czną własnością arcyb. gnieźnieńskich; zabrane, przez ks. wielkopolskich, zwrócił kościołowi Władysław Odonicz. Pod r. 1253 zapisuje kronika Pomn. Dz. PoL, II, 570 i III, 20 i Długosz, że arcyb. gnieźnień. , celem potwierdzenia wyboru dziekana Piotra na bisk. poznańskiego, przybył do Sławna Glawna w Roczniku Wielkop. . W r. 1331 złupili je Krzyżacy w czasie najazdu na Wielkopolskę. Król Kazimierz potwierdził tę posiadłość przywilejem z r. 1357. W r. 1579 należało S. do arcybiskupów; było tam 10 łan. osiadł. , półłanków spustoszałych i 3 zagr. ; regestra poborowe z r. 1618 1620 Analekta, A. J. Parczewski, 217 wykazują 8 łan. osiadł. , 10 pustych, 3 zagrod. i Pawła Koszutskiego, dziedzica lub dzierżawcę. W skutek zamiany przeszło S. w ręce prywatne; r. 1764 posiadał je Aleksander Łubieński, kaszt. gniezn. , a następnie Węsierscy. Tuż pod wsią znajduje się nasyp ziemny, zwany okopem szwedzkim. S. miało być niegdyś miastem. Kościoł p. w. św. Mikołaja istniał już w r. 1348, w tym bowiem czasie występuje pleban miejscowy. W miejsce starego wystawił Łubieński w r. 1764 nowy kościół z drzewa, do którego Mikołaj i Teodor Węsierscy w r. 1777 przybudowali kaplicę p. w. św. Jana Nepomucena. Gdy kościół ten spalił się w r. 1803, stanął nowy z cegły palonej w r. 1844. Przy kościele bractwo św. Józefa od 1771 r. Par. , liczącą 2102 dusz, składają Borkowo, Brudzewko, Dziećmiarki, Głębockie Huby, Głębokie, Hieronimowo, Imiołki, Józefowo, Kamionek, Myszki, Popkowice, Skrzetuszewo, Sławno, Słępowo, Sroczyn, Tomaszewo. Ujazd, Węgorzewo, Węgorzewskie Holendry, Witakowice, Zakrzewo i Żelice. Za czasów arcyb. Łaskiego istniała jeszcze os. Rzepczynem zwana; Szyemczyno Lib. Benef, I, 53 zdaje się być błędem zamiast Szyroczyno Sroczyn. Za S. ku północy stoi kaplica p. w. św. Rozalii, którą w r. 1785 wystawił Józef Stolzman, pleban. Szpital na ubogich założył Mikołaj Kamieński w r. 1697. Obecnie wś ma 22 dm. , 199 mk. katol. i 290 ha obsz. 252 roli, 7 łąk; czysty dochód z ha roli wynosi 8, 62, z ha łąk 11, 75 mrk. Fol. z leśniczówką, z którą tworzy okr. dworski, ma 8 dm. , 120 mk. 111 kat. , 9 prot. i 512 ha 244 roli, 10 łąk, 181 lasn; właścicielem jest Wojciech Chełmicki na Zakrzewie. Sławno, niem. Schlawe, dok, Sclawen, Sclawena 1248, Sclawene, Slauno 1298, Slawe, Slawen, Slawo, Zlawen, Zlauena 1248 r. , Zlawin, Zlauno, Zlowe, miasto powiatowe w Pomeranii, nad Wieprzem dopł. Baltyku, pod 54 23 płn. szer. i 34 21 wschod. dług. od F. , st. kol. berlińskoszczecinsko gdańskiej i ruegenwaldzko bytowskiej. Posiada progimnazyum, urząd poczt. II klasy, dwie odlewnie żelaza, połączone z fabryką machin, tartak, olejarnię i młyn. Co rok odbywa się wielki targ na płótno. Do Miastka Rummelsburg dojeżdża poczta osobowa, zaś do Warcina posiadłości Bismarka wtedy, gdy bawi tam kanclerz. Obszar miejski wynosi 3083 ha 951 lasu, 763 łąk, 1156 roli, której ha przynosi 16, 84 mrk zysku. W 1885 r. było 471 dm. , 1205 dym. , 5503 mk. 74 katol, 27 dyssyd. , 208 żydów. Najbliższa katol. stacya misyjna znajduje się w Słupsku. Ze starych zabytków zasługuje na wzmiankę kościół N. M. Panny w stylu ostrołukowym z XIV w. , z pieknym ołtarzem i chrzcielnicą. W XVI w. prowadziło miasto handel płótnem, ale w skutek 30letniej wojny tak podupadło, że liczyło tylko 40 mieszkańców. Dopiero po ukończeniu 7letniej wojny podniosło się z upadku. Ziemia sławnińska stanowiła dawniej osobne księstwo. Książętami sławnińskimi mianuje się zaraz po śmierci Świętopełka Barnim I aż do 1268 r. , potem Wracisław r. 1268 i 1269, od r. 1270 Wisław z Rugii, a od r. 1284 Mestwin ob. Baltische Studien, 1856, I, 112 113, gdzie są po części podane i granice tej ziemi. Spotykamy w dokum. kasztelanów Sławińskich jak Vlisco al. Lisko, Bugutz, Matheus, podkomorzych Stephan, Goslaus, Matheus, Peter, podczaszego Goslaus, podstolich Swenza, Goslaus, Paul i innych urzędników ob. P. U. B. Y. Perlbach, str. 692. Powiat sławniński obejmuje 30 1 3 mili kwadr. W 1885 r. liczył 75, 447 mk. , w tej liczbie 287 kat. , 75 dyssyd. , 580 żydów. W powiecie znajdują się 4 miasta Sławno, Pollnow 1885 r. 2419 mk. , Ruegenwalde 5331 i Zanow al. Canowo 2598, 128 gmin i 92 obwodów dominialnych. Kś. Fr. Sławogóra 1. Stara, wś i fol. nad rz. Orzyc, w pobliżu bagien Niemyje, w wyniosłem położeniu, pow. mławski, gm. Dębsk, par. Szydłowo, odl. o 5 w. od Mławy, ma 11 dm. , 165 mk. W 1885 r. fol. S. rozl. mr. 819 gr. or. i ogr. mr. 463, łąk mr. 173, pastw. mr. 17, lasu mr. 156, nieuż. mr. 10; bud. mur. 1, z drzewa 12; las nieurządzony. Wś S. Nowa os, 13, mr. 387; wś S. Stara os. 21, mr. 52. 2. S. Nowa, wś włośc, pow. mławski, gm. Dębsk, par. Szydłowo, odl. o 6 w. od Mławy, ma 12 dm. , 84 mk. W 1827 r. S. Stara i Nowa miały 16 dm. , 155 mk. Sławoludź, ob. Słaboludź Sławoszew 1. al. Sławoszewo, 1387 r. Slawoszevo, 1521 r. Slaboszewo, wś, fol. i dobra, pow. łęczycki, gm. i par. Mazew, odl. 10 w. od Łęczycy, 104 w. od Kalisza. Posiada kościół drewniany kaplicę, filią par. Mazew, 29 dm. , 269 mk. W 1827 r. było 26 dm. , 205 mk. Dobra S. składały się w 1874 r. z fol. S.

Sławogóra

Sławno

Sławogóra

Sławoludź

Sławoszew