tow w Kaliszu. Stopniowo rozszerzono szkołę 4klasową na gimnazyum. W r. 1839 już było klas ośm, lecz jednocześnie przeniesiono gimnazyum do Suwałk, w Sejnach zaś została szkoła 4klasowa, którą następnie przeniesiono do Maryampola. Wychowańcami szkół tutejszych byli, między innymi Karol Brzozowski poeta i Jerzy Aleksandrowicz botanik. Lata, w których S. posiadały głośne i licznie uczęszczane szkoły, były dla S. epoką pomyślnego rozwoju. Wiele rodzin szlacheckich z Litwy osiadało tu dla edukacyi dzieci, albo zjeżdżało na karnawał, który ściągał do S. obywatelstwo z dalekich okolic. Długo utrzymywała się tradycya tutejszych zebrań i zabaw, w epoce zwłaszcza między 1816 a 1830 r. W 1828 r. było 3514 mk. 2036 żydów, w 1838 r. 3245 mk. 2030 żyd. , w 1848 r. 3902 mk. 2110 żyd. , 1856 r. 3274 2368 żyd. . Drukarnia istniała w S, podobno już w 1603 r. , gdy przeniósł się tu chwilowo z Wilna drukarz Jakub Markowicz. Wydrukował on tu w 1605 r. nowe wydanie Katechizmu Pawła Gilowskiego protestant i odpowiedź tegoż na potwarze Marcina Czechowicza Bandtkie, Hist. drukarń, II, 132, 134. Następnie miała tu istnieć drukarnia przy klasztorze zapewne dla książek religijnych, które mogły mieć zbyt na odpustach. Pożar miasta i klasztoru z biblioteką w 1818 r. zniszczył zarówno dokumenty tyczące się dziejów osady, jak i przechowywane zapewne w niej druki tutejsze. S. par. , dek. t. n. , 4545 dusz. S. , filiał par. ew. augs. Suwałki od r. 1844, obejmuje 721 dusz 1880 r. . Do historyi i opisu S. główną pomocą była praca dr. R. Swierzhbińshiego, który znowu posiłkował się rękopiśmiennemi dziejami kościoła sejneńskiego, skreślonemi przez kś. Stan. Jamiołkowskiego na podstawie akt podominikańskich i archiwum konsystorskiego; prócz tego wiele szczegółów zaczerpnięto z rękopiśmiennego bezimiennego opisu Sejn i powiatu, skreślonego przez b. wychowańca tamtejszych szkół około 1856 r. . Byłe gimnazyum sejneńskie wydawało od 1836 do 1839 r. w Suwałkach Akta uroczyste zakończenia rocznego biegu nauk. Opis katedry w S. z ryciną podały Kłosy t. VI, 70. Sejneńska al. augustowska dyecezya dzieli się na 11 dekanatów augustowski, kalwaryjski, maryampolski, sejneński, suwalski, władysławowski, wyłkowyski w gub. suwalskiej, kolneński, łomżyński, mazowiecki i szczuczyński w gub. łomżyńskiej, posiada 119 kościołów parafialnych, 14 filialnych, 3 klasztory etatowe, 4 kościoły poklasztorne, 81 kaplic prywatnych i publicznych i 591, 759 ludności rzym. katol. Sejneński powiat gub. suwalskiej, utworzony w 1867 r. z większej części dawnego powiatu t n. , ma 4319 mil kwadr. 1994, 9 wiorst kw. obszaru. Zajmuje on środkową częśó wschodniej połowy gubernii. Od wschodu Niemen oddziela obszar powiatu od gub. grodzieńskiej i wileńskiej, od płn. graniczy z pow. kalwaryjskim, od wschodu z suwalskim i częścią augustowskiego, od płd. z augustowskim, obszar powiatu stanowi część wyżyny pojezierza baltyckiego i nosi wszystkie cechy charakteryzujące tę wyżynę. Jestto płaszczyzna usiana w różnych miejscach grupami drobnych wzgórz piaszczysto gliniastych, pokryta licznemi jeziorami i rozległemi lasami. Płn. część powiatu wznies, od 520 do 560 st. npm. na płn. zach. od wsi Rusańce 683 st. , pod Serejami wzgórze 576 st. . Wyspa w płn. części jez. Gaładuś wzn. 492 st. , na brzegu wschodnim jeziora wznies, sięga 620 st. W płd. połowie średnie wznies, około 420 st. Poziom obniża się w kierunku od płn. zach. ku płd. wsch. i wschodowi, ku dolinie Czarnej Hańczy i Niemna. Brzeg lewy Niemna przeważnie wyniosły. Rzeka ta tworzy po za Druskienikami silne wygięcie ku wschodowi, wskutek czego obszar powiatu wkracza tu szerokim przylądkiem niejako w obręb gub. grodzieńskiej. Wody z obszaru powiatu uprowadzają rzeki Sajenka i Marycha do Czarnej Hańczy, Serejka do Białej Hańczy i ta ostatnia do Niemna. Liczne jeziora ciągną się przeważnie w kierunku z północy ku południowi. W północnej połowie powiatu znajdują się największe Duś wysepka w płn. części wzn. 448 st. , brzeg płd. 527 st. , Metele, Obelicą, Rymiecie, Gaładuś, Szwejniki. W połudn, połowie mieszczą się liczne lecz drobniejsze Sagowo, Pasemiki, Butelany, Szławenty, Gausty, Berżniak, Sejny, Iłgiel, Gremzdy. Ogólny obszar jezior wynosi 1 96 mil kwadr. Strelbicki. Lasy zajmują przeważnie wschodnią i połud, część powiatu. Największą częśó tworzą lasy dawnych ekonomii królewskich, dziś rządowe. Obejmują one 79, 300 mr. i stanowią leśnictwa Hańczańskie, Pomorskie przeważnie i częśó Serej skiego. Prócz tego pod nadzorem rządu zostawało 1082 mr. lasów należących do majoratów i 16, 400 mr. lasów prywatnych obciążonych należnościami skarbowemi; lasów prywatną wyłącznie własność stanowiących było 1872 r. 29, 338 mr. Ogólna przestrzeń leśna wynosiła około 126, 000 mr. Lasy, wody, błota i nieużytki zajmują blizko połowę obszaru; druga połowa jest pod uprawą. W 1878 r. wymiano w powiecie 2, 383 czetw, pszenicy, 25, 658 żyta, 412 jarej pszenicy, 11, 178 owsa, 7, 682 jęczmienia, 4, 182 gryki, 5, 197 innych zbóż, 44, 166 czetw, kartofli. Przemysł fabryczny nie istnieje prawie

Sejny