Stangenberg, ob. Sztembarg i Sztembark. wś, pow. brunsberski, st. p. , tel. , kol. żel. Brunsberga; 712 ha, 25 dm. , 108 mk. Stangendorf 1. wś w Pomezanii, na holędrach, tuż nad praw. brzegiem Wisły, pow. kwidzyński, st. p. Rundewiese, par. kat. Nowe; 772 ha 534 roli. W 1885 r. 47 dm. , 70 dym. , 417 mk. , 76 kat. , 336 ew. , 5 dyssyd. 2. S. , pow. świecki, ob. Nowe t. VII, 220. Stangenforth 1. osada wiejska, pow. chodzieski, o 4 klm. na połd. wschód od Bu dzynia, powstała na obszarze ststwa budzyń skiego i wcieloną została do domeny Podstolica; par. katol. , poczta i st. dr. żel. w Budzyniu, par. protest. Sokołowo; ma 7 dm. , 52 mk. , 48 prot. , 4 katol. i 116 ha 80 roli, 23 łąk, 1 la su. 2. S. , leśniczówka, tamże, wchodzi w skład nadleśnictwa Podaniu. E. Cal. Stangenhain, wś, pow. zgorzelicki, par. ew. Deutsch Ossig; 119 dm. , 681 mk. 8 kat. , 90 ha. Stangenwalde, ob. Stęgwałd. Stangenwalde niem. , ob. Polska Wieś. Stangwieliszki, pow. maryampolski, gm. Aleksota, par. Sapieżyszki, odl. od Maryampola 53 w. , 3 dm. , 59 mk. Stangwis, litewska nazwa strumienia, który obok Mereczanki wpada do Niemna pod Mereczem. Staniańce, wś, pow. nowoaleksandrowski, w 5 okr. pol. , o 80 w. od Nowoaleksandrowska. Porów. Stamińce. Staniany 1. folw. , pow. kowieński, w 2 okr. pol. , o 60 w. od Kowna. 2 S. , wś, pow. kowieński, w 4 okr. pol. , o 27 w. od Kowna. 3. S. , wś, pow. poniewieski, w 3 okr. pol. , o 11 w. od Poniewieża. Staniątki, 1242 r. Stanyathekg, 1243 Staniantki, wś i klasztor, w pow. bocheńskim, par. Brzezie, na zachodnim krańcu puszczy niepołomskiej, w pobliżu st. dr. żel. Arc. Karola Ludwika w Podłężu. Wś leży w równinie lekko sfalowanej, wzn. 213 mt. n. p. m. , o glebie glinkowej, urodzajnej. Przybywającemu koleją od Bochni ukazuje się naprzód wieża czworoboczna, stercząca śród starych lip. Za zbliżeniem widzimy w obszernym dziedzińcu kilka parterowych domów mieszkania duchowieństwa i zarządu dóbr i starożytny piętrowy budynek klasztorny z kościołem, otoczony od południa wysokim murem, okalającym ogród. Budynek ten sięga XIII w. , nosi jednak ślady późniejszych przeróbek. Kościół p. w. św. Wojciecha męczennika, benedyktyna, jest pięknym zabytkiem architektury z epoki przejścia stylu romańskiego w ostrołuk opis u Łuszczkiewicza Wł. Zabytki budownictwa. Klasztor dla benedyktynek założył i uposażył Klemens comes na Ruszczy r. 1216. Córka jego w dok. Visenyga, Wyszencza, Visnega była pierwszą ksienią klasztoru. Klemens poległ w bitwie z Tatarami pod Chmielnikiem r. 1241, zapisawszy pierwej swe dobra klasztorowi. Ciało jego i żony Racławy, córki i syna niemowlęcia złożone są w krypcie pod zakrystyą. W akcie fundacyjnym oznaczono ilość siostr na 30, przełożonym zaś praepositus przy kościele miał być zakonnik z Tyńca, któremu pomagać miało 5 braci. Dozwolono też siostrom, za zgodą bisk. krakowskiego, przyjąć regułę cystersek. Z dawnych posiadłości pozostały dotąd przy klasztorze wsi Chrość, Staniątki i Górka w par. Brzezie, Podłęże w par. Niepołomice, Łazy, Brzeźnica, Gorzków i Podjasień w par. Brzeźnicy, Zakrzów, Zakrzówek, Słoniróg, Ochmanów, Węgrzec Wielki i Mały w par. Budzanów, dobra zaś leżące w królestwie polskiem odpadły. W klasztorze przebywa zwykle 30 zakonnic, kilka sióstr służebnych i kilka nowicyuszek, razem do 40 osób. Oprócz tego utrzymuje klasztor 2 kapelanów jezuitów i katechetę dla szkoły. Archiwum klasztorne zawiera dokumenta w części już ogłoszone. Przy erekcyi nadał Klemens z Ruszczy Długosz, L. B. , III, 279 wsi Staniątki, Lipową, Zagórze, Babin, Rozkochów, Luszowice, Długoszyn, Cięszkowice, pół Jaworzna, Smolice z bobrownią, mto Zator z bobrownią, Kęty, Czeladź, karczmę Witów koło Siewierza, Ostrów, Podłęże, Łączko wice nad Rabą, Plonsze, Zagrodzie, Nabuszne, Druszów, Przemęczany Wielkie i Małe, Szyce, Luszowice i Klimontów, potem zaś dodał miasto Niemil. Do tych dóbr dołączył w 1238 r. Andrzej, bisk. płocki, bratanek Klemensa, a syn Marka z Brzeźnicy, woj. krakowskiego, wsi Brzeźnicę, Łopiankę z salinami, dziedzictwo Wincentego dziś Bochnia, Birków, Długoszyce, Wiśnicz, Dobrawowice, Czyendanowicze Czedanthovicze i dwa szyby solne w Wieliczce. Hojne to uposażenie powiększył jeszcze w r. 1241 Konrad, ks. mazowiecki Kod. małop. , II, str. 63, na prośby syna Ziemowita, częścią wsi Bogumiłowa i miarą soli co 8 dni z Wieliczki. W 1242 ibid, 419 potwierdził tenże zamianę wsi Lipowy, gdzie później biskup zbudował zamek Lipowiec, Zagórza, Babic, Rozkochowa, Luszowic, Długoszyna, Cieszkowie i Jaworzna na wieś Liziny i dziesięciny z Mozgawy i nadał wsiom klasztorym wolności. W 1243 ibid. , str. 69 dodał Konrad Tropiszów, Szyce, Cięszkowice i nowe wolności. Darowizny te potwierdził Bolesław Wstydliwy w 1248 r. przywilejem ibid. , dok. 429, str. 79, w którym oznacza ilość soli, jaką z Bochni miał klasztor pobierać. Zwyczajem ówczesnym klasztor oddał się pod opiekę stolicy apostolskiej, na co o

Stangenberg

Stangenberg

Stangendorf

Stangenforth

Stangenhain

Stangenwalde

Stangwieliszki

Stangwis

Staniańce

Staniany

Staniątki