Winrich v. Kniprode S. i Wartenberg od jo; anitów za 10, 000 grzyw. ob. Cod. dipl. Pruss. , Nr. 98. Odtąd należały S. do wójtowstwa tczewskiego. R. 1433 zburzyli husyci zamek tutejszy, który wnet odbudowano ob. Adlerhold Das hoechst gepriesene Preussen, 1704, str. 748. Krzyżacka księga czynszowa z r. 1437 8 opiewa, że do skarszewskiego obwodu miejskiego należały miasto z 12 jatkami rzeźnickiemi i tyluż piekarskiemi i 15 szewckimi; czynszuje 888 skojców i 30 fen. Folwarki Zamek skarszewski, Strzepowo i Nowydwór. Dobra lenne Krąg, Gnosna czyli Junkrowy, Głodowo, Jaroszowy, Lindenberg, Lubieszyń, Płachty, Pogódki, Szumlis, Stary Wietc, Wartenberg pod Skarszewami, Więckowy i Wisin; 1438 r. czyniły te dobra 4 pol. służby. Wsie czynszowe Pawłowo, Bożepole, Kamirowo, Czarnocin, Szczodrowo, Dęblin, gdzie dawniej był kośc, Nygut, Sinowiec, gdzie był kośc. paraf. , Mirowo, Schebin Sauben, Tomaszewo. Młyny Krąg czynszuje 84 skojców, Strzopowo 84 sk. , Tomaszewo 120 sk. , i Skarszewski czynszuje 900 korcy żyta, 400 kor. słodu i 8 kor. pszenicy. Już r. 1450 przyłączyła się jedna częśó rady miejskiej i inni mieszczanie do związku miast pruskich Script, rer. Pruss, str. 83, ale miasto samo stało przy Krzyżakach i służyło im nieraz jako punkt oparcia. Dopiero r. 1462 zajęli je Polacy, przyczem pożar znaczną wyrządził szkodę. S. stanowiły odtąd sstwo, którego dochody pobierali wojewodowie pomorscy jako starostowie skarszewscy. Starostwo leżało w wschod. części dzisiejszego pow. kościerskiego i tworzyło długi pas, którego wschod. granica stykała się z dzisiejszą granicą powiatową. Na północ sięgała w pow. kartuski aż do Nowej Wsi i Egiertowa, na płd. należał do sstwa jeszcze Trzcińsk i Bujary jako też Linowiec i Żabno. Siedzibą starosty był Nygut pod Skarszewami ob. Zeitsch. d. Westpr. Gesch. Ver. , XV, 57. Między 67 osadami zawierało sstwo tylko 4 dobra szlach. Bączek al. Orzechówko, Obozin, Pawłowo i Pawłówko. Za czasów polskich były S. siedzibą sądu grodzkiego; tutejsze archiwum grodzkie jednak zaginęło, zostało tylko kilka tomów ob. Kętrz, O narod. poL, str. XIV. R. 1526 wystawia Zygmunt I przywilej dla kościoła i plebanii ob. Docum. varia, manuskrypt w Peplinie, str. 79. Przywilej ten potwierdza Władysław IV r. 1647, a August II r. 1752. R. 1564 srożyło się tu morowe powietrze. R. 1629 d. 23 lut. zajęli miasto Szwedzi i spalili zamek i okoliczne wioski. R. 1632 prosi miasto stany pruskie w Gradziądzn zgromadzone, aby im król opuścił kontrybucyą i z lasów królewskich udzielił drzewa na odbudowanie zniszczonych domów. Według taryfy z r. 1648, gdzie uchwalono pobór podwójny a akcyzę potrójną, płaciło sstwo summatim 256 fl. ob. Rocz. Tow. P. N. w Pozn. , 1871, str. 177. Według taryfy na symplę z r. 1717 płaciły S. 26 fl 19 gr. 13 1 4 den. ob. Cod. Belnensis w Peplinie, str. 104. R. 1703 odnawia Jan Działyński, woj. pomorski i ssta skarszewski, Joachimowi Treychel przywilej na młyn; czynsz roczny wynosił 600 fl, które młynarz płacił w dwóch ratach na Wielkanoc i św. Michał. R. 1760 wystawia ssta Michał Paweł hr. Mostowski nowy przywilej Janowi Fleischer, który chce płacić 830 fl czynszu ob. Zeitsch. d. Westpr. Gesch. Ver. , XV, 148. R. 1712 zniszczył ogień prawie całe miasto wraz z kościołem. R. 1772 nastąpiła okupacya pruska. Komisyi katastrowej o świadczyli zwołam mieszczanie, że gleba tu piaszczysta, lichy plon wydaje, tak że wiole roli leży odłogiem; 61 włók mieszczańskich niema pełnej miary, bo częśó przyłączono do dóbr kamlarskich. Wysiew na włókę wynosi najwyżej 9 10 korcy żyta, 2 3 jęczmienia, 6 owsa, 1 grochu, 1 2 k. tatarki i 1 4 lnu; 4 folw. miejskie były wydzierżawione, mianowicie; Krebsberg zawierający 3 1 2 wł. , za 150 fl; Wulffen 1 1 2 wł. za 112 fl 15 gr. , Rathsberg 1 1 2 za 82 fl 15 gr. i Wałachowo 3 1 2 wł za 180 fl ob. tamże, str. 145. Skarszewskie starostwo podług lustracyi z r. 1662 składało się z miasta Skarszowy z zamkiem i wsi Dęblin, Bożepole, Szczodrowce, Nygut, Trzepowo, Nowawieś, Kamirowo, Mirowo, 14 pustkowi, 5 jezior i z tenut Linowice, Czarnoim i Żabno. Podług ustaw najnowszych wda pomorski zawsze był zarazem sstą skarszewskim. W r. 1771 posiadał jo Jan Jerzy Flemming, podskarbi litewski, opłacając zeń kwarty złp. 5532 gr. 9, a hyberny złp. 2038 gr, 12. S. liczyły wówczas 1005 mk. 3 kupców, 11 kramarzy, 4 karczmy. Do sstwa należało miasto S. ; dobra szl Bączek czyli Orzechówko, własność Jana Lewińskiego, Obozin Narzymskiego, Pawłowo Franciszka Owidzkiego, Pawłówko Michała Owidzkiego; wsi królewskie Barhuta, Bożepole, Dęblin, Egiertowo, Olszanka, Górne Piekło, Dolne Piekło, Kamola, Kapel, Łąk, Nygut, Nowa Wieś, Czashuta, Czarna Huta, Swinie Budy, Starkowo, Sztrukhuta, Strzepowo, Sucha Huta i Sinowiec; folw. królew. Czarnocin, Tiefenthal, Zapowiednik, Osenkop, Grenzackcr, Chylowo, Nowa Przerębska Huta; emfiteutyczne wsi królew. Czarnocińskie Piece, Szczodrowo, Stara Przerębska Huta AltEnglershuette, Kamirowo, Mirowo i Czysta Woda ob. Zeitsch. d. Westpr. Gesch. Ver, , XV, 145 161. W czasie wojny z Francyą S. , przez które szedł główny traki

Skarszewy