 7 w. od Lipna, posia da młyn wodny, 13 dm. , 130 mk. , 341 mr. W 1827 r. 10 dm. , 138 mk. S. wchodziło w skład dóbr Skępe. Według reg. pob. pow. lipnowskiego z 1564 r. wś S. , w par. Wierzbick miała 2 kmieci, poddanych Ezechiela Chełmickiego na całym łanie i pasiecznika. Płacono poboru 1 fl. 5 gr. i 1 solid. Pawiński, Wielkp. I, 313. Br. Ch. Suradowskie Budy, wś, pow. lipnowski, gm. Czarne, par. Karnkowo, odl. 10 w. od Li pna; 8 dm. , 21 mk. , 28 mr. Surakście, jezioro w pow. święciańskim, pod zaśc. Puniszcze. Suranty, wś, pow. rossieński, gm. Rossienie, o 21 w. od Rossień. Suraski powiat, ob. Suraż. Suraszka, wś, pow. wiłkomierski, par. Uciany, uwłaszczona od dóbr Suginty. Suraty, wś, pow. szczuczyński, gm. i par. Grabowo. W 1827 r. było 18 dm. , 106 dm. Mieszka tu drobna szlachta wraz z włościanami Suraż 1. mko nad Narwią, na wprost ujścia rzki Lissa, pow. białostocki, na pograniczu królestwa polskiego, pod 50 57 płn. szer. a 40 37 wschd. dług. , o 30 w. na płd. zchd od Białegostoku, a 111 w. od Grodna odległe, ma w 1878 r. 1119 mk. , w tej liczbie 522 męż. i 597 kob. ; 30 prawosł. , 871 kat. , 218 żydów. W 1775 r. było tu 99 domów; w 1867 r. 3 cerkwie 1 mur. , 2 kościoły katol. 1 mur. , kaplica kat. , 7 domów modl. żydowskich, 176 dm. drew. , 2 sklepy, 1475 mk. 739 męż. , w tej liczbie 1035 kat. , 322 żydów. Do miasta należało 1622 dzies. ziemi 41 pod osadami, 918 roli orn. , 215 łąk, 598 nieużytków; dochód miejski w 1869 r. wynosił 234 rub. Mieszkańcy zajmują się wyłącznie rolnictwem i hodowlą bydła, a także tkaniem płótna; zatrudnienie żydów stanowi drobny handel i po części rzemiosła w 1870 r. było 19 rzemieślników. W mku niema żadnych fabryk ani zakładów przemysłowych; również nieodbywają się targi ani jarmarki. Handel ogranicza się na zaspokojeniu najniezbędniejszych potrzeb życia wieśniaczego. Kościół par. kat. p. w. Bożego Ciała, z drzewa wzniesiony w 1744 r. przez biskupa Załuskiego, zgorzał w 1872 r. Parafia katol. , dekanatu białostockiego, ma 2365 wiernych a z filią Uhowo 3519 dusz. Jest to jedno z najdawniejszych miast dawnego wwdztwa podlaskiego, istniało już na początku XIII w, Erdziwił, synowiec ks. litewskiego Mendoga, postępując w 1241 r. na czele Litwinów, znalazł świeżo przez Tatarów zburzony zamek, który odbudowawszy, ludem swoim osadził. Po śmierci Giedymina S. należał do dzielnicy syna jego Kiejstuta, poczem dostał się WiSłownik Geograficzny T. XI. Zeszyt 128. toldowi. W 1391 r. Krzyżacy podpłynąwszy Narwią na statkach zajęli tutejszy zamek. Władysław Jagiełło nadaje w 1391 r. Ziemowitowi IV, ks. mazowieckiemu, Drohiczyn, Mielnik, S. Suraż castrum et districtum in terra Drohiczensi i Bielsk Kod. Maz. , 111. Następnie przechodzi znów do Litwy. We czwartek po podwyż. św. Krzyża 1440 r. Kazimierz, w. ks. lit. , przywilejem wydanym w Mereczu, nadaje miastu Surasz, tak wyznawcom rzym. jak i greckiej wiary, prawo magdeburskie na wzór Wilna, Kowna i Brześcia, z uwolnieniem na zawsze od płacenia kapczyzny ab exactione tabernalium alias kapia. W przywileju Aleksandra, w ks. litew. , wydanym w Grodnie 1501 r. w pierwszy piątek po św. Bartłomieju, czytamy ażeby mieszczanie byli w stanie opłacać nam podatki, umyśliliśmy miasto rozprzestrzenić; lecz ponieważ grunta miejskie, zwane służebne, ciągłe i dziakielne tributorie vulgo dziakielne są opuszczone, chcąc przeto zaradzić temu, bez uszczerbku dawnych posiadaczy, poleciliśmy Mik. Mikołajewiczowi Radziwiłłowi, podczaszemu litew. , namiestnikowi bielskiemu, ażeby opuszczone grunta połączył, objechał i granice oznaczył; co uskuteczniwszy, ma nam przedstawić do potwierdzenia. Z tych gruntów obowiązani będą mieszczanie dawać plebanowi greckiego i łacińskiego kościoła, dziesięcinę snopową; pozwalamy im mieć w domu żarny, podczas suszy i powodzi; nadajemy wrąb w lasach na budowę, wolne rybołówstwo w Narwi i stawianie na niej jazów; włościan okolicznych uwalniamy od opłaty targowego. Pospólstwo, wraz z wójtem, wybierać ma corocznie trzech rajców, ci zaś łącznie z pospólstwem obiorą burmistrza. Stanowimy, ażeby za winy sądowe, inaczej potoczne zwane, pobierano tylko 10 szelągów, które czynią 16 ternarów, a za pamiętne 4 szel. testimonialis vero alias pamiethnego. Opłatę zwyczajną, kuniczą zwaną, która pobieraną była, gdy spór wiodące strony pogodziły się bez wiedzy sądu, uchylamy zupełnie, jakoteż i wszelkie ruskie zwyczaje Baliński i Lipiński, Star. Polska, II, 1315. Z opłaty na potrzeby wojenne, wynoszącej 20 gr. , można wnosić, że S. w pierwszej połowic XVI w. stał niżej od wielu innych miast Podlasia. Po przyłączeniu wwdztwa podlaskiego do Korony, S. należąc do dóbr królewskich, zwany był w 1590 r. dzierżawą tenutą i należał do Sapiehów, następnie wraz z przyległościami stanowił uposażenie stołu królewskiego, w 1638 r. należał do dóbr, na których ubezpieczone było uposażenie królowej Cecylii Renaty, poczem zamieniony został na sstwo niegrodowe, które w 1771 r. , po Piotrze Zalewskim, podkomorzym ziemi nurskiej, posia38

Suradowskie Budy

Suradowskie

Budy

Surakście

Suranty

Suraski

Suraszka

Suraty

Suraż 1