hr. goemoerskie wielkim łukiem wychodzi na szczyt Upłaz 1557 mt. , zkąd opada do doliny Wagu Czarnego, którą bieży aż pod wieś Szuniawę Górną. Długość wynosi 133 klm. Ważniejsze wzniesienia kraniec wsch. 1010, Weisser Stein 1129, Kloptania 1155, Raeuberstein 1147, Pipitka 1221, Czartowa Hala 1248, Sułowa Hala 1258, dolina pot. Gielnicy w Hnilcu Wielkim 632, ujście pot. Krebsseifen 738, wś Stracona 791, wyjście z doliny Gielnicy, u podnóża Czarnego Stróża 860 mt. , Trzy Kopce 1050, Kołwacz 1178, Człowiecza głowa hława 1268, Upłaz 1557, polana Praszywa nad Czarnym Wagiem 1069; wyjście z doliny Wagu Czarnego 847 mt. npm. Granica zachodnia hr. spiskiego wybiega z doliny Wagu Czarnego ku płn. przez wierch Gregorie 1038 mt. popod Końską głowę 997 mt. na Jabłonkę 882 mt. , a ztąd przez wyżynę Szczyrbską Walterowa góra 918 mt. wprost ku płn. na grzbiet skalistych turni Baszty, zachod, bokiem doliny Mięguszowieckiej, przez Basztę Przedmą 2204 mt. , Szatan, na Basztę Zadnią 2335 mt. , a ztąd przez Koprowe 2369 mt. i Czubrynę na główny grzbiet Tatr, a mianowicie grzbiet Mięguszowiecki 2435 mt. , którym bieży, skręciwszy się cokolwiek na wschód po Rysy 2508 mt. , a ztąd ku płn. ponad dolinę Czarnego Stawu nad Rybim i Rybiego, grzbietem Żabich wierchów 2262 mt. opada do doliny Białki, którą bieży aż po zejście się granicy wsi spiskiej Nowej Białej z Łopuszną, Gronkowem i Ostrowskiem, wyszedłszy poprzednio między Trybszem a Białką z doliny Białki. Długość tego boku 61 klm. Płd. kraniec 817, płn. zaś 595 mt. ; najwyższe wzniesienie w szczycie Rysów 2508 mt. Najdalej ku płn. wysunięty punkt ziemi spiskiej leży pod Frydmanem, na granicy tejże gminy z Maniowami, tj. granicy galicyjskiej, tuż poniżej ujścia Białej do Dunajca, pod 49 27 38 płn. sz. g. najbardziej ku płd. sięga punkt zejścia się granic trzech hrabstw spiskiego, goemoerskiego i abaujtornskiego, pod 48 40 płn. sz. g. Długość przekątnej łączącej te dwa skrajne punkty i przechodzącej mimo Kieżmarku i Nowej wsi Spiskiej, wynosi 94 1 2 klm. Punkt najdalej ku zach. wysunięty przypada na szczyt Basztę Zadnią 2335 mt. , pod 37 42 50 wsch. dłg. od F. , punkt zaś skrajny wschodni pomiędzy Folkmarem Małym a Hamorem, nad połączeniem się pot. Opaki z pot. Belą, pod 38 44 30 wsch. dłg. g. F. Długość prostej łączącej te dwa punkty wynosi 81 1 2 klm. Obszar. W tych granicach według Hornyańszky ego Geographisches Lexicon des Koenigreichs Ungarn, Pest 1864 wynosi obszar Spiżu 64, 23 mil kw. , a mianowicie pola ornego 166, 938, łąk 48, 974, pastwisk 61, 810, ogrodów i sadów 3864, lasów 238, 591, nieużyt. 111, 723 mr. Według Webera Zipser Geschichtsund Zeitbilder, Leutschau 1880 obszar pola ornego wynosi 260, 048, łąk 67, 917, pastwisk 55, 573 mr. Na 1000 mr. ziemi przypada 391 mr. lasu. Według mapy hr. spiskiego zakładu wojsk. geo graf. w Wiedniu wynosi obszar 67, 85 mil kw, , co czyni 3735, 55 klm. kw. OrtsLexicon des Laender des ungar. Krone Budapeszt 1882 podaje obszar hr. spiskiego na 3605 klm. czyli 65, 38 mil kw. Zaludnienie. Według wspomnianej mapy w 1870 r. było 165, 092 mk. , z tej liczby pow. starowiejski 9, 1 mil kw. obejmował 16, 156 mk. , pow. lubowelski 7, 9 mil kw. 21, 376 mk. , pow. kieżmarski 11, 4 mil kw. , nie licząc miasta, 24, 636 mk. , pow. popradzki 10, 2 mil kw. 20, 260, pow. lewocki 9, 2 mil kwadr. , nie licząc miasta, 25, 140 mk. , pow. właski 6, 6 mil kw. 23, 200 mk. , pow. gielnicki 10, 5 mil kw. 25, 818 mk. , mto Kieżmarek 0, 93 mil kw. 3375 mk. , mto Lewocza 2, 02 mil kw. 5131 mk. Najludniejszy pow. właski miał na 1 klm. kw. 64 mk. , lewocki 50 mk. , lubowelski 49 mk. , gielnicki 41 mk. , kieżmarski 39 mk. , popradzki 36 mk. , starowiejski 32 mk. W 1880 r. ludność wzrosła do 173, 367 mk. męż. 83, 704, kob. 89, 663, dm. 28, 311. Na powiaty przypada a bański 25, 994 mk. , 4397 dm. ; b lewocki 19, 073 mk, 3304 dm. ; c hornadzki 21, 178 mk. , 2757 dm. ; d popradzki 24, 369 mk. , 4392 dm. ; e tatrzański 19, 896 mk. , 3134 dm. ; f magórzański 21, 571 mk. , 3917 dm. ; następnie na miasta Lewocza 6655 mk. , 849 dm. ; Gielnica 4359 mk. , 1018 dm. ; Kieżmarek 4477 mk. . 522 dm. ; Nowawieś Spiska 7564 mk. , 827 dm. ; Włachy 2477 mk. , 472 dm. ; Podegrodzie Spiskie 3226 mk. , 541 dm. ; Poprad 1033 mk. , 158 dm. ; Sobota Spiska 823 mk. , 135 dm. ; Lubica 3069 mk. , 549 dm. ; Biała Spiska 2582 mk. , 450 mk. ; Podoliniec 1537 mk. , 268 dm. ; Gniazda 1296 mk. , 235 dm. ; Lubowla Stara 2188 mk. , 391 dm. według dat podanych w Zipser Bote z 5 lut. 1881 r. . W tem samem czasopiśmie z 29 kwiet. 1882 znajdujemy dokładniejsze dane co do obliczenia ludności, cokolwiek odmienne od powyższych. Według tego wykazu było 31 grud. 1880 r. na spiżu 83, 966 mężczyzn, 89, 991 kobiet, razem 173, 957, do czego doliczyć należy 794 wojskowych, przeto razem 174, 751 mk. Przy obliczeniu z 1880 r. pominięto 6657 męż. i 3777 kobiet, a więc 10, 434 głów, jako nieobecnych podówczas na Spiżu. Podana wyżej liczba mieszkańców 173, 957 rozdziela się na 225 gmin, zajmuje 27, 996 dm. , z 35, 138 mieszkaniami, rozpadających się na 40, 366 gospodarstw domowych. Mieszkań było 22 suterenowych, 34, 068 parterowych, 179 na półpię

Śpiż