Reniowa i Wertełki odlewa staw wertełecki, którego płn. część należy do Reniowa, a płd. większa do Wertełki. Poniżej Wertełki opuszcza pow. brodzki a przechodzi do tarnopolskiego, na obszar Horodyszcza. Dolina S. była tu dawniej poprzecinana licznymi groblami i zapełniona stawami, broniącemi od strony wschod. płn. przystępu do istniejącego tu grodu, w którego baszcie mieści się dziś obszerny piętrowy dom mieszkalny. Stawy te osłaniały też pobliski zamek Załoziec. Odtąd w kierunku płd. wschod. , doliną przeważnie moczarowatą, podąża S. granicą obszarów Zarudzia, Pleszowiec, Jankowiec, Czernichowa, Małaszowiec, Hładek, Iwaczowa Górnego i Dolnego, Hłuboczka Wielkiego, Płotycza, Czystyłowa i Proniatyna. W Iwaczowie tworzy staw. Między Białą od wsch. , Kutkowcami od zach. a Tarnopolem od płd. tworzy rozległy staw 4 klm. długi, a 1 klm. szeroki, 303 mt. wznies. . Od Załoziec do Tarnopola brzegi są podmokłe, a dolina S. zbiorowiskiem stawów, dziś przerzedzonych i osuszonych. Od Tarnopola dolina osusza się zwolna. S. zabiera wody okolicznych stawów od obu brzegów. Płynie na płd. popod Petryków i Berezowicę Wielką. Pod Ostrowem i skręca się ku płn. a potem wielkim kolanem ku płd. , tworząc obszerny półwysep, mający około 1 klm. długości, a w najwęższem miejscu u płn. kończyny 1 3 klm. szerokości. Na granicy Ostrowa i Berezowicy Wielkiej zabiera od praw. brzegu pot. Rudę a w Bucniowie pot. Brodek. Następnie przepływa między Łuką Wielką i Myszkowicami wśród stromych wzgórzy, częścią lesistych, częścią o poszarpanych skalistych ścianach z czerwonego piaskowca; opływa Czartoryją, Łuczkę, Wolę Mazowiecką i Mikulińce. Tu wije się wśród wysokich brzegów wyżyny podolskiej, stromo ku rzece spadającej, pokrytej w części lasami wysokopiennymi. W dalszym biegu doliną uroczą poniżej wsi Krzywki przechodzi w Nałużu w pow. trębowelski, W Warwaryńcach zabiera od praw. brzegu Świniuchę z Wodawą, przepływa Strusów, Buzdwiany, Zubów, Ostrowczyk, gdzie od kw. brzegu zabiera pot. Darachowski, następnie Zaścinocze i Humniska. Na granicy Semenowa, Zieleńcza i Plebanówki przyjmuje od lew. brzegu rz. Gnieznę, na płd. od Trębowli na obszarze Podgórza. Minąwszy Załawie, Podhajczyki i Dołhe, tworzy pod Janowem kolano, a potem skręciwszy się nagle na zach. , zwraca się w Słobódce na płd. Od ujścia pot. Rudki Gniłej wchodzi w pow. czortkowski, opływa Budzanów, Skomorosze, gdzie od praw. brzegu zasila się Zwiniaczem. Odtąd w biegu na płd. wsch. tworzy liczne zakręty pod Tudorowem pow. husiatyński, Skorodyńcami pow. czortkowski, Wygnanką i Czortkowem, Pod Białą przyjmuje od praw. brzegu pot. Białą al. Młynówkę. W dalszym biegu na płd. leżą nad S. osady Uhryn, gdzie od lew. brz. wpada do S. pot. Młynka, Rosochacz, Sosolówka, gdzie ma ujście od praw. brz. pot. Trawna, Ułaszkowce, Zabłotówka, Milowce, Kapuścińce, Lisowce, Szypowce, Szerszeniowce, Oleksińce, Muszkarów, Myszków, Bilcze, Błyszczanka, Holihrady, Lisieczniki. W końcu zrasza S. obszar Kasporowiec, Szczytowiec i Kułakowiec, a na obszarze Gródka, na granicy Galicyi i Bukowiny, wpada do Dniestru od lew. brzegu. Od Milowiec aż do ujścia płynie przez pow. zaleszczycki. Długość biegu S. od stawu ratyskiego wynosi 222 klm. a jeżeli przyjmiemy S. jasionowski za główno ramię, to wzrośnie do 247 1 2 klm. Na pow. brodzki przypada 15 al. 40 1 2 klm. , pow. tarnopolski 57, trębowelski 37, czortkowski 62, zaleszczycki 51 klm. Prawe dopływy są Smolanka, Nesterówka, Ruda al. Dołżanka, Brodek, Gnida, Świniucha z Wodawą, pot. Darachowski, Budka Gniła al. Samiec, Zwiniacz, Biała al. Młynówka i Skała, Zwierzyniec, Bielawina, Trawna al. Szerkarzec al. Szerkaszec, Dupa al. Duba. Lewe Huk, Gniezna, Nakrasów, Młynka i Chrumowa z Chrepelonem. Spad wód 320 mt. staw ratyski; 315 mt. staw załoziecki; 314 mt. staw wertełecki; 312 mt. pod Horodyszczem; 310 mt. pod Hładkami; 307 mt. pod Hłuboczkiem; 304 mt. pod Proniatynem; 303 mt. staw tarnopolski; 299 mt. Berezowica Wielka; 284 mt. w Łuczce; 279 mt. w Nałużu; 258 mt. ujście Gniezny; 253 mt. pod Podhajczykami; 226 mt. pod Skorodyńcami; 203 mt. Rosochacz; 191 mt. Lisowce; 160 mt. Holihrady; 143 mt. Szczytowce; 135 mt. ujście. W wodach S. żyją ryby babka, ciosa, czerwinka, karaś, karp, kleń, koblik, krępa, leszcz, lin, marena, miętus, oklija, okoń, paraszka, płocica, piskorz, sum, szczupak, śliz. W stawie tarnopolskim przeważają szczupak z żółtymi centkami, szczupak z białymi centkami i lin duży; zresztą są lin mały czarny al. oczeretnik, okoń, karaś duży, szaran karp duży, leszcz duży, podleszcz, płoć duża czerwinką zwana, płoć biała mała, krępa, oklija, miętus, kobei i piskorz. Dla S. istnieje oddział kraj. tow. rybackiego w Mikulińcach. W r. 1880 puszczono do S. pod Mikulińcami 100 węgorząt i narybek karpi. Wody S. przedstawiają wzdłuż całego biegu krainę leszcza. Sprawozdania z badań geologicznych dokonywanych w dolinie S. mieszczą się w Sprawozdaniach komisyi fizyjogr. Akad. Umiej. w Krakowie t. X do XX. 2. S. , niem. Sereth, rum. Siretele, u staroż. geogr. Ararus, Mierasus, rzeka bukowińska, lewy dopływ Dunaju.

Seret