269 drewn. Ubezpieczenie od ognia wynosiło 274, 190 rs. Dochód kasy miejskiej wynosił 2767 rs. Na 5430 mk. było 1728 żydów i 242 Niemców. Z zakładów przemysłowych istnieje tu fabryka narzędzi rolniczych, igieł i szpilek, kilka garbarni i cegielni. W ciągu roku odbywa się w S. 6 jarmarków. Najważniejszy bywał na WW. Świętych na kożuchy i kamienie młyńskie. S. należy do najstarszych grodów wielkopolskich. Kazimierz W. uwalniając w 1354 r. dobra arcyb. gnieźn. od robot i posług koło zamków, wyłącza z tego uwolnienia castra antiqua Gniezno, Łęczycę, Sieradz Syradz i Nakło Kod. Wielk. Nr, 1354, Długosz w opisie geogr. Polski wymienia S. , Pyzdry i Poznań jako trzy główne miasta nad Wartą. Najważniejszą wzmiankę o S. mieści potwiordzenie dóbr i dochodów arcyb. gnieźn. przez Innocentego II w 1336 r. Kod. Wielkp. , Nr. 7, wymieniając między innemi i Ziraz. Po śmierci Krzywoustego 1138 r. przy rozdziale państwa dostaje się ziemia krakowska z Sieradzem i Łęczycą Władysławowi. Po usunięciu Władysława 1146 S. wraz z całą dzielnicą Władysława dostaje się Bolesławowi. Wielkopolską zaś a więc i późniejszą ziemią sieradzką bez zamku rządzi Mieszko. Uposażając w 1145 r. klasztor cystersów w Lądzie wymienia, w ciekawym dokumencie znany z potwierdz. Bolesława w 1261 r. , Kod. Wielk. , Nr. 393, wsi, których ludność obowiązaną była między innemi rete trahere inter Seradz et Wladislau, Zdaje się, że książęta panujący w Krakowie nie utrzymali swych praw do Sieradza i Łęczycy, które dzieliły losy prowincyi, w skład których wchodziły. Gdy Leszkowi dostał się tron krakowski, Konrad z Mazowszem i Kujawami posiadł i Sieradz. W 1239 r. Konrad potwierdza w Sieradzu Siradz przywileje kościoła płockiego. Między obecnemi są synowie księcia Bolesław i Ziemowit, Fulko arcyb. , wojewoda łęczycki i Wszebor, kasztel. de Syradz Kod. Mazow. . Zaraz po śmierci Konrada syn jego Kazimierz, nie czekając pogrzebu ojca, owładnął główne grody Sieradz, Spicymierz i Rozprzę. W 1254 r. więzi on na zamku sieradzkim brata Ziemowita z żoną Giertrudą. W 1262 r. synowie Konrada Leszek i Ziemomysł powstali przeciw ojcu i owładnęli zamek sieradzki i łęczycki. Leszek zwany Czarnym obejmuje ziemię sieradzką i przybiera po śmierci ojca tytuł księcia. W dokum. z 1265 r. występuje Lestko dux Syradiensis w otoczeniu dworu złożonego z dostojników baronibus nostris, między któremi jest Predvoyus kasztelan, Ubyslaus sędzia, Zandywoyus pincerna. W 1270 r. odbywa się w S. synod biskupi pod przewodnictwem Janusza, arcyb. gnieźn. Zjechali wtedy biskupi krakowski, wrocławski, poznański, lubuski, płocki. Zostawszy księciem krakowskim pisze się Loszek w dokum. z 1280 r. Lestco dux Cracovie ot Sandomirie et de Syradz i w końcu dodaje, iż przykłada pieczęć sieradzką sigilli nostri quo utimur de Syradz Kod. , Małop. , II, 149, 150. W 1271 r. Otto i Żegota Toporczykowie uprowadzają do S. i osadzają, za zgodą Leszka, w zamku jako więźnia bisk. krakowskiego Pawła z Przemykowa. Interwencya energiczna arcyb. gnieźnieńskiego uwalnia więźnia. W 1275 r. przybywa do S. Bolesław ks. krakowski, by pogodzić Loszka z opuszczającą go małżonką Gryfiną. Po śmierci Leszka w 1288 r. księstwo sieradzkie obejmuje młodszy brat Władysław Łokietek, którego już w 1278 r. Bolesław, ks. mazowiecki, nazywa w potwierdzeniu posiadłości klasztoru w Jeżowie księciem sieradzkim Cum enim in expedicione in Polonia cum dilocto fratre nostro domino Wiadislao duce Syradie prellaturi contra principem Henricum ducem Glogowie prope Crivin castrum fuissemus; Kod Wielk. , Nr. 477. Władysław choć wcielił księstwo sieradzkie w całość państwa, zachowuje w aktach ten tytuł dawny. Potwierdzając posiadłości cystersów sulejowskich w 1308 r. powiada, , Lazow, Baldrzychow et Dambrowska sitis in ducatu siradiensi Kod. Małop, , II. Ważność S. spowodowała, iż Wacław czeski, wtargnąwszy do Polski w 1292 r. , plądruje okolice S. i wraz z Ottonem brandeburskim oblega miasto i zdobywa lecz bez zamku, który, obronny z natury i silną mający załogę, oparł się nieprzyjaciołom. Dawniejsze tatarskie napady 1241, 1278 więcej zapewne przyniosły szkody okolicy niż miastu. Dopiero najazd krzyżacki, prowadzony przez Wincentego z Szamotuł w 1331 r. , sprowadził ciężką klęskę na miasto. Najezdcy zrabowali domy a następnie zapalili, ludność w części wymordowali, nioszczędząc ni duchownych ni kobiet. Uległ i klasztor dominikanów, którego przeor Mikołaj, przebywając przedtem w Elblągu, znał się z rabującym klasztor komturem Hermanem, napróżno błagał o względy dla kościoła i klasztoru. Krzyżak odpowiedział mu po prusku nie rozumiem. Kazimierz Wielki odbudował zrujnowany zamek i podniósł zniszczone miasto i otoczył je murami. Zapisał on testamentem księstwo sieradzkie swemu wnukowi Kazimierzowi, ks. szczecińskiemu, lecz zapis ten uległ zmianie. Przy końcu XIV w. S. staje się miejscem zjazdów politycznych. W 1383 r. zbierają się dostojnicy i szlachta możniejsza dla narady co do wyboru nowego króla. Przybyłe z Węgier poselstwo zrzekło się w imieniu królewny Maryi I jej praw do tronu na rzecz drugiej córki Ja

Sieradz