sze, dwa rynki już w XVI w. zapewne S. stało się cichą rolniczą osadą. W 1708 r. pod miastem generał Rybiński, stronnik Augusta II, stojąc obozem, doznał porażki od Adama Szmigielskiego, ststy gnieźnień. , walczącego za sprawę Leszczyńskiego. Uboga osada śród walki spłonęła i uległa rabunkowi. W drugiej połowie XVIII w. opaci sulejowscy sprzedali swą część w S, Szydłowskim, dziedzicom poblizkiej Zbożenny. Karol Szydłowski, ststa uszycki, wyjednał u króla w r. 1781 potwierdzenie dawnych i ustanowienie nowych 7 jarmarków z tych tygodniowy na św. Bartłomiej. Następni dziedzice gnębili mieszczan, traktując ich jako rolników poddanych i wymagając robocizny. Od Szydłowskich przeszło S. do generała Malletskiogo a następnie należało do Morzkowskich. Z zabytków przeszłości przechował się kościół, w którym liczne przebudowy zatarły cechy pierwotne. Odnowiony w 1555 r. , odbudowany po spaleniu w 1575, przebudowany na nowo w 1626 r. przez proboszcza Mateusza Urzeckiego i poświęcony powtórnie w 1643 r. Obszerna budowla z kamienia ciosowego ma sklepienie nawy wsparte na 6 filarach, 7 ołtarzów, dwie kaplice trzecia zburzona. Jedna z kaplic, fundacyi Modliszewskich, pochodzi z 1641 r. W ścianie wmurowana stara tablica kamienna z herbem Łabędź Duninów. W zakrystyi przechowały się starożytne kielichy; jeden z XV w. , drugi z datą 1631 r. Kościołek św. Ducha stał do 1810 r. S. par. , dek. opoczyński dawniej skrzyński, ma 1680 dusz. Obszerniejszy opis miasta i kościoła podał F. M. Sobieszczański w książce Kilkanaście dni w powiecie opoczyńskim. Rysunek i opis kościoła w Tyg. Illustr. 1880 r. , i IX, 268. 2. S. wś i fol. nad rzką Ochlą, pow. wieluński, gm. Skrzynno, par. Rudlice, odl. od Wielunia 10 w. ; wś ma 69 dm. , 491 mk. ; fol. 9 dm. , 162 mk. W 1827 r. 48 dm. , 425 mk. Dobra 8. składały się w 1883 r. z fol. S. , Dębiec i Młynek, rozl. mr. 2868 fol. S. gr. or. i ogr. mr. 475, łąk mr. 207, past. mr. 45, lasu mr. 1623, nieuż. mr. 75; bud. mur. 13, drewn. 18; płodozm. 6, 9 i 12 pol. , las urządzony; fol Młynek gr. or. i ogr. mr. 75, łąk mr. 107, lasu mr. 23, nieuż. mr. 12; bud. mur. 1, drewn. 2; fol. Dębiec gr. or. i ogr. mr. 202, past. mr. 1, lasu mr. 17, nieuż. mr. 6; bud. mur. 2, drewn. 2. W skład dóbr poprzednio wchodziły wś S. os. 103, mr. 623; wś Piskornik os. 12, mr. 260; wś Koniec os. 9, mr. 25; wś Dębiec os. 8, mr. 49. Na początku XVI w. siedziała tu częściowa szlachta. Pleban w Rudlicach pobierał z ich części od karczmy i 2 młynarzy dziesięc, i prócz tego po ćwierci żyta z łanu a od młynarzy po groszu za meszne. Od łanów pustych, przez kmieci uprawianych, brał też jednę ćwierć wyertel żyta. Dzie sięcinę z łanów kmiecych i pustek brał ple ban w Wydrzynie Łaski, L. B. , 134, 137. Według reg. pobor. pow. wieluńskiego z r. 1552 część Urbana Skrzyńskiego wraz z rolą karczm. miała 9 osad. , 5 łan. , młyn dziedzicz ny; w reszcie posiadłości Skrzyńskich było 5 osad. i młyn Pawiński, Wielkp. , II, 294. S. gm. , należy do sądu gm. okr. III w Ossyjakowie, st. poczt. w Wieluniu. Ma 15, 766 mr. obszaru i 3776 mk. 1867 r. . Br. Ch, Skrzynówki, grupa zabudowań w obrębie Pstrągowej, pow. ropczycki. Br. G. Skrzyńska, rzeczka, ob. Kiełbaska 2. . Skrzyńsko, właściwie Skrzynno, 1354 r. Skrzin, w XV w. Antiqua Skrzin, Magna Skrzin, wś i fol. , pow. opoczyński, gm. i par. Skrzyńsko, odl. 25 w. od Opoczna, 5 w. na zach. płn. od Skrzynna, pos. kościół par. murowany, dom przytułku dla starców i kalek, urząd gminny, 49 dm. , 531 mk. ; osada pokościelna ma 6 dm. , 16 mk, 150 mr. dwor. W 1827 r. było 46 dm. , 351 mk. W 1886 r. fol. S. z nomenkl. Fryszerka i Serek rozl. mr. 1027 gr. or. i ogr. mr. 738, łąk mr. 77, past. mr. 38, lasu mr. 108, w wieczystych dzierżawach dwie osady młynarskie mr. 34, nieuż. mr. 32; bud. mur. 6, drewn. 14; płodozm. 18 pol. , las nieurządzony. Wś S. os. 91, mr. 732. S. to jest zapewne częścią obszaru należącego pierwotnie do Skrzynna, nadaną przez Bolesława Krzywoustego Piotrowi Duninowi. Wraz z siedzibą dla siebie ten możnowładca wzniósł kościół kaplicę, przy którym powstała następnie parafia, dość późno moze, bo położona śród lesistej wyżyny osada nie miała w bliższem sąsiedztwie, do ostatnich czasów, żadnych wsi ni osad. W akcie działu majątkowego z 1354 r, , w Radomiu dokonanego, występują Pietrasz syn Krystyna z Damujewic, Mieczsław i Włodzimierz z Smogorzewa Mszczuj i Krzczonta, synowie Ottona dicti Rzeczeni de Skrzin Kod. Małop. , III, 91. Szybkie i mnogie rozrodzenie się rodu Duninów sprowadziło rozdział pierwotnej siedziby na części. Według reg. pobor. z 1508 r. jedna część sors Skrzyna z Krzyszkowicami i Machninem była własnością Anny de Skrzyn, która płaciła 1 grzyw. ; inną część wraz z Przysuchą, Zapniowem, Gródkiem posiadał Paweł Mączyna i płacił 1 grzywnę 36 gr. ; trzecią częśó ze Zbożenną, Janikowem, Lipną, Brogową miał Dawid Zbożeński, który płacił 3 grzyw. 6 gr. ; wreszcie część w Wielkiem Skrzynnie Magna Skrzyn trzyma w dzierżawie Anna Mszczuj owa i płaci 40 gr. 9 den. Liber Benef. Łaskiego nazywa dzisiejsze Skrzyńsko Magna i Antiqua Skrzin a Skrzynno tylko Skrzin. Regestra pob. z 1569 r. podobnież odróżniają Skrzin oppidum i An Skrzynówki Skrzynówki Skrzyńska Skrzyńsko