15. S. Rungurska z Ropą, wś, pow. kołomyjski, odl. 22, 5 klm. na płd. zach. od Kołomyi par. rz. katol. . Odnoga drogi żel. łączy S. z Kołomyją od 1886 r. , Wieś sama rozrzucona nad licznymi potokami górskimi, z których ważniejsze Ropienny i Słobódka. Potoki te łączą się na płn. wschód od wsi i tworzą potok Łuczka. Granice wschód. Kluczów Wielki, płd. Berezów Wyżny i Berezów Bania, zach. Osław Czarny, płn. zach. Potok Czarny, płn. wschód Rungury. Obszar dwor. 2059 mr. , w tem 1635 mr. lasu, włośc. 1352 mr. W 1870 r. 703 mk. ; w 1880 r. w gm. 874; rz. kat. par. Kołomyja, gr. kat. 842, cerkiew Narodzenia N. P. Maryi, wystawiona 1865 r. Posiadłość dworska należała dawniej do ststwa kołomyjskiego, którego starostami przez długi czas byli Potoccy. Obecnie należy do dóbr rządowych. Wieś ta w ostatnich czasach stała się głównym ogniskiem przemysłu naftowego w Galicyi. Pierwszy szyb naftowy w Słobodzie Rungurskiej, t. zw. skarbowy, powstał w r. 1771. Pogłębiono tu wówczas szyb na 12 sążni celem otrzymania solanki, a zamiast tego okazała się ropa. Około r. 1865 założono kilka szybów kopanych rękami a cembrowanych w kształcie studni. Wydobywano z nich cebrami i wiadrami przy pomocy ręcznej windy, naprzód ziemię i kamień a potem ropę. Przedsiębiorstwa te nie mogły się rozwinąć dla braku kapitałów i fachowych kierowników. W r. 1879 powstał szyb Jadwigi, pierwszy wiercony ręcznym świdrem; w r. 1880 zaczęto używać maszyny parowej do wiercenia w przedsiębiorstwie Torosiewicza ale wydajność kopalni nie pokrywała wkładów. Rozkwit eksploatacyi poczyna się od 1880 r. gdy do spółki z Wolfarthem wszedł Stanisław Szczepanowski i objął zarząd jego kopalni. Przy pomocy maszyny parowej i poprawnych instrumentów wiertniczych, dobył Szczepankowski już d. 2 lutego 1881 r. w szybie Wanda tak znaczną ilość ropy, iż w pierwszych tygodniach nie można było nastarczyć beczek. Ten przedsiębiorczy i fachowo uzdolniony kierownik, przy pomocy własnych i obcych kapitałów zaczął zakładać szyby naftowe na wielką skalę i wprowadził nowe sposoby wiercenia i pompowania, stosowane w Ameryce. Jednocześnie założył destylarnię nafty w Peczeniżynie i utorował zarazem nafcie surowej i destylowanej zbyt zagraniczny. Przedtem małą ilość wydobytego produktu surowego destylowano w zwykłych kotłach i sprzedawano naftę częściowo w okolicznych i dalszych miasteczkach. W ostatnich latach Słoboda Rungurska, Peczeniżyn i Kołomyja stały się ogniskiem przemysłu i handlu naftą. Jako kopalnia surowej nafty zajmuje Słoboda Rungurska obecnie jedno z pierwszych miejsc w Eu ropie, a destylarnia w Peczeniżynie jest trze cią z rzędu. Obszar kopalni zajmuje stoki podgórskie nad potokiem Ropiennym, w prze strzeni mniej więcej 160 morgów, nie wlicza jąc w to przyległych lasów kameralnych, li czących parę tysięcy morgów, a oddanych do eksploatacyi Szczepanowskiemu i spółce. Na przestrzeni 160 morgów wraz z krawędzią la su kameralnego istnieje przeszło 150 szybów, częścią zaniechanych, częścią rozpoczętych lub dopiero wierconych. Głębokość szybów sięga od kilku aż do 380 mt. Szyby są zabu dowane i przedstawiają się jak drewniane wieże do 9 mt. wysokie, otwory zaś idąc w głąb ziemi, zwężają się stopniowo od szero kości 18 do 24 cali do 2 1 2 cala. By zapobiedz zasypywaniu się otworów, wprowadzają do każdego szybu rury z lanego żelaza. W ko palniach jest w ruchu przeszło 70 maszyn pa rowych, pracuje zaś przeszło 700 stałych ro botników, jakoto wiertaczy, palaczy, kowali, maszynistów i pomocników. Nadto kopalnie zatrudniają wielką ilość dziennych robotni ków. Obok przedsiębiorstw kopalnianych istnieją przedsiębiorstwa wiertnicze, jako sa moistne, między nimi jedno kanadyjskie a jedno francuzkie. Produkcya ropy surowej wynosiła w 1881 roku 30, 000 baryłek, w 1882 roku 50, 000 baryłek, w 1883 roku 120, 000, w 1884 roku 140, 000, a w r. 1885 doszła do 200, 000 baryłek baryłka obejmuje 1 1 2 cen tnara metr. . W kopalni oprócz budynków na kuźnie i warsztaty, jest około 70 domów mie szkalnych, częścią drewnianych, częścią mu rowanych, urząd pocztowy, posterunek żan darmeryi, kasa oszczędności, kasa bracka dla robotników, szpital na kilka łóżek, rzeźnik, kilka sklepów. W r. 1886 połączono Słobodę z Kołomyją za pomocą kolei żelaznej. Wzwiązku z kopalniami pozostają mnożące się de stylarnie nafty, których w powiecie kołomyj skim jest 7 jedna w Peczeniżynie, 2 w Koło myi, jedna w Rungurach a 3 w Sopowie i Wierbiążu Niżnym, koło Kołomyi. Destylar nia peczeniżyńska, własnośc Szczepanowskiego i spółki, jest największą i może dziennie przerobić 300 baryłek ropy. Zajmuje prze strzeni około 18 mr. ; jest urządzona na spo sób amerykański. Obok destylarni. zaczyna się rozwijać wyrób świec parafinowych. Geologiczne szczegóły odnoszące się do Słobody Rungurskiej podają prace Sto sunki geologiczne kopalni oleju skalnego w Sł. R. , skreślił dr. W. Szajnocha Kosmos. Lwów, 1881, t. VI, str. 206 i Strefa naftowa Sł. R. w artykule Stu dya geologiczne we wschodnich Karpatach napisał R. Zubeir Kosmos, Lwów, 1882, t VII, str. 183. B. R. Lu. Dz,

Słoboda