w. od Świącian, ma 1 dm. , 33 mk. 25 katol. , 8 żydów. Sporysz al. Speryż białoruskie Sparysz, jezioro w pow. rzeczyckim, uformowane z rozlewu Brahinki, długie prawie 6 w. , szero kie około 2 w. , podług obliczenia pułk. Strielbickiego zajmuje 11 w. kw. Na zachodnim krańcu ma wyspę; brzegi nizinne, w łąki ob fite; bardzo rybne. A. Jel. Sporysz, Sparysz al. Speryż, wś i folw. nad jeziorem t. n. , pow. rzeczycki, w 1 okr. pol. i gm. Brahin, o 1 milę na płd. zchd od Brahi, na, ma 33 osad, cerkiewka; grunta wy borne łąk obfitość, rybołówstwo znaczne. Własność niegdyś ks. Wiszniowieckich, w kluczu brahińskim. A. Jel. Sporysz, potok, powstaje w Trzebini, pow. żywieckim, płynie granicą tejże gminy ze Spo ryszem i na obszarze Sporysza uchodzi do Koszarawy z lew. brz. Przyjmuję strugę z obszaru Trzebini. Długi 4 klm. Br. G. Sporysz, z Isepami, Obszarem i Nowąwsią, wś, pow. żywiecki, na płd. wsch. od Żywca, nad rz. Koszarawą, przy gościńcu suskoży wieckim, graniczy od wsch. płn. z obszarem Żywca, od zach. z Zabłociemi od płd. zach. z Wieprzem, od płd. wsch. z, Trzebinią, a od płd. ze Świnna. Obszar wsi przepływa od wsch. ku płn. zach, rz. Koszarawa, która na granicy z Żywcem i Zabłociem wlewa się do Soły z praw. brz. Część S. , która legła po płn. stronie rz. Koszarawy, zwie się Obszarem. Tu znajdują się huty żelazne założone r. 1838, gisernia i fryszerki, należące do państwa żywieckiego arcyks. Albrechta. Zwą się one Hutą Wyźnią al. Wilhelmshuette i Hutą Niźnią al. Friedrichshuette. Przy tej hucie jest przyst. dr. żel. państwowej, zwany Friedrichshuette. Za nimi legły trzy stawki, zasilane przez mały dopływ Koszarawy. Część połd. , na lew. brz. Koszarawy, zajmuje przeważnie płn. wsch. stok wzgórza Grojca 612 mt. . W połowie XIII w. miał tu stać zamek łowiecki grodzisko żywieckie. Przysiołek Obszar założył r. 1568 Krzysztof Komorowski na 10 rolach, nabytych od Sporyszan, do których r. 1598 dokupił jeszcze 16 ról po 110 złr. , tak że włościanom pozostał tylko Grojec Janota, Żywiecczyzna, 48. W XV w. płacił S. wraz z Żywcem dziesięć skojców gr. praskich do scholasteryi krakowskiej. Po śmierci Anny z Lubomirskich, drugiej żony Franciszka Wielopolskiego 1732, przeszedł r. 1739 Obszar wraz z S. w ręce Karola Wielopolskiego ob. Żywiec, jako część klucza żywieckiego. W r. 1838 przeszedł z dobrami żywieckiemi na własność ks. Albrechta, syna Fryderyka Augusta, elektora saskiego, i arcyks. Karola. W r. 1869 obszar większej posiadł. arcyks. Albrechta liczył roli ornej 342, łąk i ogr. 45, pastw. 63, lasu 88 mr. ; mniejsz. pos. roli orn. 707, łąk i ogr. 37, pastw. 255, lasu 28 mr. austr. R. . 1869 było dm. 105, mk. 1023 męż. 483, kob. 540; w r. 1880 dm. 136, mk. 1260 męż. 606, kob. 654, między nimi rz. kat. 1204, izrael. 47, innych wyzn. 9; Polaków 1230, Niem. 30. Części wsi są Grojec rota dm. 9, mk. 58; Obszar dm. 17, mk. 307; Sapińscy rota dm. 6, mk. 46; Sporysz dm. 78, mk. 623; Świątkówka rota dm. 2, mk. 16; Wyższe Mieście dm. 24, mk. 210. Par. rzym. kat. w Żywcu. W 1581 Pawiński, Małopolska, 106 należał S. do tej samej parafii; jedna część Jan Ko morowski miała 2 łany kmiece, 3 komor. bez bydła, druga zaś część Krzysztof Komorow ski 2 łany km. i 3 kom. bez bydła. Według Andrzeja Komonieckiego Dziej opisu żywieckiego Kraków, 1866, ,wieś nazwana jest od ziela Sporysz, które się tu rodziło. Sąd pow. i urz. podatk. , starostwo i st. p. Żywiec. Br. G. Spragielino, zaśc. szl. nad Wilią, pow. wileński, w 4 okr. pol. , o 28 w. od Wilna, 1 dm. , 4 mk. katol. Spraksze, wś, pow. poniewieski, w 2 okr. pol. , o 50 w. od Poniewieża. Sprakten niem. , wś, pow. wystrucki, st. p. Berschkallen; 380 ha, 80 dm. , 369 mk. Sprawdajcie Winkuławki, wś, pow. , rossieński, gm. Pojurze, par. Zwingie, o 84 w. od Rossień. Sprawdzie 1. wś, pow. rossieński, gm. i par. Andrzejów, o 89 w. od Rossień. 2. S. , wś, pow. rossieński, par. retowska. Sprech, Spreh, w dok. Sporge, jezioro w pow. reszelskim Warmia w dobrach Leginy. Spree, dobra i wś, pow. rozborski, par. ew. Rozbork, kat. Mużaków. Dobra posiadały 8 dm. , 66 mk. ew. , rozl. 1197 ha; wś, par. ew. Dębice, kat. Mużaków, ma 9 dm. , 45 mk. ew. , rozl. 575 ha. Spree, Sprewja, ob. Szprowja. Spreedorf, wś na Łużycach saskich, w pobliżu źródeł rz. Szprewii. Spreetza, serbskie Spreewitz, wś, pow. wojrowiecki, posiada kościół par. ewang. , 54 mk. ew. , 1320 ha. Spreewald, w Łużycach, ob. Błoto. Spregiejnia, zaśc. , pow. wileński, w 1 okr. pol. , gm. Niemenczyn, okr. wiejski Padziuny, o 2 w. od gminy, 3 dusze rewiz. ; należy do dóbr skarbowych Jęczmieniszki. Spreje, serbskie Sprey, wś przy ujściu rzeki Schoeps do Sprei, pow. rozborski, par. ew. Diehsa, kat. Mużaków; 7 dm. , 68 mk 1 kat. , 386 ha. Sprejmie, wś, pow. wileński, w 3 okr. pol. , gm. Podberezie. , okr. wiejski i dobra w 1865 r. Maryi Jeleńskiej, Glinciszki, o 4 1 3

Sporysz

Sporysz

Spragielino

Spraksze

Sprakten

Sprawdajcie

Sprawdzie

Sprech

Spree

Spreedorf

Spreetza

Spreewald

Spregiejnia

Spreje

Sprejmie