siły 833 a rozchody 406 tal. W r. 1809 było w S. i na przedmieściu Błoniu około 1700 mk; 1816 r. 1689 mk. ; 1837 r. 2305 mk. ; 1858 r. 2455 mk; 1871 r. 2746 mk. W r. 1848 mówiło tylko po polsku 2167 mk. , tylko po niemiecku 67, obudwoma zaś językami władało 428 mk Przedmieście Błonie ma 53 dm. i 491 mk. i tworzy z miastem i leśniczów ką okrąg, który w r. 1885 liczył 293 dm. , 654 rodzin, 3130 mk. 1446 płci męż. , 1684 żeń. , 2878 kat. , 209 prot. , 43 żyd. i 3060 ha 1752 roli, 505 łąk, 591 lasu. Las miejski zowie się Świętomarcińskim od św. Marcina, który, jak mówi podanie, siedział tam na pu stelni, i graniczy z innemi lasami, które się gają na Szląsk i popod Krotoszyn. W tych lasach, o 3 1 2 klm. na płn. zach. od S. , 2 klm, na płd. zach. od Chwaliszewa, znajduje się okop kolisty, 380 kroków obwodu i 3 1 2 mt. wysokości; miało tu niegdyś stać zamczysko, którego dziedzic, jak niesie podanie, takie posiadał skarby, że mógł wybrukować tala rami drogę do samego Poznania. Pod S. od kopano kilka cmentarzysk z popielnicami i różnemi przedmiotami z kamienia, bronzu i że laza, opisanemi przez Wł. Jażdżewskiego. Przywilejem z d. 26 grudnia 1457 r. miasto uzyskało różne swobody od króla Kazimierza za wstawieniem się Mikołaja Gruszczyńskie go, ststy odolanowskiego; w r. 1604 Zygmunt III nadał podobny przywilej. W r. 1524 znajdowała się w S, komora celna; r. 1638 spalono tu Małgorzatę Turowczynę, posą dzoną o czarodziejstwo. S. wchodziły w skład ststwa odolanowskiego. Wójtowstwo miej scowe trzymał około r. 1773 75 doktor de la Casa; toczące się o nie i o granice ststwa spory rozsądzić miała wyznaczona uchwałą sejmową komisya Konstyt. , 151 2. Zabrane przez rząd pruski, przeszły w r. 1819 na własność księcia ThurnTaxis. Dawne przy wileje miasta zebrał i ogłosił C. F. W. Altman w r. 1866. E. Cal. Sulmin 1. 1717 Sulmino, dobra ryc, pow. gdański górny, st. p. i kol. Lubiewo o 3, 5 klm. , par. kat. Żukowo. Leży niedaleko Raduni, na wzn. 366 st. npm. , w malowniczej okolicy, tuż nad granicą pow. kartuskiego, ma 618 ha 181 roli or. , 74 łąk, 270 lasu; 1885 r. 11 dm. , 26 dym. , 94 mk. kat. , 65 ew. , 1 żyd. ; szkoła ew. , mlekarnia, hodowla owiec rasy Rambouillet i Negretti. Przy dworze park z staremi lipami i dębami. Na końcu ogrodu grobowiec familii v. Gralath, do której dobra te już w r. 1858 należały. R. 1742 posiadał je Conradi, który w Jankowie utworzył zakład wychowawczy dla chłopców ob. Land und Leute d. Landkr. Danzig v. Brandstaeter, str. 183. Przywilej krzyżacki z r. 1340 opiewa, że Sulmin obejmuje wraz z sołec twem włók 40 ob. Odpisy Dregera w Peplinie, str. 58. Według taryfy z r. 1648, gdzie uchwalono pobór podwójny a akcyzę potrójną, płacił tu Jackowski od 4 włók osiadł. karcz. , 4 ogr. , 10 fl. . 12 gr. ob. Roczn. T. P. Nauk w Pozn. , 1871, str. 174. Podług taryfy na symplę z r. 1717 płacono 1 zł. 6 gr. ob. Cod. Belnensis w Peplinie, str. 83. Mesznego pobierał prob. ztąd 17i0 r. 6 kor. żyta i tyleż owsa ob. Wizyt. Szaniawskiego, str. 140. R. 1780 było 37 kat. i 24 akat. Wizyt. Rybińskiego, str. 234; dziedzicem był Gdańszczanin Conradi. 2. S. , dziś Rychtowo ob. , wś, której śladem jest ta drobna osada, w powiecie kartuskim. Tu za czasów krzyżackich odbywały się sądy pod przewodnictwem komtura gdańskiego; tu zbierali się też z okolicy zobowiązani do służby zbrojnej, których było 60. S. i Mąkocin stawiały 2 zbrojnych jeźdźców. R. 1439 nadaje zakon dobra tutejsze rajcy gdańsk. Bert. Buramer ob. Zeitsch. d. Westpr. Gesch. Ter. , VI, 136. Kś. Fr. Sulminek, niem. Conradienhof, wyb. do Sulmina, pow. gdański górny. W najnowszym spisie niewymienione. Nazwę niem. przybrało od rodziny Conradi, do której dawniej należało. Kś. Fr. Sulmów, w XVI w. Schulymowo, Sulimów majus et minus, wś, fol. i dobra, pow. turecki, gm. i par. Goszczanów, odl. 22 w. od Turka, 2 w. od Koźminka, ma 24 dm. , 384 mk. wraz ze wsią Sulmówek. W 1827 r. 19 dm. , 170 mk. Dobra S. składały się w 1885 r. z fol. S. i Sokołów, rozl. mr. 1211 fol. S. gr. or. i ogr. mr. 366, łąk mr. 13, past. mr. 38, lasu mr. 47, nieuż. mr. 24; bud. mur. 17, drewn. 15; płodozm. 6 i 9pol. ; fol. Sokołów gr. or. i ogr. mr. 228, łąk mr. 8, past. mr. 3, lasu mr. 462, nieuż. mr. 22; bud. mur. 3, drewn. 1; płodozm. 7pol. , las urządzony. Wś S. os. 24, mr. 239; wś Sokołów os. 24, mr. 95. Dobra te w ostatnich czasach były własnością Unrugów. W 1533 r. S. majus, miał 1 łan, 1576 r. 2 łany; S. minus dziś Sulmówek 1553 r. 2 łany, 1576 r. 1 2 łanu Pawiński, Wielkop. , II, 223, 224. Br. CL Sulmówek 1. wś i fol, pow. turecki, gm. i par. Goszczanów, odl. 22 w. od Turka. Wś ma 4 dm. ; co do ludności ob. Sulmów; folw. ma 1 dm. , 40 mk. W 1827 r. 2 dm. , 18 mk W 1885 r. fol S. rozl. mr. 214 gr. or. i ogr. mr. 158, łąk mr. 46, zarośli mr. 3, nieuż. mr, 7; bud. mur. 1, drewn. 5, wiatrak. Wś 8. os. 6, mr. U. 2. S. Chrustny, w XVI w. Schulymowko, wś i folw. nad strugą Białoś, pow, kaliski, gmina Staw, parafia Chlewo, odl od Kalisza 25 w. Wś ma 2 dm. , 34 mk. ; folw. 3 dm. , 50 mk W 1878 r. fol. S. Chrustny rozl. mr. 185 gr. or. i ogr. mr. 146, łąk mr. 28, past. mr. 4, nieuż. mr. 7; bud. z drze Sulmin Sulmin Sulminek Sulm