pewne odnieść to trzeba do S. sandomierskiego. Proponowany zjazd w S. przyszedł do skutku w r. 1422, lecz spełzł na niczem Kod. Litew. Racz. , 289 i Cod. Epist. V t. , 561. W r. 1424 król Władysław darował bisk. włocławskiemu Janowi kawał ziemi nad Wisłą, między S. i Fordoniem, pozwalając wystawić tam dwór, domy i szpichlerze; stąd powstało może mylne mniemanie, jakoby S. był miastem biskupiem. Wr. 1441 i 14, 43 zastawił król Władysław Mikołajowi z Sciborza z Szarleja, kaszt. inowrocławskiemu, S. i inne dzierżawy, a w r. 1457 król Kazimierz Janowi z Kościelca, podkomorzemu dobrzyńskiemu Kod. Dyp. Pol. Rzyszcz. , II. W r. 1458 dostawiło miasto jednego żołnierza pieszego na wyprąwę malborską. Przywilej lokacyjny z r. 1325 potwierdzili Zygmunt I w r. 1538, Stefan, Zygmunt III, Władysław IV, Jan Kazimierz, Michał, Jan III i August II w r. 1702. Z dzierżawy soleckiej miasto, folw. i holendry opłacał w r. 1771 Tadeusz Jaraczewski 1000 złp. kwarty i 469 złp. 21 gr. hyberny. Następnego roku 1772 dostał się S. pod panowanie pruskie. W r. 1848 znajdował się przez pewien czas w ręku Polaków. Ob. Soleckie Holendry. 3. S. Biskupi, wś kośc. i okrąg miejski, pow. i dekan. średzki, o 6 klm. na zach. płn. od Nowego Miasta i 15 klm. na płd. od środy, na praw. brzegu Warty stare koryto, par. i szkoła w miejscu, poczta w Nowem Mieście Neustadt a. d. W. , st. dr. żel. na Chociczy Falkstaedt o 4 1 2 klm. ; 50 dm. i 338 mk. S. znany już był w r. 1244 Kod. Wielk. , n. 242 i stanowił własność biskupów poznańskich. Tu zmarł w r. 1253 Boguchwał II i stąd wysyłał Boguchwał III w r. 1257 Kod. Mazow. , str. 22 bisk. mazowieckiemu pozwolenie na poświęcenie kościoła w Sochaczewie i 2 ołtarzy w Błoniu. W r. 1301 stanęła tu między duchownymi ugoda, odnosząca się do Głogowy z pod Raszkowa; r. 1303 bisk. poznański Andrzej przekazuje grunta biskupie kościołowi w S. , bierze w zamian za nie Szeligi, nabyte przez proboszcza miejscowego, i wciela takowe do Witowa. R. 1355 zmarł w S. bisk. Wojciech Pałuka. Przywilej króla Kazimierza z d. . 1 marca 1357, potwierdzający posiadłości arcyb. gnieźnieńskich Kod. Wielk. , n. 1354, wymienia nie ten Solce lecz osadę pod Opatówkiem, w Kaliskiem. W r. 1360 biskup Jan nakazuje składać daniny z Winnej Góry do S. , który przeto już wówczas był centrem klucza i niezawodnie miał dwór, gdzie zmarli wspomniani powyżej biskupi; r. 1432 bisk. Stanisław wystawić tu kazał młyn wodny; r. 1642 bisk. Szołdrski pozwala Hieronimowi z Pigłowic Manieckiemu, podsędkowi poznańskiemu, porobić w okolicy 8. , na Warcie, upusty do młyna, z zastrzeżeniem mielenia tamże słodu do browaru soleckiego. Według inwentarza dochodów biskupich, spisanego w r. 1564 ks. Jabczyński, Rys hist. m. Dolska, 104 9, było w S. łanów 6 1 2, kmieci osiadłych na połłankach 10, każdy z nich składał baraniego po 5 gr. , żolędnego po 2 wiertele owsa, 2 kapłony i 15 jaj. Łanów pustych było 1 1 2; karczma miejscowa opłacała 28 gr. a ogród karczmarski 6 gr. Więciornego, gdy stawiają więcierz na wylewkach rzecznych, od każdego stawienia dają groszy pięć. Z łąk, zwanych Staciwy i Pod Osinami, zbierano około 7 kup siana. Ogrodów było trzy na pożytki dworskie. Na Warcie stał młyn, z którego młynarz składał trzeciznę, wynoszącą około 6 małdrów i tyczył dwa wieprze dla dworu. Pod S. były wówczas gęste lasy, gajo i zarośla. Dochody biskupie z całego klucza soleckiego wynosiły 87 1 2 grzywien 6 gr. 6 den. , czyli 140 flor. gr. 6 den. w gotówce, 8 małdrów 1 1 2 ćwiertni owsa czynszowego, 24 1 2 kóp i 25 jaj, 2 małdry 10 ćwiertni owsa żolędnego i 116 kur małgorzatek. Klucz ten składał się z osad Brzezie, Chrustowe, Krzykosy, Mądre, Nadziejewo, Ołaczewo, Pętkowo, Pieczkowo, Rogusko, Solec, Winnagóra, Witów i Zajezierzw. Rząd pruski zabrał tę majętność; po wkroczeniu atoli Francuzów do Polski nadał ją Napoleon I, oprócz Nadziejewa, Pętkowa i Mądrego, generałowi Henrykowi Dąbrowskiemu, którego spadkobiercy sprzedali S. Aleksandrowi ks. Czartoryskiemu. W r. 1578 zarządzał S. Franciszek Solnik, urzędnik pana bydgoskiego; było wówczas 16 zagrodn. , 6 komorn. i karczma z rolą; w r. 1618 płacono od 16 zagrodn. z rolą po 6 gr. z kwarty karczmarskiej 7 1 2 gr. , od 2 komorn. bez bydła po 2 gr. i od koła korzecznego 24 gr. , czyli razem 4 złp. 11 gr. 9 den. podatku. Pod S. odkopano grobowisko skrzynkowate, w którem znaleziono popielnicę ze szczątkami przedmiotów żelaznych i bronzowych. Kościół pod wez. św. Katarzyny, istniał już przed r. 1302; spustoszony podczas wojny szwedzkiej, dźwignął się około 1659 r. ; bisk. poznański Wojciech Tholibowski poświęcił w nim trzy nowo ołtarze. Stawiany z drzewa, kilkakrotnym ulegał przebudowom. W r. 1639 istniało przy nim bractwo miłosierdzia. Księgi kościelne zaczynają się od r. 1746. Par. liczącą 2787 dusz składają Baba, Bogusławka, Borowo, Borowskie Holendry, Bronisław, Ciołki, Kokczynowe, Krzykosy, Kurzydół Koepernik, Lubrza, Małaszok, Młodzikowo, Młodzikowskie Holendry, Rogusko, Solec, Sulęcin, Sulęcińskio Holendry i Przymiarki, Wiktorowo i Witów. Szkoły parafialne znajdują się w Krzykosach, Solcu, Wiktorowie i na Holendrach Sulęcińskich. Szkoła istniała w S. w r.

Solec