ciu chęć zbudowania klasztoru. W nadaniu j tem otrzymali cystersi obok dochodu z dziesięcin i obowiązek zarządzania kościołem w Bałdrzychowie. Akt fundacyjny wydany przez ks. Kazimierza in ecclesia sancti Bla sii 10 sierpnia 1176 r. , nadaje klasztorowi wieś Sulejów z przyległościami Strzelce i Dąbrowa, tudzież Górę, Bałdrzychów, Businę, Kępinę, Prusinowice, Mianów, Szczepanów, Piotrów położone w okolicy Szadka i Zgierza. Prócz tego otrzymywać będą zakonnicy z cła sandomierskiego 13 miar plaustratos soli prowadzonej z Rusi de Russie i koryto soli w Krakowie, tudzież 9 bobrów z komory książęcej. W dwa lata 1178 r. uzupełnia książę uposażenie dodatkowem nadaniem. W obu aktach uczestniczy arcybiskup gnieźn. , ustępujący zaraz dziesięcin z nadanych klasztorowi wsi. W 1206 r. Leszek Biały potwierdza nadanie Okaliny i Gojcowa przez mistrza Wincentego, prob. kollegiaty sandomierskiej. Na wiecu w Mikulinie pod Jeżowem tenże mistrz Wincenty obdarza klasztor wsiami Czerników i Gojców. Roku 1213 Iwo kanclerz późniejszy biskup krak. nadaje fratribus de Sylio praedium novum quod dicitur Dobrech Kod. dypl pol. , III, 10. Leszek Biały ibid. , V, 23 daje J221 r. część we wsi Świeciechowie; inną część tamże kupili zakonnicy jure hereditario od Konrada i Malissy, synów Rodoani Radwana. W Iłowie 1224 r. nadaje ks. Konrad mazowiecki Iłów z kościołem, Lubotyn z cłem i dwoma jeziorami, pół Wysocka z połową jeziora i bobrami na jeziorze i Wiśle. Leszek ks, krakowski nadaje 1224 r. wieś Łęczno koło Piotrkowa, której posiadacz Chocimir ustępuje praw swych opatowi za 80 grzyw, srebra. Darowiznę tę potwierdza ks. Konrad 1238 r. Księżna Grzymisława daje klasztorowi bobry po obu brzegach Pilicy od ujścia rz, Czarnej do ujścia Błogiej. Władysław Odonicz nadaje 1232 r. wieś Strasoviz, należącą do naroku grodu Wilem domysły wydawców Kod. dypl. pol. i Kod. Wielkp. co do położenia tej wsi i grodu są wątpliwe. Bolesław syn Konrada, ks. sieradzki, udziela 1233 r. prawo połowu bobrów po obu brzegach Neru, w obrębie Bałdrzychowa. W 1237 r. w obecności ks. Bolesława, kasztelan żarnowski Pakosław sądzi we wsi Błogie spór o granicę między posiadłościami klasztornemi i dziedzicami częściowymi z Wójcina. Komornik Bogdan za zgodą stron w obec opola coram vicinia granicę przeprowadził i wyrąbał. Klasztor dał dziedzicom z Wójcina za pracę przy wyrąbywaniu granicy 15 miar miodu Kod. dypl. poL, I, 41. W 1239 r. ks. Bolesław Wstydliwy potwierdza nadanie klasztorowi wsi Kępiny przez Fulkona, arcyb. gnieźnieńskiego. Kazimierz ks. kujawski nadaje 1242 r. wieś Dobrcham cum lacu. Gdy klasztor zamienił wś Lubotyn z bisk. kujawskim na Borkowice, o granice tej ostatniej wynikł spór z opatem Witowskim, ztąd ks. Konrad nakazał 1242 r. rozgraniczenie. Jak widzimy klasztor cieszy się gorącem poparciem ze strony książąt i duchowieństwa. Na prośbę zakonników Grzegorz IX przyjmuje 1229 r. klasztor pod swą opiekę i potwierdza posiadłości i przywileje otrzymane od książąt. Akt papiezki wymienia w liczbie wsi Milejów z prawem połowu bobrów na rzece Luciąży. W 1234 r. potwierdza tenże papież nadane przez arcyb. Fulkona dziesięciny z 7 wsi w pow. opoczyńskim. Tak bogate uposażenie pozwoliło zakonnikom przystąpić do budowy kościoła, który ukończono i poświęcono w 1232 r. Dopełniający ten akt Fulko, arcyb. gnieźn. potwierdził nadanie z 1176 r. W 1242 r. Konrad, ks. Krakowa i Łęczycy, potwierdza przywileje i posiadłości klasztoru. W 1249 r. Ziemowit ks. mazowiecki w Piotrkowie, wynagradzając klasztor za uczynioną zakonnikom obrazę nos contigit offendisse i w zamian za posiadany przez klasztor Iłów, nadaje deo atque capellanis nostris de Suleow wieś Mogielnicę z kaplicą, dwoma Otaląźami, bobrami, karczmami Kod. Maz. , 339. Nadanie to potwierdził i rozszerzył nieco Ziemowit, ks. mazowiecki i na Wiznie, 1313 r. , który następnie nadał tym posiadłościom prawo niemieckie w 1317 r. tamże, 340. Pomyślny rozwój klasztoru przerwał na czas jakiś napad Tatarów, którzy w 1260 r. nie tylko złupili majątki klasztorne z ludzi i bydła, ale pomordowali lub uprowadzili wielu braci. W klasztorach polskich utraciło życie 50 cystersów, wedle świadectwa jednego z ówczesnych opatów, opisującego tę klęskę w liście wyprawionym do któregoś zagranicznego klasztoru Kod. Małop. , II, 112. Zdaje się, że jakieś skandale i niesnaski w łonie zakonu wywołały wmieszanie się francuzkiej kapituły cystersów w sprawy zakonników sulejowskich, których zamierzano osadzić w opuszczonem z powodu napadów pruskich Byszewie wielkopolskim i oddać im, również opuszczony, szpital św. Gotarda nad Wisłą, naprzeciw Włocławka, Uposażenie szpitala zabrał biskup kujawski Michał, a klasztor sam filią lubiązkiego spalili Prusacy, pozabijawszy zakonników i przeora list opata lubiązkiego, w Dok. kujaw. i mazowiec. Ulanowskiego, str. 198, Nr. 25. Wypadki te zaszły około 1260 r. W 1285 r. z rozporządzenia kapituły zakonu, opat Morimundu od którego wywodził się klasztor nadpilicki; polecił czterem opatom polskich klasztorów, rozpatrzenie i rozsądzenie sprawy

Sulejów