sta była brama o trzech wieżach, z orłem białym na wierzchu środkowej. Herb ten spotykamy na dokum. miejskich z 1586 r. Sieradzka ziemia obejmowała obszar zawarty między Pilicą, Wartą i Nerem i częśó obszaru z lewego brzegu Warty. Stanowiła ona ogniwo pośrednie między Wielkopolską, Małopolską a mazowiecką Łęczycą. Po wcieleniu ziemi rudzkiej wieluńskiej zetknęła się też i ze Szląskiem. Nazwę ziemi zachowuje Sieradzkie bardzo długo nawet w urzędowych dokumentach. Łokietek w aktach z 1299 i 1314 r. Kod. Wielkop. , Nr. 814, 970 używa wyrażenia ziemia nie księstwo, jak jego poprzednicy. Pomimo braku ognisk życia umysłowego, rozwój rolnictwa, kultury obyczajowej, zamożności i życia politycznego, odbywa się na obszarze ziemi sieradzkiej szybko i pomyślnie, sprowadzając rozkwit, dosięgający najwyższego stopnia w pierwszej połowie XVII w. Dla życia umysłowego ziemia ta wydała Długosza, Bielskich, Modrzewskiego, Bazylika, Solikowskiego. Tu miały swe gniazda rody Łaskich i Zamoyskich. Na początku XVII w. ziemia sieradzka miała w kole senatorskiem cały szereg swych synów. Fakt ten zaznaczył jezuicki wierszopis Karwat w wierszu Siradia trabeata, przełożonym na język polski przez Sam. Twardowskiego w 1634 r. Przesuwa się tu przed nami długi szereg współczesnych sobie dostojników Sieradzan Rozpoczyna poczet Wężyk, arcyb. gnieźnieński, po nim idą dwaj Łubieńscy bisk. kujawski i bisk. płocki, Szyszkowski, bisk. warmiński, Radoszewski, bisk. łucki, Koniecpolski, bisk. chełmski, Zadzik, bisk. chełmiński i kanclerz kor. ; dalej występują świeccy Zamoyski, podkanc, Warszycki, woj. mazowiecki, Przerębski, refer. kor. , Koniecpolski, kaszt. chełmski, Przerębski, kaszt. łęczycki, Konopnicki, kaszt. spicimierski, Radoszewski, kaszt. wieluński, Bużeński, kaszt. sieradzki, Denhoff, woj. derpski, Koniecpolski, w. hetman kor. Wiersz sam napisany był na uroczystość wjazdu Stanisława Koniecpolskiego, wojew. sandomierskiego, na kasztelanię krakowską. Sieradzkie księstwo jako odrębna całość istnieje za Kazimierza kujawskiego i Leszka; Władysław Łokietek używa w dokum. nazwy terra i ducatus. W 1308 r. , potwierdzając posiadłości cystersów sulejowskich, wylicza w nich wsi Łazów, Bałdrzychów, Dąbrówka sitis in ducatu Siradiensi Kod. Małop. . Sobie nadaje też niekiedy tytuł ks. sieradzkiego, jak w dokum. z 1287 r. Kod. Wielkopol. , Nr. 580. Kasztelania ma zapewne początek odległy. Gród istniał tu w epoce przedhistorycznej i miał naturalnie swych przełożonych. Kasztelanów spotykamy jednak dopiero wraz z całym gronem dygnitarzy, Słownik Geograficzny T. X. Zeszyt 116. którymi otoczyli się książęta sieradzcy. Pierwszym znanym kasztelanem jest Wszebor, podpisany na akcie ks. Konrada, wydanym w Piotrkowie w 1241 r. Kod. Mucz. i Rzysz. , I, 44. W 1254 r. występuje Stefan, który wraz z kasztelanami Łęczycy, Rozprzy, Spicimierza asystuje ks. Kazimierzowi kujawskiema w Kruszwicy Kod. Mucz. i Rzysz. , II, 52. Po nim idą Przedwoj 1265, Tomasz 1274, Mateusz 1289, cały szereg kaszte lanów, śród których wyróżniają się dłuższem piastowaniem urzędu Klemens 1306 1316, Świętopełk 1360 1365 i długi ciąg dostoj ników z jednego rodu z Kalinowy Marcin, Wawrzyniec, Jan Zaremba, zajmujących pra wie przez cały XV w. godność kasztelańską. Spis kasztelanów odbija dzieje rozkwitu i za niku całego szeregu rodzin sieradzkich. Po Kalinowskich idą Łascy, Kościelscy, Koniecpolscy, Przerębscy i kończy ich szereg Mi chał Walewski, przedstawiciel rodu sieradz kiego, który rozkwitnął głównie w XVIII w. Wojewodów szereg zaczyna comes Sieciech Seteus w dok. z 1264 1274 r. , gdyż Al bertus palatinus Chir. .. . w uszkodzonych do kum. Konrada, ks. Łęczycy, z 1246 r. Kod. Wielkp. , Nr. 597 jest wątpliwym. Po Siecie chu idą Zawisza 1285 1299, choć w tym że czasie występuje w dokum. z 1287 r. co mes Petrus Kod. Małop. , II. 170. Można by widzieć w tem pomyłkę piszącego i uwa żać tego Piotra za wojewodę krakowskie go Piotra, współcześnie istniejącego, zwła szcza, że akt spisany był w Krakowie. Ró wnież zagadkowo pojawia się w dokum. z 1286 r. Kod. Mucz. i Rzysz. , II, 112 Ninogneus. Po Zawiszy idą Klemens 1318 1325, Ste fan 1350, Chebda 1359 1462. Województwo sieradzkie dzieliło się na powiaty sieradz ki, Szadkowski, piotrkowski, radomski i zie mię wieluńską. Miało obszaru 212, 35 mil kw. i w przybliżeniu 135, 400 mk. Bez ziemi wie luńskiej miało 161, 84 mil kw. ; dzieliło się na 127 parafii i liczyło 29 miast i 938 wsi. Sam powiat sieradzki miał 41, 77 mil kw. , składał się z 36 parafii, 9 miast i 197 wsi. W 1789 r. miało województwo 45 miast, 1480 wsi, 40, 756 dymów i 286, 875 mk Herb woje wództwa przedstawiał pól orła i pół lwa czar nego. Pierwszym starostą sieradzkim jest Wacław Venceslaus h. Lis, podpisany na akcie Władysława Łokietka haeres regni Polonie wydanym 1314 r. w Pyzdrach Kod. Wielkop. , 971, 973 i drugim w Kali szu. Po nim idzie Jarandus 1340 1350, Jaksa 1369, Zemc 1370, Jaśko Kmita 1367 1375, Drogomirus 1382. Znaczenie polityczne S. , jako miejsce zjazdów, sprawi ło, iż starostwo to w XV w. otrzymują przed stawiciele możnych rodzin Jan z Tęczyna, 37

Sieradz