nom Wkra wchodzi w pow. mławski i płynie w pobliżu granicy powiatu sierpeckiego, koło Glmojecka na małej przestrzeni stanowi granicę od pow. ciechanowskiego. Z obszaru powiatu spływają do Wkry nieliczne i drobne, kilkuwiorstowe strugi. Gleba powiatu piaszczysta i sapowata w części północnej, szczerkowa w środkowej. Co do żyzności powiat zajmuje przedostatnie miejsce w gubernii ostatnim jest mławski. Żyto i kartofle są głównemi produktami. Brak dróg bitych, oddalenie od dróg żelaznych i wodnych Sierpc i Raciąż odl. od Płocka o 40 w. , od st. dr. żel. Ciechanowa Sierpc około 9 mil, Raciąż około 80 w. , utrudniają rozwój rolnictwa i przemysłu fabrycznego. Droga bita I rzędu, łącząca Sierpc z Bielskiem Płockiem, przerzyna na przestrzeni 11 w. obszar powiatu; mniejszą jeszcze cząstkę powiatu przerzyna droga bita z Sierpca do Lipna. Zresztą poprzeprowadzane są kawałkami drogi bito II rzędu. Fabryk większych powiat nie posiada. W 1880 r. były czynne 4 browary 10 robot. z prod. na 13, 814 rs. , 2 fabr. octu z prod. 650 rs. , 7 garbarni 10 robot. z prod. 3540 rs. , 5 cegielni 20 rob. z prod. 15, 909 rs. , huta szklana we Władysławowie, 11 rob. z prod. 18, 000 rs. i 2 hamernie Poniatowo, 9 rob. z prod. 10, 450 rs. Ogólna suma produkcyi bez miasta Sierpca wynosiła 71, 682 rs. Prócz tego istniały jeszcze wiatraki około 50 i nieliczne młyny wodne. Jedynemi instytucyami kredytowemi są kasy wkładowozaliczkowe. W 1886 r. na 12 gmin było 11 kas, z kapit. 4782 rs. Śro dnia posiadłość przeważa w powiecie nad drobną. Większa własność obejmuje 128, 601 mr. , włościańska 51, 293 mr. Lasy zajmują około 26, 000 mr. Ludność powiatu z 47, 073 w 1867 r. podniosła się do 57, 024 w 1880 r. i 64, 000 w 1887 r. W 1880 r. było, oprócz katolików, 135 prawosŁ, 1091 ewang. i 9936 żydów. Szkoły początkowe istniały w 1883 r. trzy miejskie w Sierpcu i 21 we wsiach i osadach Raciąż, Bieżuń, Jonne, Lutocin, Żuromin, Kluczewo, Swojęcin, Sokołowy Kąt, Łoszewo, Siemiątkowo, Goleszyno, Bledzewo, Kossemin, Jeżewo, Lisewo, Borzewo, Studzieniec, Stawiszyn, Koziebrody. Uczących się było 1638 675 dziewcząt. Pod względem kościelnym powiat stanowi dekanat t. n. dyec. płockiej, obejmujący 18 parafii Bieżuń, Borkowo, Borzewo, Chamsk, Goleszyn, Gozdowo, Gradzanowo, Jeżewo, Koziebrody, Krajkowo, Kurowo, Lutocin, Mochowo, Raciąż, Rościszewo, Sierpc, Unieck i Zawidze. Prócz tego w Sierpcu znajduje się klasztor benedyktynek. Pod względem sądowym składa się z 1 okr. sądu pokoju dla Sierpca i trzech okręgów sądów gminnych Bieżuń, Żytów i Raciąż. Należą do I okr. zjazdu sędziów w Płocku. Pod Sie względem administracyjnym powiat rozdziela się na jedno miasto i 12 gmin Białyszewo, Bieżuń, Borkowo, Gradzanowo, Gutkowo, Koziebrody, Kossemin, Lisewo, Raciąż, Rościszewo, Stawiszyn, Żuromin. W skład gmin wchodzą osady miejskie, dawne miasteczka Bieżuń, Raciąż i Żuromin. Urzędy pocztowe trzy Sierpc, Bieżuń i Raciąż. Br. Ch. Sierpienica al Sierpcówka al. Mioduska, rzka, bierze początek w pow. płockim, na wschód od Bielska, płynie ku północy pod Giżynem, Majkami, wchodzi w pow. sierpecki i przybrawszy kierunek płn. zach. płynie pod Jeżewem, Grabcem, Borkowem, Sierpcem i pomiędzy Studzieńcem a Wymyślinem ucho dzi z lew. brzegu do Skrwy. Długa przeszło 35 w. J. Bliz. Sierpiejsk, mto nadet. , pow. meszczowski gub. kałuskiej, ob. Serpejsk. Sierpielice, ws, ob. Serpelice. Sierpień, ob. Elbląg t. II, 328. Sierpiszczyna, zaśc. nad bezim. dopł. Slizanki, pow. borysowski, w 2 okr. pol. łohoj skim, gm. Hajna, par, katol, poprzednio Haj na, teraz Łohojsk, ma 2 osady. A. Jel. Sierpnik, os. , pow. koniński, gm. i par. Tuliszków, odl od Konina 17 w. , ma 2 dm. , 11 mk Sierpno, wś, pow, bielski gub. grodzieńskiej, w 4 okr. pol. , gm. Aleksandrówka, o 60 w. od Bielska. Sierpów, w XVI w. Syerpowo i Syerzpow, wś i fol. , pow. łęczycki, gm. Leśmierz, par. Łęczyca odl. 5 w. ; wś ma 6 dm. , 79 mk. ; fol 8 dm. , 54 mk. W 1827 r. było 9 dm. , 80 mk. Dobra Sierpów składały się w 1874 z fol. S. i Konary rozl. mr. 932 fol. S. gr. orn. i ogr. mr. 458, łąk mr. 41, pastw. mr. 33, lasu mr. 44, nieuż. mr. 48; bud. mur. 3, z drzewa 17; fol. Konary gr, orn. i ogr. mr. 230, łąk mr. 10, pastw. mr. 45, nieuż. mr. 23; hud. mur. 1, z drzewa 2; wiatrak Wś S. os. 16, mr. 11 wś Konary os. 8, mr. 13. W 1823 r. wykopano w S. dużo różnych monet, podobno z XI w. Na początku XVI w. S. i Konary dawały kościołowi paraf, w Łęczycy tylko kolędę po korcu owsa, dziesięcinę zaś pleb. w Modlny. W S. nie było łanów kmiecych, tylko dworskie. Z Konar zaś łany wojt. i kmiece dawały proboszczowi łęczyckiemu Łaski, L. B. , II, 351, 414. Według reg. pob. pow. łęczyckiego z r. 1576 wś S. była własnością Piotra Smierzyńskiego Pawiński, Wielkp. , II, 58. Sierpów al. Sierpowo, niem. Zirpe, wś i fol. , pow. kościański Szmigiel, o 7 klm. na płd. wschód od Szmigla, przy dr. żol poznańskowrocławskiej; par. katol Radomicko, prot. Szmigiel, poczta i st. dr, żel w Starem Bojanowie, Z S. pochodził banita Łukasz Sier

Sierpienica

Sie

Sierpienica

Sierpiejsk

Sierpielice

Sierpień

Sierpiszczyna

Sierpnik

Sierpno

Sierpów