ły realnej. W r. 1872 założono państwową wyższą szkołę realną, do czego i gmina znacznie się przyczyniła, a otworzono ją jako 4klasową wr. 1873. Odtąd przybywała co rok jedna klasa aż do 7mej. Szkoła ta mieściła się zrazu w wynajętym budynku. W r. 1880 stanęła jedna część budynku, do którego przesiesiono część zakładu, w r. 1885 skoń czono budynek kosztem 75, 000 złr. i odtąd mieściła się cała szkoła we własnem piętrowem zabudowaniu. Gdy frekwencya uczniów poczęła się zmniejszać, zaczęto od r. 1881 przeistaczać stopniowo szkołę realną na gimnazyum wyższe, co też ostatecznie nastąpiło w r. 1888. Pożar zniszczył w r. 1886 cały budynek i wszystkie zbiory naukowe do szczętu, poczem gimnazyum mieścić się znowu musiało czas jakiś w domu wynajętym. Ze szkół ludowych istnieją 4klasowa etat. męzka, 4klas. etat. żeńska i etat. 1klasowa na Łanach. S. jest siedzibą starostwa i urzędu podatkowego, sądu powiat, , urzędu poczt, i telegr. , rady szkolnej okręgowej, wydziału powiatowego. Ludność miasta zajmowała się częścią handlem, częścią rzemiosłem; przedmieszczanie uprawiali rolę i niewiele różnili się od włościan. Handel polegał głównie na sprowadzaniu wina węgierskiego, do czego S. , leżący przy jednym z głównych traktów do Węgier, był bardzo odpowiednim, dalej na pędzeniu wódki, warzeniu piwa, syceniu miodów i propinacyi temi napojami. Według ordynacyi cechów miasta Stryja z r. 1635 istniało tu 6 cechów szewcki liczył 7 braci, garncarski 3, krawiecki 8, kuśnierski 12, tkacki 5, kowalski i ślusarski 8. Prócz tych byli jednak i inni, nietworzący cechów 1 postrzygacz, 1 kołodziej, 6 piekarzy, 7 przekupniów, 1 słodownik, 1 bednarz, 1 cyrulik zwany także chirurgiem Bostel, 1. c, str. 612. W r. 1652 ustał ruch rzemiosł w skutek wojny kozackiej, głodu i zarazy. Jedni rzemieślnicy opuścili swoje warsztaty i wyszli z miasta, drudzy wymarli podczas zarazy, inni doprowadzeni do ostatecznej nędzy nie byli w stanie płacić podatków. Podatki płacą w tym roku tylko 1 szewc, 1 krawiec, 3 kuśnierze, 1 rzeźnik, I kowal, 7 piekarzy i przekupniów, 1 łaziebnik. Obecnie, po pożarze z r. 1886, przemysł dopiero w zawiązku. Na wymienienie zasługują tartak parowy i warsztaty kolei państwowej. Pod względem handlowym ma S. bardzo korzystne położenie. Wybiega ztąd kolej w 4ch kierunkach do Lwowa, do Stanisławowa, do Sambora i przez Skolo, Ław oczne do Munkacza na Węgrzech. Istnieje tu fundusz pożyczkowy dla przemysłowców i rękodzielników, założony przez radę miejską w r. 1861. Majątek zakładowy wynosił z końcom r. 1886 złr. 2693. O założeniu miasta nie mamy wiadomości. Według podania była tu niegdyś pustelnia wśród lasów, następnie powstał kościół, dokoła niego z czasem osada. Ponieważ pustelnik był założycielem osady, więc też i miasto ma w herbie pustelnika. Pierwsza historyczna wzmianka o mieście sięga r. 1396. D. 29 lutego tegoż roku wyrokuje Jan, archidyakonlubelski, z polecenia papieskiego, w sprawie spornej o młyn w Zboiskach pomiędzy Janem Rusinem, rektorem parafii N M. P. , a miastem Lwowem, a z wstępnych słów tego dokumentu dowiadujemy się, że już wówczas istniał w Stryju w dokum, czytamy Stryg kościół parafialny Liske, A. G. Z. , III, 115. Drugą wzmiankę o pow. stryjskim districtus StrigensiB znajdujemy w dokumencie z d. 24 września 1398 r. , którym Piotr, biskup krakowski, odgranicza biskupstwo przemyskie od arcybiskupstwa halickiego Liske, A. G. Z. , VII, 41. Stryj i pow. stryjski był królewszczyzną. W r. 1403 nadaje tę królewszczyznę Władysław Jagiełło swemu bratu Świdrygielle; tenże nie przyjął jednak tej posiadłości Długosz, X, 554. Następnie uległo miasto niezawodnie zupełnemu zniszczeniu, skoro Władysław Jagiełło w r. 1431 wydaje przywilej zezwalający ażeby waleczny rycerz Zaklika, zwany inaczej Tarło ze Szczekarzewic, na nowo miasto osadził. Osiadających obdarza król prawem niemieckiem, przeznacza grunta w przestrzeni mili drogi powyżej i tyleż poniżej rzeki, z wolnym połowem ryb w tejże rozległości; zapewnia wolny wrąb w lasach na budowanie domów, pozwala wystawić sukienice, golarnie na wzór innych miast; uwalnia mieszkańców na lat 10 od czynszów, danin i poborów; zaprowadza targ w sobotę, jarmarki w pierwszą niedzielę po Bożem Ciele i na św. Bartłomiej, po tygodniu trwać mające; pozwala tychże miar i wag co i we Lwowie używać, wielkierze stanowić; zakazuje ażeby w przestrzeni gruntów miastu nadanych, nikt się nie ważył rzemiosłem zajmować i karczem zakładać Baliński, Star. Polska, II, 628. Dokumentem wydanym we Lwowie d. 3 kwietnia 1460 r. nadaje Kazimierz Jagiellończyk miastu Stryjowi ponownie prawo magdeburskie, a mieszczan uwalnia od juryzdykcyi wojewodów, kasztelanów, starostów i innych urzędników a poddaje sądownictwu wójta miejskiego, odpowiedzialnego jedynie przed sądem królewskim Arch. kraj. we Lwowie, T. , t. 14, str. 373. W skutek tego poczęli do S. napływać osadnicy, a miasto leżące na drodze do Węgier, zaczęło prowadzić ruchliwy handel. Ponieważ Lwów posiadał przywilej zniewalający wszystkich kupców, a więc i stryjskich, by przejeżdżali z towarem przez to miasto i towar swój tam

Stryj