spławiają niekiedy drzewo. Jezior niewiele i to nieznaczne. Z błot najważniejsze pod wsią Niznie, mające długości i szerokości po 1 1 2 w. , Hałe długie 3 w. , szer. 1 w. , Podrzecze dł. 2, szer. 1 1 2 w. ; Chutorskie dł. 2 w. , szer. 100 sażeni i pomiędzy wsiami Borszczowa, Hryniewo i Słuczki dł. do 5 w. , szer. od 1 2 do 4 w. Lasów obecnie niewiele, zajmują wraz z zaroślami, zaledwie 15 ogólnej przestrzeni. W 1867 r. było w powie cie bez Staroduba i Fohara 101279 mk. , w ogóle zaś po 1963 mk. na 1 milę kw. Oprócz prawosławnych było 29 katol. , 89 jedynowierców, 15597 rozkolników, 28 protestan tów i 1563 żydów. Pod względem etnogra ficznym masę ludności stanowią Małorusini do 75 dalej Wielkorusy 21 pozostałą zaś część stanowią żydzi. Główne zaję cie mieszkańców stanowi rolnictwo i uprawa konopi, po części zaś sadownictwo; wielu tak że zajmuje się w fabrykach, furmaństwem i wychodzeniem na zarobek. Pod względem przemysłowym w 1870 r. było 63 fabryk, za trudniających 690 robotników i produkują cych za 337966 rs. W 1859 r. było w po wiecie 359 miejsc zamieszkałych S. , mko nadetatowe Pohar, 4 osady Woronok, Elenka, Łużki i Młynok, 1 miasteczko Ponurowka, 2 słobody, 80 siół, 88 wsi i 182 drobnych osad. W 1870 r. było tu 95 cerkwi prawo sławnych i 4 jedynowiercze. Marszałkami powiatu starodubowskiego byli 1703 r. Aleksander Lettau, 1767 88 Bolesław Biszping, 1773 93 Jan Biszping, Gabryel Kierło h. Płomieńczyk. J. Krz. Starodubie, część wsi Hałajki ob. , w pow. taraszczańskim. Starodubka, wś nad Dnieprem, pow. rzeczycki, przy gośc. poczt. rzeczyckoCzerni howskim, w 4 okr. pol. rzeczyckim, gm. Chołmecz, ma 25 osad; grunta wyborowe, łąki obfite. A. Jel. Starodubówka, wś, pow. orszański, gm. Lubawicze, ma 5 dm. , 40 mk. , z których 6 zajmuje się wyrobem wozów, sań i t. p. Starodwór, wś, pow. siebieski, w 1 okr. pol. do spraw włośc. , gm. Sinoziero, w 1863 8 dusz rewiz. Starodworce 1. folw. i wś, pow. lidzki, w 3 okr. pol. , gm. Szczuczyn, okr. wiejski Krasne, o 3 9 w. . od Szczuczyna, 12 dm. , 138 mk. podług spisu z 1865 r. 28 dusz rewiz. ; własność Gościewiczów. 2. S. , okolica, pow. lidzki, w 3 okr. pol. , o 10 w. od Szczuczyna, 3 dm. , 33 mk. 3. S. , wś włośc. , pow. lidzki, w 4 okr. pol. , gm. okr. wiejski i dobra skarbowe Wasiliszki o 5 w. o 39 w. od Lidy, ma 9 dm. , 2 mk. prawosł i 100 katol. w 1865 r. 45 dusz rewiz. . 4. S. , wś, tamże, o 5 w. od Wasiliszek, w 1865 r. 7 dusz rewiz. ; własność Tabeńskich. 5. S. , okolica szlach. , tamże, o 3 w. od Wasiliszek, ma 7 dm. , 53 mk. katol. w 1865 r. 7 dusz rewiz. . 6. S, wś, pow. grodzieński, w 4 okr. pol. , gm. Źydomla, o 21 w. od Grodna. 7. S. , wś, pow. miński, w 1 okr. pol. mińskim, gm. Ostrożyce, ma 4 osady. J. Krz. Starodworski 1. Młyn, niem. Althoefchener Muehle, osada, pow. międzychodzki Skwirzyna, o 5 1 2 klm. na zach. połd. od Skwirzyny, 2 klm. na półn. od Starego Dworku, nad Obrą, dopł. Warty; 4 dm. i 82 mk. Młyn ten wystawił około r. 1710 Józef Gurowski, opat bledzewski. 2. S. Staw, niem. Alte Haus See, w tejże okolicy, o 10 klm. na połd. wschd. od Skwirzyny, pod Rojewem. E. Cal. Starodworskle leśnictwo 1. niem. AltHoefchen, pow. międzychodzki Skwirzyna, na obszarze Starego Dworku. 2. S. , niem. Altenhof, pow. międzyrzecki pod Brojcami Braetz, na obszarze Starego Dworu. Starodworszczyzna, folw. nad rz. Sworotwą, pow. nowogródzki, w pobliżu mka Poczepowa, w 2 okr. pol. horodyszczańskim; grunta wyborowe szczercowogliniaste, łąki obfite. A. Jel. Starodworzyszcze, wś, pow. wileński, w 2 okr. pol. , gm. Giełwany, okr. wiejski i dobra, hr. Kossakowskich, Soboliszki, o 6 w. od gminy, a 64 w. od Wilna, ma 7 dm. , 29 mk. katol. i 21 starów, w 1865 roku 4 dusze rewiz. . Starogard, niem. Preusisch Stargard, dok. 1186 i 1198 r. Starigrod, Stargrod, Staregarde, miasto powiat. w Prusach zach. , w równinie otoczonej lasami, na praw. brzegu Wierzycy, wzn. 116 stop npm. , o 2 mile na zach. od Pelplina, pod 53 58 płn. szer. i 36 12 wsch. dłg. od F. , st. dr. żel. na przestrzeni Tczew i Chojnice. Gleba składa się z piasku, gliny, a w dolnych warstwach i z marglu. Mieszkańcy trudnią się rolnictwem, drobnym handlem i przemysłem. Tutejszy cech szewcki liczył 1883 r. około 100 majstrów. Znajduje się tu fabryka machin, 2 fabryki tabaki t. zw. Kowieńskiej, którą wysyłają w obce kraje. Co rok odbywa się tu 6 jarmarków. Jest też fabryka spirytusu, młyn i tartak, kilka garbarni, spółka pożyczkowa, towarz. czeladzi rzemieślniczej, landratura, sąd okręg. , urząd poborowy, magazyn wojskowy, kasa powiatowa, 2 szwadrony huzarów, komenda batalionu obrony krajowej, urząd poczt. I klasy. Z S. rozchodzi się 5 szos w różne strony, mianowicie do Pelplina, Tczewa, Skarszew, Chojnic i Lubichowa. Szkoła miejska i wyższa szkoła dla dziewcząt liczyły 1887 r. 834 dzieci, 14 klas i 7 nauczycielek; prywatna szkoła przygotowawcza dla dziewcząt liczyła 65 dzieci. Zakład dla ewang. preparandów od

Starodubie

Starodubie

Starodubka

Starodubówka

Starodwór

Starodworce

Starodworski

Starodworskle leśnictwo

Starodworszczyzna

Starodworzyszcze

Starogard