chanowski, gm. Nużewo, par, Sulerzyż, odl. 14 w. od Ciechanowa, ma 10 dm. , 98 mk. , 294 mr. obszaru. Rydziele, wś, pow. grodzieński, w 1 okr. poL, gm. Wiercieliszki, o 16 w. od Grodna. Rydziki, okolica, pow. rossieński, gm. Kołtyniany, o 50 w. od Rossień. Rydzów, wś, pow. mielecki, w piaszczystej równinie 195 mt. npm. , przy drodze z Mielca 9 klm. na zachód do Radomyśla. Par. rz. kat. w Książnicach. Wraz z wólką Rydzów Nowy 9 dm. , 43 mk. mają 58 dm. i 306 mk. , 282 rz. kat. i 24 izrael. Od płn. i zach. otacza wś sosnowy bór należący do Podleszan. Pos. większej nie ma, mniejsza wynosi 555 roli, 69 łąk, 82 past. i 6 mr. lasu. W r. 1531 Pawiński, Małop. , 254 była własnością Marcina Tarnowskiego. Składała się z 16 zagród z rolą i 1 komor, z bydłem. Graniczy na płn. i zach. z Grzybowem; nąjbliższemi wsiami na płd. Ruda i Wytów. Mac, Rydzówka, niem. Rehsau, dobra ryc. nad jez. t. n. , pow. węgoborski, nad granicą pow. rastemborskiego, o 3 klm. od st. p. i tel. Dryfortu. Obszaru 1277 ha. Wś założona 1403 r. Tomasz von der Wickerau otrzymuje tu 32 włók i 10 mr. Ad. N. Rydzowskie, jezioro około 7 klm. długie a 1 1 2 klm. szerokie, leży połową w pow. rastemborskim, a polową w węgoborskim. Ma formę elipsy, której połudn, koniec o pół mili odl. od jez. Mamry. Obfituje w różne gatunki ryb. O niem mówi Helwing Lithogr. Angerb. , p. 8, że przez podziemne kanały jest w związku z innemi jeziorami mazurskiemi i na dowód przytacza, iż szczupak z obrączką na szyi, wpuszczony w jez. Węgoborskie, złowionym został w Rydzowskiem. Rydzyn 1. os. młyn. , w pow. łódzkim, w dobrach Gospodarz. 2. R. , ws i fol. nad rz. Działdówką, pow. mławski, gm. Ratowo, par. Strzegowo, odl. o 26 w. od Mławy; po siada wiatrak, 35 dm. , 514 mk. , 1855 mr. ob szaru 381 mr. nieuż. . Z ogólnego obszaru do włościan należy 519 mr. W 1827 r. było 22 dm. , 228 mk. Br. CL Rydzyna, ws i fol. nad rz. Ner, pow. turecki, gm. Wola Swiniecka, par. G rodzisko, odl. od Turka 30 w. Wś ma 2 dm. , 37 mk. ; fol. 1 dm. , 4 mk. , 170 mr. obszaru. Rydzyna, niem. Meisen, dok. Rydzyń i Ridzina, mylnie Eydzina miasto, zamek, st. dr. żel. PoznańWrocław, st. poczt. , pow. wschowski Leszno, dek. krobski, o 9 klm. na płd. wschód od Leszna i 75 klm. na płd. zach. od Poznania. Leży nad Kopanicą Polską dopł. Baryczy, w nizinie, wzn. 87 7 mt. npm. Posiada kośoiół katolicki i protestancki, komisarza policyjnego, urz. poczt. trzeciorzędny, 183 dm. , 1202 mk 403 kai, 742 prot. , 57 żyd. ; 551 męż. i 651 kob. i 1225 ha obszaru 701 roli, 246 łąk, 167 łasu; czysty doch, z ha roli 785 mrk, z łąk 1018, z łasu 235 mrk. Mieszkańcy trudnią się rolnictwem, drobnym przemysłem i handlem. W r. 1580 płaciła 2 złp. soszu i 28 złp. 24 gr. innych podatków od 3 łan. , 37 rzemieślników, 3 szynk. , 3 wiatraków i 10 komorn. W XVII w. powstały 2 browary i mielcuch; w r. 1692 warzono 2088 beczek piwa miasto posiadało 10 łanów i 100 mr. łąk; z biegiem czasu powstało 24 wiatraków; jarmarków odbywało się 8 dorocznie. Około r. 1793 składała się rada miejska z burmistrza, wójta, pisarza, kamelarza i 2 ławników; dochody miejskie wynosiły 5194 tal. a rozchody 4609 tal. ; dymów było 195 i 1615 mk. 171 żydów, 24 młynarzy, 20 szewców, 12 płócienników, 9 krawców, po 5 szynkarzy i muzykantów i t. d. . W r. 1811 było 191 dm. , 1195 mk. ; 1837 r. 173 dm. , 1329 mk 250 żydów; 1841 r. 194 dm. , 1335 mk. 403 kat. , 847 prot. , 85 żyd. ; 1861 r. 1493 mk, 1871 r. 180 dm. , 1342 mk 523 kat. , 752 prot. , 67 żyd. ; 624 męż. , 718 kat. . Herb wyobraża tarczę o 4 polach, pokrywającą w części wieżę, z bramą i rokiem 1422 u spodu drugie i trzecie pole w tarczy herbowej przedstawia herb Rydzyńskich Wierzbna rodzaj Kościeszy. Kaplica istniała w R, już przed r. 1410 i wcieloną była do par. Dębiec; gdy zaś togoż roku Jan z Wierzbna Czerwiński, dziedzic R. , w miejsce kaplicy wystawił kościół z drzewa p. w. św. Stanisława i hojnie go uposażył, biskup poznański Wojciech Jastrzębiec wyniósł go na stopień parafialnego. Syn założyciela Jan, kaszt, międzyrzecki, ssta wschowski, wzniósł nowy kościół z cegły. Dzisiejszy stanął w r. 1742 kosztem Józefa Aleksandra ks. Sułkowskiego. Dawniejszy miał 5 ołtarzy, kaplicę grobowcową Rydzyńskich i bractwo św. Anioła stróża. W kościele znajduje się słynący cudami obraz N. M. Panny, przeniesiony w r. 1802 z poblizkiej Kłody i ciało św. Jukunda, przewiezione z Rzymu w r. 1777 przez ks. Augusta Sułkowskiego. Jest też nagrobek 1820 Ewy z Kickich ks. Sułkowskiej. Kościołem tym zarządzali do 1817 r. pijarzy, sprowadzeni z Warszawy. Księgi kościelne zaczynają się od r. 1696. Par. , liczącą 2490 dusz, składają Augustowo, Bażantarnia Średnia i Stara, Dębieć i Kłoda z kościołami afiliowanemi. Książęca Góra, Książęcy Las, Moraczewo, Nowawieś, Nowyświat, Grzybin, R. miasto i zamek, Pomykowo, Tworzyjanice Tworzewice i Tworzyjanki. Około r. 1564 płaciła parafia bisk. poznańskim fertony; w r. 1580 wchodziły w jej skład Mirkowice, które już dziś nie istnieją. Kościół protestancki stanął na przedmieściu około 1770 r. z pomocą dziedzica ks. Sułków Rydziele Rydziele Rydziki Rydzów Rydzówka Rydzowskie Rydzyn Rydzyna